Zoiets is nooit eerder gebeurd, zo wordt gezegd; zelfs Pinochet zou dat niet hebben aangedurfd!
Spectaculair was het zeker. Met veel geweld drong de militaire politie van Ecuador, in opdracht van de President, de ambassade van Mexico binnen in Quito. Een paar mensen kregen flink wat klappen, onder meer het hoofd van de kanselarij. De bedoeling was om er Jorge Glas, voormalig vice-President van Ecuador weg te halen en aan te houden. Ook die deelde trouwens in de klappen.
Dit is een duidelijke schending van de Conventie van Wenen, artikel 22, en het hele continent en zelfs de V.S. en de E.U. hebben de inval veroordeeld.
Quito verdedigt zich door te zeggen dat de diplomatieke erkenning en bescherming niet kan gelden voor veroordeelde misdadigers van gemeen recht, en dat de kans groot was dat Jorge Glas de vlucht zou nemen naar Mexico. Bovendien, zo zegt de Minister van Buitenlandse Zaken, heeft Mexico bijgedragen tot het onttrekken van een veroordeelde aan de justitie van zijn land, en dat is inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van een ander land.
Het is een vreemde redenering, want Jorge Glas had precies één dag eerder inderdaad politiek asiel gekregen van Mexico en kon dus moeilijk ‘vluchten’.
Om de zaak goed te begrijpen moeten we een paar stappen terug in de tijd zetten.
Jorge Glas was vice-President ten tijde van Rafael Correa, 2013 tot 2017. Hij bleef dat onder de volgende President, Lenin Moreno, maar stapte na enkele maanden op.
Glas werd vervolgd voor corruptie in de zaak Odebrecht, het Braziliaanse bouwbedrijf dat in heel Latijns Amerika geld uitdeelde in ruil voor opdrachten. Glas werd veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf en later nog een keer tot acht jaar wegens gesjoemel met overheidsopdrachten.
In 2022 werd hij vrijgelaten om medische redenen, later opnieuw opgepakt en in november 2022 toch opnieuw vrijgelaten. Hij, en met hem vele anderen, zien het als een politieke vervolging.
Toen hij in december 2023 opnieuw werd opgeroepen om vragen te beantwoorden in nog een andere corruptiezaak – de heropbouw na de aardbeving van 2016 – trok hij de 17de van die maand naar de Mexicaanse ambassade.
De bal voor het huidige incident ging aan het rollen toen Lopez Obrador, President van Mexico, in één van zijn ochtendlijke persconferentie vorige week, uithaalde naar het verkiezingsproces in Ecuador. Er werd toen een kandidaat vermoord. AMLO verwees naar de corrupte media van Ecuador en liet uitschijnen dat de vrouwelijke kandidaat van Movimiento Ciudadano had moeten winnen.
Dat schoot in het verkeerde keelgat van Daniel Noboa, de jonge pas verkozen President van Ecuador. Hij verklaarde de Mexicaanse ambassadeur persona non grata, maar verbrak de diplomatieke relaties niet.
Daarop besloot AMLO om Jorge Glas inderdaad politiek asiel te verlenen.
En daarop volgde de inval.
En daarop werden de diplomatieke relaties verbroken en stapte al het ambassadepersoneel op het vliegtuig naar Mexico.
Jorge Glas werd overgebracht naar een hoog beveiligde gevangenis in Guayaquil. Hij wordt er al meer dan 48 uur incomunicado gehouden, wat niet enkel zijn veiligheid en gezondheid in gevaar brengt, maar tevens onwettelijk is.
De reacties zijn niet min. Een zeer ruime veroordeling van de inval, Nicaragua verbreekt eveneens de diplomatieke relaties. Colombia en Honduras vragen een spoedzitting van CELAC – de club van Latijns-Amerikaanse landen, een fractie in het Parlement van Mercosur vraagt het geassocieerde lidmaatschap van Ecuador op te schorten.
Movimiento Ciudadano, de grootste fractie in het Parlement van Ecuador, vraagt het ontslag van President Noboa.
Mexico deelde mee klacht te zullen indienen bij het Internationaal gerechtshof.
Een zwak President
Ofwel kent Noboa de internationale regels niet, ofwel lapt hij die regels aan zijn laars, zo wordt nu gezegd. In beide gevallen is de situatie wel zeer ernstig.
Ecuador is trouwens niet aan zijn proefstuk toe. President, Lenin Moreno, gaf Scotland Yard destijds toestemming om Julian Assange te gaan aanhouden in de ambassade in Londen.
Ecuador én Noboa zitten in een moeilijk parket. Het land is een van de meest gewelddadige van heel Latijns Amerika geworden. Er waren gevangenisopstanden en alle gevangenissen staan nu onder controle van het leger. Noboa spreekt van een ‘intern gewapend conflict’.
De noodtoestand werd uitgeroepen in januari van dit jaar. Op 21 april wil Noboa een referendum organiseren over enkele zeer uiteenlopende onderwerpen, zoals een grotere rol voor het leger, hervorming van het gerechtelijk apparaat, toestaan van internationale arbitrages, flexibiliseren van de arbeidsmarkt, aanpassing van het strafwetboek voor het strenger bestraffen van wapenbezit en het financieren van ‘terrorisme’, en zo meer.
Een aantal van die punten werden onder de vorige President, Guillermo Lasso, al verworpen. Voor andere is er helemaal geen referendum nodig. Veel sociale bewegingen, waaronder de inheemse CONAIE hebben al opgeroepen overal NEE op te antwoorden.
De bevolking moet inmiddels leven met een soberheidsprogramma dat door het IMF werd opgelegd, maar waar de neoliberale President graag gevolg aan gaf. Er wordt momenteel onderhandeld over een nieuwe lening. De vakbonden dienden klacht in tegen de President omdat hij al maatregelen nam die tot de bevoegdheid van het Parlement behoren, zoals het optrekken van de BTW van 12 tot 15 %.
Voor de zware diplomatieke rel met Mexico zal de soep wellicht niet zo heet gegeten worden als ze wordt opgediend. Hoe Ecuador zijn zware sociaal-economische problemen moet oplossen is een andere vraag. Het blijft een risico om een onervaren politicus aan de macht te brengen.
P.S. Volgens de laatste berichten van maandag 8 april werd Jorge Glas opgenomen in het ziekenhuis na een overdosis medicijnen. Zijn advocate zegt voor zijn leven te vrezen.
