Een titel over Mexico in De Standaard en De Morgen vandaag! Vaak gebeurt het niet, dus er moet wel iets belangrijks zijn gebeurd.
In zekere zin is dat zo. Een massale bijeenkomst gisteren van de rechtse oppositie vóór democratie en tégen de dictatuur van President Andrés Manuel Lopez Obrador! Volgens de politie 90.000 mensen, volgens de organisatoren, 700.000! Het zal er wel ergens middenin liggen, maar ja, er was héél veel volk. De Zócalo, het centrale plein in Mexico City stond helemaal vol!
Hoe bijzonder is dit? De campagne voor de Presidents- en Parlementsverkiezingen van 2 juni is nog niet begonnen. De pre-campagne is wel afgelopen en in deze tussenperiode kunnen de kandidaten weinig doen, op straffe van diskwalificatie of een flinke boete. De twee kandidaten voor het Presidentschap – de derde telt niet echt mee -, Claudia Sheinbaum en Xochitl Gálvez maakten van die periode gebruik om even op bezoek te gaan bij de paus. Een mooie foto is altijd meegenomen.
Probleem is dat de kandidaat van de rechtse oppositie het niet echt goed doet in de peilingen. Sheinbaum is wél zeer populair en steekt er nog steeds met kop en schouders boven uit, met minstens 20 %. Vandaar dat de oppositie dacht hun kandidaat te kunnen steunen met deze grote manifestatie. Niet dat ze hun eigen kandidate zo geweldig vinden, verre van, maar er staat meer dan zij alleen op het spel. De rechtse oppositie is verenigd in een coalitie van drie partijen, de aloude PRI die decennia lang aan de macht was, de PRD, de eerste linkse afscheiding ervan, maar ondertussen ook behoorlijk rechts, en de PAN de katholiek-conservatieve partij die twee Presidenten mocht leveren, van 2000 tot 2012, Vicente Fox en Felipe Calderón. In 2012 was het weer de beurt aan PRI met Enrique Peña Nieto. In 2018 werd de linkse Andrés Manuel Lopez Obrador (AMLO) verkozen. Er is nu een ernstig risico dat de PRD en zelfs de PRI de kiesdrempel niet eens halen en als partij hun registratie verliezen!
Mexico heeft het in de afgelopen periode vrij goed gedaan, armoede en ongelijkheid zijn flink gedaald, de schuldenlast is afgenomen en de investeringen stromen toe, vooral omdat veel Chinese bedrijven terug komen nadat de export van China naar de V.S. veel moeilijker wordt.
Breken met het verleden
Makkelijk is het echter niet. Alle instellingen zitten vol mensen van de partijen die vroeger aan de macht waren en proberen alle hervormingen te dwarsbomen. AMLO begon zijn mandaat met een programma voor een ‘Vierde Transformatie’, de hervorming en modernisering van het land, hoofdzakelijk om de soevereiniteit te herstellen en de zeer veelvuldige corruptie tegen te gaan. Het spreekt voor zich dat dit op veel verzet stuit.
De tactiek die AMLO toepast is om zoveel mogelijk tussenschakels uit de wereld te helpen, alle meestal autonome instellingen waar het geld veelal blijft ‘plakken’. Dat is deels gelukt en deels ook niet. De grote instellingen, zoals het Nationale Electorale Instituut, de Electorale rechtbank en vooral het hele gerechtelijke apparaat blijven behoorlijk rechts én corrupt. Rechters aarzelen niet om grote sommen belastinggeld kwijt te schelden of beschuldigden van zware misdrijven vrij te laten. Het is niet makkelijk er tegen op te treden. Er is tenslotte een scheiding der machten.
Vorige week heeft AMLO twintig hervormingsvoorstellen ingediend bij het Parlement. Het is evident dat die in de hem resterende acht maanden niet meer kunnen goedgekeurd worden want voor een aantal is ook een grondwetswijziging nodig en daarvoor heeft de meerderheidspartij Morena geen meerderheid. Dat wordt dus het programma van zijn waarschijnlijke opvolgster, Claudia Sheinbaum.
Wat zeggen die voorstellen? Op de eerste plaats een pensioenhervorming, iets waar de oppositie moeilijk kan tegen stemmen! Een hervorming van het kiesstelsel omdat het nu vrij ingewikkeld is en de meeste mensen er niets van begrijpen; een hervorming van het Nationaal Electoraal Instituut, want als ‘gevaarlijk’ voor de democratie wordt bestempeld; een hervorming van het hele gerechtelijke apparaat door de overheid een aantal kandidaten te laten aanduiden en de bevolking te laten kiezen; de overdracht van de door AMLO ‘nationale garde’ aan het leger; bepalen dat het minimumloon elk jaar met minstens de inflatie moet meestijgen; erkenning van inheemse volken als subjecten van openbaar recht; versterking van de energiesoevereiniteit, omdat het Hooggerechtshof de al zeer beperkte wetgeving die AMLO kon laten goedkeuren nu ongrondwettelijk heeft verklaard; een mogelijkheid voor de overheid om bestaande spoorlijnen open te stellen voor passagiersverkeer; verbod op fracking, open mijnen en transgene maïs…
Democratie
Nu zijn er best heel wat vragen te stellen bij een aantal van die hervormingen, maar dat is democratie. De verkiezingen zullen uitmaken wat voor meerderheid de nieuwe President heeft en wat er mogelijk wordt. Het is beslist niet zo dat de Parlementsleden hun President blindelings volgen, dat is de afgelopen jaren overduidelijk geweest. Ook de deelstaten hebben overigens hun belangen.
De grote manifestatie van afgelopen zondag was dus bedoeld om een beetje slinks de kandidate van de oppositie te steunen en vooral uit te halen naar de ‘dictatuur’ van de ‘narcopresident’ die met zijn plannen de ‘democratie’ wil onderuit halen.
Het antwoord van AMLO was simpel: als zo’n grote manifestatie kan plaats vinden, als er zo’n valse verwijten kunnen gemaakt worden, dan is het duidelijk dat er wél democratie is en geenszins enige censuur!
De manifestatie was eigenlijk georganiseerd door het conservatieve bedrijfsleven en de enige spreker was de ex-voorzitter van het Nationale Electorale Instituut. Het zijn inderdaad mensen die weinig recht van spreken hebben, want de vele fraude en corruptie van het verleden maken hen totaal ongeloofwaardig. Maar het hele debat gaat meer over personen en goedkope verwijten dan over de inhoud. Vijf jaar lang heeft men geprobeerd AMLO zwart te maken, maar het is niet gelukt. En de President houdt elke ochtend een uitvoerige persconferentie en trekt elk week-end het land in om zijn kiezers te ontmoeten en naar hen te luisteren.
Er valt beslist heel veel kritiek te geven op de stijl en sommige punten van het huidige beleid, maar de oppositie bakt het zo bruin dat er moeilijk ernstig naar geluisterd kan worden.
Maar ja, voor De Standaard en De Morgen is het nieuws.
