President Trump lijkt de klassieke VS-lijn verder te zetten die ook al door Obama werd gevolgd, en drijft de confrontatie met Noord-Korea en China op in de Oost-Aziatische regio. Hiermede geeft de huidige VS-president zoals zijn voorganger het groen licht om de actieradius van de Japanse militaire activiteiten uit te breiden in het kader van de strategische alliantie met de Verenigde Staten. Tokio hoopt zo ook de eigen Japanse imperiale ambities kracht bij te zetten.
Het vijandbeeld tegenover Noord-Korea vormt de geschikte achtergrond voor Trump om de VS-strategie voor een superieur Amerika te accentueren. Hij zou met name een “regime change” overwegen en tegen Pyongyang een militaire operatie willen starten.
manoeuvres
Zuid-Korea en de VS voeren al een hele tijd regelmatig een oorlogsspel op. Ze oefenen hun special-forces-eenheden voor de eliminering van de staatsleiders van Noord-Korea. Samen met de Zuid-Koreaanse en de VS-marine houdt Japan grote manoeuvres ter zee voor de Noord-Koreaanse kust waar Pyongyang recent rakettesten heeft uitgevoerd. De oorlogsschepen zijn bewapend met Aegis raketsystemen, ondanks fel protest van Peking.
Noord-Korea is slechts een onderdeel van de algemene Azië-strategie van Washington. Het beleid in Pyongyang vormt de gedroomde uitleg om de gezamenlijke manoeuvres ter zee met Japan te verantwoorden die in feite een oorlog voorbereiden, niet zozeer alleen tegen Noord-Korea maar ook en vooral tegen China.
Washington dringt al langer aan op een engere samenwerking van Zuid-Korea, Japan en de VS op het vlak van antiraketsystemen. De VS-marine wil de tactische informatieverbinding van de schepen optimaliseren.
reacties
China ziet in het optreden van de VS en Zuid-Korea een gevaarlijke vicieuze cirkel die oncontroleerbaar zou kunnen worden. Noord-Korea heeft weliswaar inbreuk gepleegd op de VN-resolutie die het lanceren van raketten verbiedt, maar Peking vindt dat de grootschalige militaire manoeuvres van de VS, Zuid-Korea en nu ook Japan voor de deur van Noord-Korea, een echte provocatie vormen.
Pyongyang beschuldigt de VS dat het een “preventieve aanval” voorbereidt met doelgerichte raketaanvallen op haar territorium. De escalatie van wederzijdse beschuldigingen is volop aan de gang. Een dergelijke Noord-Koreaanse onvoorzichtige retoriek, met de uitbreiding van het raket- en nucleair wapenarsenaal, speelt in de kaart van Washington en zijn bondgenoten. Ze verschaft het voorwendsel voor oorlog.
spiraal
In het kader van de versterkte marinesamenwerking, stuurt Japan zijn marineschip JS Izumo voor deelname aan de gezamenlijke manoeuvres. Het Japanse schip, dat uitgerust is met helikopters voor het bestrijden van U-boten, kan ook met Amerikaanse verticaal opstijgende vliegtuigen bewapend worden; zo is het vergelijkbaar met een vliegdekschip. Deze aanwezigheid van een Japans oorlogsschip in de zuidelijke Chinese zee drijft de spanning met China nog verder op. De twee landen zijn betrokken in een risicovolle confrontatie over de Senkaku/ Diyaoyu rotseilandjes. De VS-minister van buitenlandse zaken, Rex Tillerson, dreigde ermee bij zijn recent bezoek aan Tokio de toegang van China tot de betwiste rotseilandjes te blokkeren. Dat zou een daad zijn die een oorlog kan provoceren.
grondwet
Met deze offensieve wapens op het marineschip Izumo pleegt Japan inbreuk op het artikel 9 van zijn eigen grondwet, dat oorlog uitsluit als middel om internationale geschillen te regelen. Het Japanse leger wordt als een defensieve strijdmacht beschouwd. Tokio meent dat het vervoegen van de Amerikaanse en Zuid-Koreaanse vloot buiten haar territoriale wateren niet in tegenspraak is met de Japanse grondwet van 1945.
De huidige Japanse premier, Shinzo Abe, is vastbesloten om zijn land te herbewapenen en alle beperkingen naar de prullenmand te verwijzen. Hij wil van Japan een “normaal land” maken uitgerust met een sterke militaire strijdmacht. Hij wil zijn imperialistische militaire macht verder kunnen ontplooien en inzetten voor zijn economische en strategische belangen. De Abe regering wil haar militaire politiek realiseren onder de paraplu van de VS-Japanse verbondenheid. Abe verpakt zijn militaire agenda als “proactief passief pacifisme”, om zo de verhoging van het Japanse defensie budget te justifiëren.
militarisering
Ondanks het grote straatprotest in Japan heeft de regering Abe de bepalingen van de Japanse grondwet omzeild om zijn militaire strijdmacht te kunnen inzetten samen met de Verenigde Staten in de voorbereiding van een mogelijk agressie-oorlog. Washington en Tokio spelen hoog spel met hun reactie op de veronderstelde bedreiging van Pyongyang. Eventuele preventieve militaire actie tegen Noord-Korea zou dan met ballistische raketten – met eventueel kernbewapening – en langeafstandsbommenwerpers worden uitgevoerd.
Na de nieuwste Noord-Koreaanse raketproeven weigerde de Japanse defensieminister, Tomoni, het verwerven van een preventieve capaciteit uit te sluiten. Volgens een bericht verschenen in de Nikki Asian Weekly plant het veiligheidspanel van de regering in Tokio om een militaire capaciteit tot stand te brengen die in staat moet zijn om vijandige basissen die een eminente bedreiging vormen aan te vallen en uit te schakelen. Hiroshi Imazu, voorzitter van de van de defensieraad, ging nog verder. Voor hem is het hoog tijd dat Japan de grotere militaire capaciteit realiseert in het eerstvolgend vijfjarenplan.
De vicevoorzitter van de PLD (Liberale partij), Masahiko, stelt intussen voor de Japanse grondwet te herschrijven om de bevoegdheid van het Japanse leger meer effectieve mogelijkheden te bieden. Al deze commentaren maken deel uit van de brede discussie van het Japanse establishment om het artikel 9 substantieel te elimineren.
keerzijde
Anderzijds hekelde Trump in zijn toch wel erg onvoorspelbare politiek van “America First” het VS-handelsdeficit met Japan en de onfaire handelspraktijk. Hij dreigde ermee om de militaire verbondenheid met Tokio te herbekijken als Japan niet meer betaald in de kosten van de Amerikaanse militaire basissen in het land. Japan moet meer bijdragen voor zijn bescherming door zijn eigen kernwapencapaciteit zelf te bouwen. Dit alles onder het waakzame oog van Washington, uiteraard.
Maar door de groeiende mondiale economische en financiële crisis worden de geopolitieke spanningen tussen de imperiale machten groter. Een conflict tussen de VS en China wordt door menig commentaarschrijver in het vooruitzicht gesteld. Maar ook een mogelijke confrontatie tussen Japan en de VS valt niet uit te sluiten met als inzet de dominantie in Azië, zoals in de jaren 1930, met als gevolg een verschrikkelijke oorlog in de Stille Oceaan met miljoenen doden.
