In De Standaard van 16 december 2013 hield China-kenner Jonathan Holslag een pleidooi opdat België zou investeren in nieuwe gevechtsvliegtuigen. De huidige F16’s hebben al tientallen jaren dienst, er wordt dus gediscussieerd over hun vervanging. Waarvoor ze werden gebruikt? Er is vooreerst het feit dat ze dienen om de nucleaire opdracht van België binnen de NAVO te helpen realiseren. De B61 kernbommen van Kleine Brogel ‘moeten’ inderdaad met gevechtsvliegtuigen vervoerd worden. De afgelopen 10 jaar werden de F16’s ook effectief ingezet tijdens gevechten in NAVO-verband: Afghanistan, Libië. Er is daarnaast een langlopende opdracht qua luchtruimcontrole vooreerst in België (en Nederland), maar tevens in het kader van NAVO-afspraken (vb Baltische staten). Hebben we gevechtsvliegtuigen nodig omdat de NAVO het zo wil?
De eigen analyse van de EU-leiders lijst een aantal veiligheidsbedreigingen op : terrorisme, proliferatie van massavernietigingswapens, regionale conflicten, failed states, georganiseerde misdaad, cyberwar en het veiligstellen van de energiebevoorrading. Hoe nuttig zijn jachtvliegtuigen om ons te beschermen tegen deze bedreigingen?
Na Irak en Afghanistan maakt alvast de vredesbeweging de analyse dat de strijd tegen het terrorisme niet is gebaat met oorlogen en bombardementen. Het antwoord moet van justitie komen, niet van het ministerie van defensie, en er moet werk gemaakt worden van het aanpakken van de grote ongelijkheid in de wereld en intern in zovele landen.
De proliferatie van massavernietigingswapens is niet op te lossen met het inzetten van jachtvliegtuigen, enkel met internationale akkoorden waaraan de groten der aarde – in de eerste plaats de vijf permanente leden van de VN Veiligheidsraad – zelf actief participeren met concrete engagementen voor ontwapening.
Regionale conflicten zullen niet omslaan naar stabiliteit door nog meer oorlog met luchtbombardementen. Een regio als het Midden-Oosten kan alleen maar naar enige ontspanning evolueren als een regionaal veiligheidsakkoord op de agenda staat waarin rekening gehouden wordt met de legitieme veiligheidsbelangen van elk land. De strijd tussen sunnieten (Saoedi-Arabië, Qatar) en sjiieten (Iran) zal niet door de inzet van (Belgische) gevechtsvliegtuigen opgelost geraken. De chaos en destabilisering in verschillende Afrikaanse landen verdwijnen niet door een gewapende groep te bombarderen vanuit onze jachtvliegtuigen.
Het staat goed om in internationale politiek te spreken over de nood aan good governance en het gevaar van falende overheden. Maar dertig jaar actieve verspreiding van een neoliberaal beleid vanuit de trans-Atlantische regio waarin overheden geviseerd worden als “in te dijken actor” staat wel helemaal haaks op voornoemde doelstelling. Deze landen dan aanpakken via luchtraids – om welke actoren te neutraliseren? – zal zeker niet bijdragen tot een gezonde natie-opbouw. Bedoelen onze strategen om op deze manier ‘dictaturen’ aan te willen pakken, dan kijken we best ook maar ‘s naar het resultaat van ons militair optreden in Libië.
De georganiseerde misdaad dan? Berichten over maffia of internationale criminele netwerken hebben het steevast over circuits van zwart geld die via belastingsparadijzen welig tieren. Sorry voor het cynisme, maar gaan de Belgische jachtvliegtuigen Jersey bombarderen?
Nu we weer wakker geschud zijn over de praktijken van de National Security Agency – dat deed Eric Laurent al ‘s 30 jaar geleden met zijn boek “la puce et les géants” – begrijpen we opnieuw iets meer het belang van beveiligde communicatie en gedigitaliseerde structuren. Uit de berichten die klokkenluider Snowden naar buiten heeft gebracht kunnen we makkelijk afleiden dat we zeker – in de eerste plaats? – gebigbrotherd worden door onze grootste bondgenoot. Ik kan me niet inbeelden dat de Belgische gevechtsvliegtuigen zouden moeten dienen om het NSA-hoofdkwartier te gaan aanvallen?
De toevoer aan energiegrondstoffen garanderen met militaire middelen is niets anders dan stellen dat we er openlijk voor kiezen om oorlog te riskeren voor olie en gas. In onze analyse hadden Irak en Afghanistan daar alvast bijzonder veel mee te maken. En wat is het resultaat? Vandaag zijn onder meer Noorwegen, Rusland en Qatar belangrijke leveranciers voor de Belgische markt. Welke oorlog tegen wie hebben we in ons achterhoofd?
Mijn stelling komt erop neer dat er geen oude bedreigingen (militaire invasie) voor Europa zijn en dat de nieuwe bedreigingen niet door militairen kunnen worden beantwoord. We moeten helemaal niet investeren in nieuwe militaire middelen, en dus zeker niet in nieuwe gevechtsvliegtuigen, maar alle aandacht en middelen moeten gaan naar het concretiseren van wereldwijde sociale rechtvaardigheid.
