“Strategische autonomie”: allianties aan alle kanten
Narendra Modi, premier van India, is de rijzende ster aan het wereldfirmament. Hij was vorige week in Hiroshima een van de vedettes van de G7-top – waartoe India niet behoort. Volgende maand rolt Washington de rode loper voor hem uit. En hij is de eregast op het grote 14 juli-défilé op de Champs-Elysées. Intussen helpt hij Rusland de sancties tegen dat land te omzeilen. Modi de onaantastbare.
Like me
Iedereen heeft me nodig, of wil me althans als bondgenoot, oordeelt de Indiase premier. Hij vindt dan ook dat India een “strategische autonomie” kan nastreven, stoelend op bondgenootschappen langs alle kanten. In een wereld van nieuwe blokvorming, kan India zich als volkrijkste staat op aarde, volgens hem opwerpen als een aparte macht.
Onder meer als “stem van het globale Zuiden”. Het was in die hoedanigheid dat de Japanse premier Kishida hem naar de G7 top in Hiroshima uitnodigde. Ook om uit te vinden waarom dat “Zuiden” zich afzijdig houdt tegenover de oorlog in Oekraïne, waarom landen als India niet alleen weigeren mee te doen aan sancties tegen Moskou, maar ze integendeel helpen omzeilen.
Modi mocht terloops in Hirsohima een buste inwijden van Mahatma Gandhi. Een sterk staaltje cynisme, want veel aanhangers van Modi beschouwen Gandhi’s moordenaar, Nathuram Godse, als een grote nationale held. Maar het zal Japan niet zijn, waar regeringsleiders elk jaar hulde brengen aan oorlogsmisdadigers in de Yasukuni tempel, om daar aanstoot aan te nemen.
Eclectisch
De Indiase diplomatie staat met Modi alvast voor veel open. Voor de VS is India uiterst belangrijk als obstakel tegen de invloed van grote rivaal China in Azië. Soms komt het aan de (betwiste) grenzen tussen India en China tot gewapende botsingen. Peking steunt volop India’s grote vijand Pakistan, in talrijke landen wedijveren ze met elkaar om invloed.
Maar dat belet India niet om, samen met o.m. China en Rusland, een grote speler te zijn in de economische alliantie BRICS, die er onder meer op uit is de sleuteltol van de dollar in de internationale handel te breken. Het nationaal product van de BRICS-landen gemeten met koopkrachtpariteit, ligt nu hoger dan dat van de G7.
India is ook al in 2017 toegetreden tot het Shanghai Samenwerkingsverband dat China en Rusland begin deze eeuw opzetten om gezamenlijk de Amerikaanse invloed in Azië tegen te werken. De Chinese president Xi Jinping en zijn Russische collega Vladimir Poetin stalen de show op de conferentie van deze organisatie in september vorig jaar in Samarkand. Maar ook Modi had er een opgemerkt onderhoud met Poetin, waarmee hij duidelijk maakte dat hij de westerse sancties aan zijn laars lapte.
Westerse vrienden
De G7 top in Hiroshima zal Modi wel niet op andere gedachten hebben gebracht. Maar het Westen, de VS voorop, zal zich wel hoeden hem daarvoor openlijk op de vingers te tikken. Ursula Von der Leyen, voorzitster van de EU-Commissie, beschuldigde zopas China ervan Rusland te helpen in het doorbreken van de sancties, India werd gespaard. Dat zal wellicht ook zo zijn bij het bezoek dat de Indiase premier op 22 juni aan het Witte Huis in Washington brengt. Officieel om “het hechte partnerschap tussen beide landen te bevestigen”.
“Hecht partnerschap”, waarbij in Washington met geen woord zal worden gerept over “democratische vrijheden en “mensenrechten” waar elders zo vaak wordt mee uitgepakt. De deelstaat Kasjmir leeft onder militair beleg? Stilte. Meer dan 200 miljoen moslims worden gediscrimineerd? Stilte. Oppositieleider Rahul Gandhi wordt uitgesloten van deelname aan de verkiezingen volgend jaar? Media wordt het zwijgen opgelegd? Ook stilte….Er komt wel kritiek van onafhankelijke instanties, zoals een Commissie voor Religieuze Vrijheden, maar New Delhi heeft daar zeer boos op gereageerd. Het Witte Huis volgt niet.
Want India moet voor de VS een partner worden in de Indo-Pacific, de regio waar de VS in rechtstreekse rivaliteit staan tegenover China. Vandaar diverse militaire samenwerkingsakkoorden, in de hoop dat de Quad meer concrete vorm krijgt. De Quad, dat is een ‘dialoogclub over veiligheid’ met de VS, Japan, Australië en India. VS-president Joe Biden zal er allicht op aandringen die Quad concreter te maken.
Eregast
Enkele weken later gaat Modi naar Parijs. Daar zal hij tijdens het militair défilé van Quatorze Juillet de eregast zijn naar president Emmanuel Macron.
Ze kennen elkaar al langer. Macron had Modi zijdelings binnen gesmokkeld op de G7 top van 2019 in het Franse Biarritz. De Franse diplomatie, die de voorbije tien jaar grotendeels ten dienste staat van de Franse wapenfabrikanten,
is erg geïnteresseerd in het snel groeiend militair budget van India. Dat betrekt zijn wapens vooral bij Rusland, maar de Fransen hebben aan India ook een goede klant.
Macron wil bovendien een grotere rol spelen in de Indo-Pacific. Frankrijk heeft er tenslotte wat ‘overzeese gebiedsdelen’, zoals Nieuw-Caledonië en ‘Frans’ Polynesië. Maar terwijl hij in Biarritz met Modi zat te praten, staken Biden en de toenmalige Britse premier Boris Johnson de Fransen een mes in de rug: ze richtten de militaire alliantie Aukus op (VS, Verenigd Koninkrijk en Australië) en deden dat laatste land het contract met Parijs verbreken over de levering van duikboten. De diep vernederde Macron moest slikken en uiteindelijk ‘vergeven’.
G 20
Modi’s glansmoment komt op 9 en 10 september, als hij in New Delhi de G20 top zal voorzitten. Die top moet zijn status als wereldleider buiten de zich vormende kampen, bevestigen. “Eén wereld. Eén familie. Eén toekomst”, aldus de slagzin voor een bijeenkomst waar Modi’s vele partners, van Biden tot Poetin, bij Modi verschijnen
Ook de Saoedische kroonprins Mohamed Ben Salman en de Indonesische president Joko Widodo staan op de lijst. Terwijl andere Arabische leiders, geen lid van de G20, zijn uitgenodigd. Maar zoals al vaker gemeld, de moslimwereld laat zich niet horen over de discriminatie van de geloofsgenoten in India of over de onderdrukking in Kasjmir.
Die top zal alvast mooie beelden opleveren voor de campagne voor de verkiezingen van volgend jaar. Autocraat Modi zit op rozen.
