« Een fantastische vrouw ». Hij zei het al drie of vier keer, en na elk telefoongesprek met de Presidente van Mexico, Claudia Sheinbaum.
Een compliment van VS-President Trump, het is niet alledaags, zeker niet wanneer die President tegelijk probeert het land op de knieën te krijgen. Maar Sheinbaum buigt niet en wellicht is het dat wat Trump zo “fantastisch’” vindt. Ook met haar voorganger, Andrés Manuel Lopez Obrador klikte het om diezelfde reden wonderwel goed.
Voor de Mexicaanse Presidente is het geen makkelijke klus. Ze mag dan koelbloedig, pragmatisch en vastberaden zijn, te weten komen wat Trump nu precies wil en wat de logica is achter zijn vele bochten, je zou voor minder de bomen in kruipen.
In Mexico groeit dan ook de twijfel om Trump. “Hij is zijn geloofwaardigheid kwijt”, aldus de chef van de studiedienst van één van Mexico’s grootste banken, Banamex.
Er rijzen meer en meer vragen over de besluitvorming in het Witte Huis en of er wel een coherent beleid schuilt achter de voortdurend wisselende verklaringen.
Het laatste woord komt van Trump, zoveel is zeker, maar het wordt stilaan duidelijk dat er allesbehalve eensgezindheid heerst binnen zijn kabinet.
Welles, nietes
Eind januari werd beslist dat de aangekondigde tarieven van 25 % op goederen uit Mexico en Canada niet meteen zouden ingaan, maar slechts op 4 maart. Net vóór die datum werd een akkoord bereikt met de Mexicaanse afgevaardigden – Ministers van BZ en Economie – dat alles werd uitgesteld tot begin april. Mexico werd bedankt voor de vlotte samenwerking. De inkt was nog niet droog en Trump kondigde aan dat de tarieven wél zouden ingaan op 4 maart. De beurzen in de VS namen een duik en er werd meegedeeld dat er misschien ‘een pauze’ kon komen. Trump deelde dan op 6 maart mee dat de tarieven pas op 2 april van toepassing werden… althans voor de auto’s van de Noord-Amerikaanse merken, Ford, General Motors en Stellantis. Voor staal en aluminium gelden de tarieven vanaf 12 maart. Na het derde telefoongesprek tussen Trump en Sheinbaum werd het ‘geen tarieven’ voor alle goederen die onder het vrijhandelsverdrag T-Mec vallen, dit is voor 90 % van de export van Mexico naar de VS.
Ook de argumenten die Trump gebruikt om zijn handelsoorlog te verantwoorden veranderen met de dag. Eerst ging het om de migratiestromen en de export van fentanyl naar de VS. Dan werd het dat de VS-bedrijven die in Mexico produceren hun fabrieken terug naar de VS moesten brengen. De tarieven die begin april zouden ingevoerd worden werden dan weer ‘wederkerig’ genoemd, maar Mexico heft helemaal geen tol op de import van VS-producten, dus dat is zinloos. Dan weer wordt de BTW als een invoerheffing gezien of wordt het succes van de ‘war on drugs’ afgemeten aan de daling van het aantal doden in de VS… En Mexico moet minder importeren uit China!
Aan de Noordgrens van Mexico met de VS vinden voortdurend spionagevluchten plaats. Het wordt door beide partijen erkend en Mexico stelt dat alles dik in orde is en het zelf om meer inlichtingen heeft gevraagd. Het kan echter de angst niet weg nemen dat de VS op een of andere manier toch een militaire interventie in Mexico overwegen.
Ondertussen stuurde Sheinbaum wel zo’n tienduizend leden van Nationale Garde naar de Noordgrens en stuurde ze 29 narco-gevangenen naar de VS. Dat komt de Presidente trouwens goed uit, want ze verklaarde het door de angst dat ze anders door corrupte rechters zouden vrijgelaten worden. Mexico zit nog steeds in een harde strijd wegens de hervorming van het gerechtelijk systeem dat, volgens de regering, door en door corrupt is.
Iets vergelijkbaars gebeurde trouwens met Venezuela. De speciale gezant van Trump, Richard Grenell, sloot een akkoord met Maduro, kwam met zes VS-gevangenen weer naar huis en liet Chevron verder werken in het land. Trump besliste echter dat Chevron meteen moest stoppen.
Er wordt nu vanuit gegaan dat de belangen van het tiental medewerkers die permanent en rechtstreeks toegang hebben tot de VS- President té ver uiteen liggen en dat Trump gewoon erg beïnvloedbaar is. Marco Rubio, BZ-Minister zou daarbij alsmaar meer aan het kortste eind trekken.
Twistpunten
Hoe dan ook, de Mexicaanse Peso trekt weer aan en er wordt meteen begonnen met de heronderhandeling van het T-Mec akkoord, iets wat normaal pas volgend jaar zou moeten plaats vinden. Het lijdt voor alle deskundigen geen enkele twijfel dat douanetarieven voor alle partijen bijzonder negatieve gevolgen zouden hebben. Wat voor zin zou een tol op staal en aluminium trouwens hebben als men weet dat de VS in deze sector een handelsoverschot heeft met Mexico?
Zo’n twee weken geleden zei Trump ‘niet tevreden’ te zijn met de inspanningen van Canada en Mexico. Maar de migratiestromen zijn wel even stil gevallen, met een daling van 95 %! Met de deportaties loopt het niet zo vlot, aan het huidige tempo zou het veertig jaar duren om aan de beloofde twintig miljoen te komen! Er werden bovendien in Mexico 124 Ton drugs tegen gehouden, waaronder 1,2 miljoen fentanylpillen; er werden 192 drugslabo’s gesloten en een kleine zesduizend vuurwapens in beslag genomen.
De wapenhandel vanuit de VS is trouwens het moeilijke punt waarop de Mexicaanse regering voortdurend wijst. Als de drugskartels ‘terroristisch’ zijn, dan zijn ook de leveranciers van wapens aan die kartels mee schuldig. Meer dan 70 % van de in Mexico aangeslagen wapens komt uit de VS. Vorige week vond voor het Hooggerechtshof in de VS hierover een eerste hoorzitting plaats. Mexico diende al in 2021 een klacht in tegen acht wapenfabrikanten. Voorlopig lijkt het Hooggerechtshof de argumenten van Mexico niet echt au serieux te nemen. Vast staat dat de strijd tegen de drugshandel niet aan slechts één enkele kant van de grens kan plaats vinden. Ook de VS heeft zijn kartels, zijn dealers én zijn banken die het geld witwassen. Daar heeft Trump voorlopig geen oren naar.
Zuiver economisch gezien snijden Trump’s argumenten geen hout. Sinds het vrijhandelsakkoord dertig jaar geleden van kracht werd zijn de drie economieën in sterke mate geïntegreerd en daar heeft vooral de VS alle belang bij. Met tarieven op de export van Mexico zou een auto in de VS gemiddeld drieduizend US$ meer gaan kosten. Sommige reserve-onderdelen van auto’s gaan zo’n acht keer de grens over vooraleer de geassembleerde auto definitief de VS kan binnen rijden. Bovendien, in 2024 had Mexico een handelstekort met VS van 8 miljard US$!
Wat dan?
Aan straffe uitspraken ontbreekt het echter niet. De ‘criminal aliens’ – criminele buitenlanders – moeten naar Guantanamo in plaats van in de poepsjieke hotels op 5th Avenue, aldus Trump. Ze hebben in de VS meer mensen vermoord dan alle terroristische organisaties samen, voegt drugstsaar Homan er aan toe. Voor hen zullen de deuren van de hel worden open gezet, zo zegt de veiligheidsadviseur. Ondertussen maakt Musk duizenden mensen werkloos en worden diensten die de drugshandel kunnen bestrijden, afgebouwd.
Het blijft ondertussen gissen naar de logica achter de willekeur van de VS-President. Met handel hebben zijn tarieven niets te maken en de stabiliteit waar alle ondernemingen om smeken, wordt er niet door bevorderd.
Trumps acties zijn soms enkel ingegeven door een hang naar mediaspektakel, zoals met Zelensky, soms met de hem toegewezen drang om de Dollar te verzwakken en de schuldenlast af te bouwen. Het verzet komt stilaan op gang, maar velen vrezen de ‘toorn van de baas’.
Feest op de Zócalo
De populariteit van Presidente Claudia Sheinbaum kent een piek en staat op 85 %. Ze pleit voortdurend voor de soevereiniteit van haar land, ze smeekt Trump om coördinatie en samenwerking, ze dankt hem uitvoerig voor elke kleine stap. Koelbloedigheid is haar keurmerk en ze slaagt er fantastisch in. Het hele bedrijfsleven, de vakbonden, de twee kamers van het Parlement, alle goeverneurs van de deelstaten, het middenveld, allen staan ze achter hun Presidente.
In antwoord op de beslissing van Trump om de kartels als ‘terroristische organisaties’ te beschouwen, liet ze meteen de grondwet wijzigen om illegale acties op Mexicaans grondgebied zwaarder te kunnen bestraffen.
Nadat Trump eerder deze week beslist had om de tarieven toch op 4 maart in te voeren, riep ze de bevolking op voor een grote protestbijeenkomst op de Zócalo, het grote centrale plein in Mexico Stad, nu zondag 9 maart. Nu de tarieven weer eventjes weg zijn, wordt het een groot feest dat haar populariteit enkel kan versterken. Het hoofd koel houden!
