… dan als tragedie. In omgekeerde richting dus. Volgens alle bronnen kan Mexico één van de grootste slachtoffers worden van het beleid dat toekomstig VS-President Trump in petto heeft.
De bedreigingen zijn niet nieuw en gaan over drie belangrijke punten: migratie, handel en drugs.
Men is het gewend van Trump. Hij neemt geen blad voor de mond, neemt een loopje met de waarheid en schuwt geen autoritaire uitspraken.
‘Als Mexico de grens met de VS niet serieus afsluit voor criminelen, gekken en drugsdealers, leg ik een douanetarief van 25 % op voor alle import uit Mexico. Dat kan oplopen tot 100 %. De drugskartels moeten ‘terroristen’ genoemd worden, zodat de VS elitetroepen naar Mexico kan sturen om ze uit te roeien. Of we sturen een paar raketten op het land af’.
Vriendelijk klinkt anders. Marcelo Ebrard, Buitenlandminister in de vorige Mexicaanse regering van AMLO heeft maar één goede raad: met verstand en koelbloedig reageren. Wij reageren met waardigheid en eisen respect, aldus huidig President Claudia Sheinbaum.
Migratie
Er wonen in de VS zo’n 37 miljoen Mexicanen, de grote meerderheid daarvan zijn inmiddels genationaliseerd. Er zo’n goede 12 miljoen Mexicaanse migranten, waarvan een grote helft een verblijfsvergunning heeft, zo’n goede 5 miljoen dus niet. De Mexicanen zijn de grootste groep van alle migranten in de VS, zo’n 11 % van de bevolking.
Aan de Noordgrens van Mexico (3145 km lang) is de toevloed van migranten dit jaar al met 76 % verminderd! De meerderheid daarvan zijn niet langer Mexicanen, maar Venezolanen, Cubanen, Haïtianen, Salvadoranen, Nicaraguanen en meer en meer Afrikanen en zelfs Chinezen. Zowat elke week start in het Zuiden van Mexico een nieuwe karavaan met mensen die hopen de VS binnen te mogen. Velen van hen hebben de dodelijke tocht door Darién-Panama al doorstaan. Hen tegen houden ligt niet voor de hand.
De VS dringt er op aan dat migranten die de VS binnen willen tijdens de procedure in Mexico blijven. Dat ligt echter evenmin voor de hand, want daarvoor is toestemming van het land nodig en houdt een statuut van ‘veilig derde land’ in, iets wat Mexico vooral niet wil.
De ‘grenstsaar’, Tom Homan, die door Trump al een nieuwe benoeming werd beloofd, is nu volop bezig met het voorbereiden van de massale deportaties die Trump wil uitvoeren, zo’n één miljoen ‘illegalen’ per jaar. In het verleden werden mensen bij manier van spreken van straat geplukt, opgesloten en gedeporteerd. Dat ze kinderen hebben in de VS, daarmee werd geen rekening gehouden. Vijfduizend kinderen werden op die manier van hun vader of moeder gescheiden. In de VS geboren kinderen hebben de VS-nationaliteit. Homan zegt nu dat hij ernaar zal streven hele families weer over de grens te zetten, ongeacht de nationaliteit.
Of de VS er in zal slagen zoveel deportaties door te voeren, is lang niet zeker. Het wordt hoe dan ook een zeer dure onderneming. Een paar honderd duizend ‘illegalen’ zitten in de gevangenis, men vermoedt dat het daarmee zal beginnen.
Voor alle duidelijkheid moet er wel op gewezen worden dat ook onder President Biden ontzettend veel mensen zijn gedeporteerd, zelfs meer dan onder Trump 1.
De hele opzet doet denken aan de massale deportaties die in 1954 zijn gebeurd, onder President Eisenhower, ‘Operation Wetback’ genaamd, toen migranten in beestenwagons terug naar de grens werden gebracht.
In de VS worden momenteel de decreten voorbereid die op 20 januari meteen kunnen ondertekend worden en bereidt men de deportatiecentra voor.
In Mexico wordt gewerkt aan een dossier om aan te tonen hoeveel de miljoenen migranten wel niet opbrengen voor de VS-economie. Mexicaanse migranten in de VS genereren elk jaar zo’n 324 miljard US$, zo’n 65 miljard daarvan komt in de vorm van ‘remesas’ naar Mexico, de rest, 265 miljard US$ wordt in de VS geïnvesteerd. De economische ‘macht’ van alle latino’s in de VS bedraagt 3700 miljard US$, meer dan het BBP van het V.K., Frankrijk, Italië en Spanje. Mocht de VS elk jaar zo’n miljoen mensen deporteren, dan kan dat het land tot duizend miljard US$ kosten, zo wordt in Mexico berekend. Maar Trump zou ook gewoon het bedrag van de ‘remesas’ kunnen beperken, om meer geld in de VS te houden.
Het verlies van de ‘remesas’ alleen al zou voor Mexico een heel zware klap zijn en op drie jaar tijd meer dan 2 % van het BBP betekenen.
Handel
Mexico, de VS en Canada hebben een vrijhandelsverdrag afgesloten, T-Mec of USMCA genoemd dat geldig is tot 2036. In 2026 is het wel vatbaar voor herziening. Volgens Mexico moet er niet veel worden veranderd, het verdrag werkt goed in het voordeel van Mexico dat de belangrijkste handelspartner van de VS is geworden.
Mexico exporteerde in 2023 voor 464 miljard US$ naar de VS en importeerde voor 300 miljard US$. Het heeft dus een flink handelsoverschot en dat zint de ‘MAGA’ mensen niet. Mexico exporteert vooral grondstoffen, auto’s en landbouwprodukten. Vier vijfden van de export van het land gaat naar de VS. Sancties in de vorm van douanetarieven zouden dus erg hard aankomen, want de alternatieven liggen niet voor de hand. Eén van de twistpunten is het verbod in Mexico op genetisch gewijzigde maïs. Dat ligt momenteel zwaar onder vuur.
Drugskartels
Mexico heeft een ernstig veiligheidsprobleem, grotendeels veroorzaakt door afrekeningen binnen de narcowereld. Er gaan ontzettend grote hoeveelheden drugs de grens over naar de VS, maar in dat land weigert men steevast ook de VS-kartels en de interne trafieken onder ogen te nemen. Alsof de drugs, eens aan de grens, vanzelf naar de verbruikers leiden. Als de export van drugs zo groot is, komt dat in eerste instantie door de grote vraag in de VS, en daar wordt vooralsnog niets aan gedaan.
Een tweede punt, waar Mexico al jarenlang op hamert, is het geweld dat grotendeels gebeurt met wapens die illegaal in Mexico worden ingevoerd uit de VS. De drugskartels hebben militair wapentuig waar het leger enkel kan van dromen.
De VS dringen er op aan de kartels ‘narco-terroristen’ te noemen, wat hen meteen een vrijbrief zou geven om er met militaire middelen zelf tegen op te treden en de soevereiniteit van Mexico te schenden.
Enkele maanden geleden vond al een bijzonder pijnlijk incident plaats met de vlucht van één en de ontvoering van een tweede narcobaas naar de VS. Details hierover zijn niet bekend, de VS weigeren uitleg te geven. Alles wijst er op dat het een deal betreft tussen El Chapo Guzman, tot levenslang veroordeeld in de VS, voor een vriendelijke behandeling van twee van zijn zonen die nu al in de VS vast zitten, tegen het verraad en de uitlevering van El Mayo Zambada. Een erg vuile zaak waarover niets kan worden bevestigd, maar die wel wijst op de directe betrokkenheid van de VS in Mexicaanse aangelegenheden. Vorig President AMLO had de activiteiten van het VS-drugsagentschap, DEA, aan banden gelegd, wat hem niet in dank werd afgenomen.
Hoe heet wordt de soep?
In Mar-a-Lago is men druk bezig met het opstellen van de eerste uitvoeringsbesluiten die op 20 januari worden ondertekend. Voorlopig is er niets dat er op wijst dat de soep niet zo heet wordt gegeten als ze wordt opgediend.
Soelaas kan enkel komen van binnen de VS zelf, van het bedrijfsleven dat zelf de klappen zal moeten incasseren van minder goedkope arbeidskrachten en duurdere importgoederen. Het blijft dus afwachten.
In Mexico, waar het tot voor zéér kort uitstekend goed ging met de economie, de armoede en de ongelijkheid aan het zakken waren en de nieuwe regering met een uitgebreid sociaal pakket positief naar de toekomst kon kijken, staat alles weer op de helling.
Afwachten. Dit artikel gaat enkel over Mexico. Het staat echter vast dat mocht Trump al zijn bedreigingen ook concreet maken, ook de Europese Unie, China en in feite de hele wereld voor een grondige en diepe crisis staan.
