Wat in Duitsland gebeurt kan grote gevolgen hebben voor de rest van Europa en de ontwikkelingen daar moeten ons zorgen baren. Het gevaar dat Duitsland andere landen meesleurt in een oorlog tegen Rusland is zeer reëel. Duitsland gaat gretig in op de oproep van NAVO-baas Rutte om de geesten te kneden tot “een oorlogsmentaliteit.”
Kriegstüchtig
“We zijn niet in oorlog met Rusland maar ook niet meer in een toestand van vrede”, zegt Bondskanselier Merz en hij voegde eraan toe dat Duitsland “Kriegstüchtig” moet worden, oorlogsklaar of oorlogsbereid. Duitse 17-jarigen krijgen een persoonlijke uitnodiging om te kiezen voor een militaire carrière met een gratis opleiding voor het rijbewijs als lokmiddel. Een ideetje voor Theo Francken? Het is onderdeel van het deels geheime ‘Operationsplan Deutschland’ om de samenleving te militariseren. Voor de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Wadephul zal Rusland “voor eeuwig onze vijand blijven”. Volgens Carsten Breuer, inspecteur-generaal van de Bundeswehr (het Duitse leger), is “Poetins oorlog tegen het Westen” al begonnen. Nu vertelt ons de geschiedenis dat Duitsland, als het “klaar is” voor de oorlog, ook daadwerkelijk oorlog voert.
Het blijft immers niet bij woorden. Onder de vorige regering Scholz was er sprake van de ‘Zeitenwende’, een breuk met het jongste verleden toen Duitsland als gevolg van de catastrofe van de Tweede Wereldoorlog tot inkeer leek te zijn gekomen en het militaire beest in de Duitse samenleving leek te hebben getemd. Maar nu wordt alles anders.
De Duitse Groenen, ontstaan uit de vredesbeweging van de jaren 1980, zijn nu de vurigste voorstanders van her-militarisering. Nog vóór de NAVO de norm oplegde pleitte Robert Habeck, de Groene vice-kanselier en minister van Economische Zaken in de vorige regering, er begin dit jaar al voor om het defensiebudget op te trekken tot 3,5% van het bruto binnenlands product (BBP). Zijn wens werd door de huidige regering vervuld. Het militair budget van 62,4 miljard euro zal in 2029 stijgen tot 153 miljard euro, bijna een verdrievoudiging, en dat terwijl de Duitse economie zich in een diepe crisis bevindt en de sociale uitgaven toenemend onder druk komen te staan. De regering Merz lanceert het idee van pensioenleeftijd op 73 jaar: de oudjes aan het werk om de raketten en de munitie te betalen.
In maart dit jaar werd de oude Bondsdag (die na de verkiezingen van februari ontbonden had moeten worden) bijeengeroepen om de dringende kwestie van de herfinanciering van het leger te bespreken. De toekomstige bondskanselier Merz stelde toen voor een speciaal fonds van 500 miljard euro op te richten voor infrastructuur en 400 miljard voor defensie. Het idee van herinvoering van de dienstplicht is niet langer taboe, integendeel: Bondspresident Steinmeier is het plan genegen dat Defensieminister Pistorius heeft gepresenteerd om over twee jaar al de eerste rekruten op te roepen. 59% van de Duitsers die niet voor dienstplicht in aanmerking komen, is voor. Het hoeft niet te verbazen dat jongeren minder enthousiast zijn om als kanonnenvlees te dienen: slechts 29% vindt het een goed idee.
De voormalige kolonel en stafofficier van de Bundeswehr, Roderich Kiesewetter, is nu de veiligheidsexpert van de CDU in de Bundestag. Hij vindt dat de oorlog in Oekraïne naar Rusland gebracht moet worden: “Niet alleen olieraffinaderijen moeten vernietigd worden, maar ook ministeries, commandoposten en gevechtsposten”, zegt hij in een interview met de Berliner Zeitung een jaar geleden. Het ziet er steeds meer naar uit dat Kiesewetter zijn zin krijgt. Oekraïne krijgt van de Verenigde Staten binnenkort Tomahawk-kruisraketten, die Moskou in enkele minuten kunnen bereiken, en de nodige ondersteuning en inlichtingen om de raketten te sturen. De kans is groot dat Duitsland volgt met de levering van de Taurusraket, een volgende stap in de escalatie van dit verschrikkelijke conflict. Zo gaat het altijd in deze oorlog: Duitsland wacht tot de Verenigde Staten de deur opent en volgt dan. Rode lijn na rode lijn wordt overschreden: eerst tanks, daarna vliegtuigen, nu raketten.
In Duitsland wil Kiesewetter de noodtoestand uitroepen. De ‘noodtoestand’ is de voorloper van de ‘defensietoestand’, maar in beide gevallen kan als gevolg van de in 2011 gewijzigde dienstplichtwet de dienstplicht “automatisch en onmiddellijk” weer van kracht worden. De gevolgen voor de samenleving zijn enorm. Politie en leger krijgen aanzienlijk meer bevoegdheden. Bijeenkomsten kunnen verboden worden of beperkt worden tot bepaalde plaatsen en tijdstippen. Uitspraken die kunnen worden geïnterpreteerd als een oproep tot geweld of verstoring van de openbare orde, kunnen worden verboden. Media kunnen worden aangemaand tot “terughoudendheid”. Het recht op gegevensbescherming komt onder druk: toezicht en gegevensopslag kunnen aanzienlijk worden uitgebreid om “potentiële gevaren vroegtijdig te herkennen”. Het post- en telecommunicatiegeheim kan worden opgeheven. In extreme gevallen kan worden overgegaan tot onteigening of inbeslagname van eigendom.
Het Duitse leger in Litouwen
5000 militairen van de Bundeswehr worden permanent in Litouwen gestationeerd. Volgens Defensieminister Pistorius “het grootste project in de geschiedenis van de Bundeswehr”. Tegen eind volgend jaar moeten op nauwelijks 30 kilometer van de grens met Wit-Rusland Duitse kazernen verrijzen, met oefenterreinen, Duitstalige scholen en woongelegenheden voor militairen. Kostprijs: honderden miljoenen euro.
Volgens Bondskanselier Merz is deze Bundeswher-brigade in Litouwen “het teken dat Duitsland zijn NAVO-verantwoordelijkheid op zich neemt”, en dat Duitsland en zijn partners, de Oostflank van de NAVO “tegen elke agressie” zullen verdedigen. De regering spreekt van het “vuurtorenproject van de Zeitenwende”.
Critici zien het niet alleen als een kostenverslindend megalomaan project maar ook als een gevaarlijke escalatie in de spanning met Rusland en Wit-Rusland. Sahra Wagenknecht van de oppositiepartij Bündnis Sahra Wagenknecht noemt het een provocatie en waarschuwt voor een escalatiespiraal. “Rusland ziet dat als een bedreiging en zal tegenacties ondernemen, wat een directe oorlog met Rusland dichterbij brengt.”
Duitse troepen dicht bij de grens met Wit-Rusland: het roept nare historische herinneringen op. De nabijheid van de Russische enclave Kaliningrad maakt het nog gevoeliger. De Amerikaanse viersterrengeneraal Christophe Donahue verklaarde in juli dit jaar in Wiesbaden dat NAVO-troepen de Russische enclave “ongehoord snel kunnen neutraliseren” en dat de plannen daarvoor klaarliggen. Donahue is commandant van het VS-leger in Europa en bevelhebber van de NAVO-landstrijdkrachten. Voor Moskou is een aanval op Kaliningrad een aanval op Rusland die volgens een woordvoerder van de Doema, het Russische parlement, “met alle mogelijke tegenmaatregelen, inclusief kernwapens” beantwoord zal worden.
Wat vliegt daar?
In dat klimaat is de waarneming van drones in Duitsland, Denemarken en België koren op de molen van de aanjagers van de oorlogshysterie. Zonder enig bewijs wordt er van uitgegaan dat de Russen de NAVO willen testen: hoe het bondgenootschap reageert en hoe sterk de samenhang is van de lidstaten. Het maakt niet uit dat de “waarnemingen” in de meeste gevallen te vaag en te vluchtig zijn om welke conclusie dan ook te trekken. De paniek na berichten in de media in Mecklenburg-Vorpommern en Schleswig-Holstein was volkomen overbodig deelden de lokale overheden mee: wat er ook werd waargenomen, het waren geen drones, laat staan Russische spionagetuigen. In eigen land werden drones waargenomen boven het militair domein van Elsenborn. De burgemeester van de gemeente Bütenbach meende dat het om drones kon gaan die waren ingezet om… een verloren paard te zoeken.
Ook in de buurlanden groeit twijfel over de herkomst van de tuigen die al of niet werden waargenomen. In Denemarken had premier Mette Frederiksen het aanvankelijk over “een zware aanval”. Nu spreekt de Deense Openbare Omroep vagelijk over “luchtwaarnemingen”. In een Pools dorp werd het dak van een huis zwaar beschadigd door een neerstortende Russische drone – later bleek de schade te zijn aangericht door een raket afgevuurd door een Poolse F-16. De drones die de luchthaven van Oslo enkele uren hebben lamgelegd waren eveneens vals alarm. Het Noorse TV-station TV2 wist te melden dat in het voorbije jaar 1500 incidenten met drones waren gerapporteerd, de meeste waren afkomstig van toeristen.
Ulrike Franke, een politologe verbonden aan het ‘European Council on Foreign Relations’, werd in Duitsland maar ook in verscheidene Oostenrijkse en Zwitserse TV-programma’s als veiligheidsexpert opgevoerd. Ze had het over “een ernstige situatie” en over “waarschijnlijk Russische drones of voor Rusland vliegende drones”. Bewijs voerde ze niet aan. In een podcast zegt Franke waar het haar echt om te doen is: “het bewustzijn in de hoofden van de millennials bewerken. Is de generatie die de Koude Oorlog niet heeft meegemaakt al doordrongen van de noodzaak aan Kriegstüchtigkeit – oorlogsbereidheid?”
Is de drone-psychose onderdeel van de operatie om de geesten rijp te maken voor de oorlog? Het is niet uitgesloten. Zie de gretigheid waarmee onze Theo Francken de gelegenheid aangrijpt om zijn boodschappenlijst met militair speelgoed uit te breiden. De gerechtspsycholoog uit de VS, Gustave M. Gilbert, kon tijdens de processen van Nürnberg met de Nazi-misdadiger Hermann Goering spreken. Onder vier ogen verklaarde Göring: “Natuurlijk wil het gewone volk geen oorlog, niet in Amerika, niet in Engeland, niet in Rusland en ook niet in Duitsland. Dat is duidelijk. Maar uiteindelijk is het de leiding van het land die de politiek bepaalt en het is gemakkelijk om het volk tot medewerking te bewegen, of dat nu in een democratie is of in een fascistische dictatuur, met een parlement of een communistische dictatuur. Je hoeft niets anders te doen dan tegen het volk te zeggen dat het wordt aangevallen en de pacifisten hun gebrek aan patriottisme verwijten en beweren dat ze het land in gevaar hebben gebracht. Die methode werkt in elk land.”
Dit artikel verscheen eerder op Salon van Sisyphus.
