INTERNATIONALE POLITIEK

Mensenhandel wereldwijd (niet) aangepakt

Op 3 mei verschijnt het nieuwste boek van Freddy De Pauw “Handel in mensen” (Uitg. Davidsfonds, Leuven, 128 blz. (Nugi 661 SISO 395.66) ISBN 90 5826 116 6, 495 fr.). Op 15 mei wordt het aan de pers voorgesteld. Hier volgt de voorpublicatie van een hoofdstuk.

Hebben mensenhandelaars in een geglobaliseerde wereld veel te vrezen? Is de strijd tegen die maffia’s in mensen geglobaliseerd?

Maffiagroepen waren er als eersten bij om de grote mogelijkheden van de ‘globalisering’ in te zien. Sommige hadden er trouwens meestal niet op gewacht om wereldwijd te gaan werken. Serieuze maffiagroepen zijn dus zeer internationaal actief, bovendien werken ze steeds meer onderling samen. Dat gaat uiteraard ook, zeker, op voor maffiagroepen die bedrijvig zijn in de wereldhandel in mensen. Ze hebben hun agenten op diverse continenten en werken met partners in joint ventures. Netwerken met bij voorbeeld Chinese, Turkse, Griekse, Albanese en Italiaanse onderdelen zijn niet zo zeldzaam.

De logische conclusie is dat maffiagroepen actief in mensensmokkel en –handel uiteraard internationaal moeten worden aangepakt. In een land kunnen wel koeriers of tussenpersonen worden opgepakt, maar zelfs daarvoor is er minstens internationale samenwerking nodig.

Bovendien, zeggen maffiabestrijders in koor, kunnen we maffia’s slechts terugdringen worden als we toeslaan waar het serieus pijn doet, in hun portefeuille. Dat geldt natuurlijk ook voor de mensensmokkelaars en –handelaars.

Nu is er bijna niets zo internationaal en vrij als geldverkeer. Zelfs met de beste wetten en voldoende mensen en middelen, ontsnapt de portefeuille meestal aan de vonnissen.

Dat is allemaal zo klaar als een klontje. Maar daarom gebeurt het nog niet.

Op de VN-conferentie van eind 2000 in Palermo, waar protocollen werden opgesteld tegen mensensmokkel en mensenhandel, klonken weer dezelfde liedjes. Er moet internationale controle komen op het kapitaalverkeer om die internationale georganiseerde misdaad te bestrijden, de fiscale paradijzen moeten ophouden onderzoeken naar misdaad- en corruptiegeld stelselmatig tegen te werken. Maar onder de aanwezige lidstaten zaten tientallen fiscale paradijzen en paradijsjes die intussen rustig verder lieten betijen. Nog geen jaar eerder had de Duitse politiedienst BKA een van de tienduizenden bedrijven uit Liechtenstein ontleed: dat bedrijf waste op grote schaal de opbrengsten wit van Mexicaanse, Colombiaanse, Italiaanse en Russische misdaadkartels. Parijs had Monaco intussen voor de zoveelste keer op de vingers getikt voor de faciliteiten die fraudeurs en maffiosi er genieten.

In Palermo ondertekenden 124 lidstaten (van de 189 lidstaten in totaal waarvan 148 vertegenwoordigd op de conferentie) eind 2000 een conventie over strijd tegen de transnationale criminaliteit. Daarin werd duidelijk gesteld dat het bankgeheim niet langer heilig kan zijn, maar moet kunnen worden opgeheven. Zelfs Zwitserland en Monaco ondertekenden die conventie waarin voortaan ook rogatoire missies per e-mail zouden kunnen. Een conventie ondertekenen is nog wel niet hetzelfde als ze ratificeren, laat staan toepassen.

De VN hadden al een eerste conferentie over strijd tegen de maffia gehouden in 1994, in Napels, waar ook al gebleken was dat strijd tegen georganiseerde misdaad weinig kan opleveren als het internationaal kapitaalverkeer ongehinderd kan blijven circuleren en worden witgewassen en herbelegd via de fiscale paradijzen. Ook de delegaties van de tientallen fiscale paradijzen hadden toen zitten toejuichen. En alles bleef zoals het was. Het IMF en de Wereldbank aarzelden nochtans niet sommige landen drastische maatregelen te doen aannemen op straffe van faillissement, verscheidene landen waren om andere redenen sancties opgelegd door de VN of door de zelfgeproclameerde "internationale gemeenschap" van Washington en Londen. Ondanks de stoere taal van zelfs Bill Clinton aan het adres van de talrijke fiscale witwasparadijzen in de buurt van de VS (Antigua, Kaaimaneilanden, Bahamas, Barbados….), stuurde hij toch geen troepen om daar iets aan te doen. Noch de VN noch die "internationale gemeenschap" bleken in staat enkele confetti-staten als Monaco, Liechtenstein, Vaticaanstad, Samoa, Nauru … laat staan iets grotere als Cyprus of Panama, te dwingen zich naar de internationale consensus te schikken?

In Palermo lagen ook twee protocollen ter ondertekening over strijd tegen mensenhandel en migrantensmokkel. Het eerste werd door 80 landen bijgetreden, het tweede door 79. Het strekte België tot eer dat die protocollen mede onder impuls van België tot stand kwamen, schreef criminoloog Brice De Ruyver toen. Hij vond trouwens dat België andere pluimen verdient: een van de eerste landen met een performante wetgeving, een goede opvang van de slachtoffers en Belgische ngo’s die in deze sector een grote knowhow opbouwden en al jaren schitterend werk leverden. Maar tegelijk is er in België ook Swift-Europe: Swift is een internationaal netwerk van financiële telecommunicatie dat dagelijks instaat voor twee miljoen gecodeerde transfers per dag, een systeem waar maffiagroepen dankbaar en gretig gebruik van maken. België modelland?

Op het vlak van de VN blijft de bestrijding dus steken in het stadium van verklaringen. Dat geldt ook op andere vlakken, zoals het Europese. De Europese Raad maakte op de EU-top van oktober 1999 in het Finse Tampere van de strijd tegen de mensenhandel een topprioriteit van de EU. Het bleef beperkt tot mooie intenties, zoals ook het "Europa van de justitie" niet veel verder raakte dan dat stadium. De invoering van de euro ging beduidend sneller dan de samenwerking op het vlak van misdaadbestrijding. Bovendien, merkten misdaadexperts op, waren de Euro-beslissers dan nog zo onvoorzichtig om coupures in te voeren van 500 euro (20.000 frank), wat corruptie en witwas alweer iets gemakkelijker maakt.

De EU klaagde regelmatig de witwasfaciliteiten in enkele naburige paradijzen aan. Maar intussen koesterden belangrijke lidstaten hun eigen paradijzen. Spanje met Ceuta en Melilla, enclaves in Marokko. Het Verenigd Koninkrijk met de Britse Kanaaleilanden, Gibraltar….Nederland met Aruba en Sint-Maarten. Nederland, dat graag hoog van de toren blaast, stond op ranglijsten van geliefkoosde landen van witwassers vaak in de toptien.

Er is hier op zijn zachtst gezegd dus zeer veel hypocrisie, er zijn immers zoveel andere, ‘legale’, belangen mee gemoeid die liever alles bij het oude vertrouwde bankgeheim van de fiscale paradijzen en semi-paradijzen staan.

Dat is de bittere vaststelling die de toenmalige Franse minister van Justitie Elisabeth Guigou in maart 1999 al deed in een oproep tot "une lutte européenne contre le crime organisé" (Le Monde 7-3-1999). Sinds de top van Straatsburg tien jaar geleden is de euro de motor van de EU geweest, schreef ze. Maar op het vlak van de strijd tegen de georganiseerde misdaad is alles nog te doen, er is geen enkel daadwerkelijk instrument geschapen, terwijl het misdaadgeld zich aan elektronische snelheid verplaatst, zei Guigou, terwijl politiemensen en rechters daar weerloos tegen zijn. Guigou was als minister van een van de belangrijkste landen van de EU, een land dat zichzelf als motor van de EU beschouwt, nochtans goed geplaatst om daar iets aan te doen, om krachtig aan de kar te duwen.

Er is nochtans iets als Europol, met zetel in Den Haag. "De verschillende Europese diensten hebben niets aan Europol zoals die dienst nu werkt", zei de Belgische rijkswachtcommandant Patrick Zanders, goed vertrouwd met internationale politiesamenwerking, eind 2000. Hij had het op een seminarie van het ‘European Journalism Centre’ in Maastricht over het gevaar dat Europol een Europese bureaucratie wordt (De Standaard, 2-10-2000). Hij was nog mild, andere politiemensen hebben het (vertrouwelijk) over het profitariaat van Europol met mensen die geen belasting moeten betalen en slechts weinig en nutteloze arbeid verrichten. Maar wat kan worden verwacht van een dienst met in totaal 185 mensen die zowel drugs- als mensenhandel, terrorisme als witwasserij, moet aanpakken van een maffiawereld met honderden groepen waarvan sommige meer personeel in dienst hebben dan Europol? En waarvan sommige bovendien zeer goede financiële en computerexperts in dienst hebben.

Resultaat: de strijd wordt vooral beperkt tot symptoombestrijding. Een crisis van asielzoekers lokt drastische maatregelen uit, in België, in het Verenigd Koninkrijk, in Spanje… Maar hoe drastischer de maatregelen aan de grenzen en in de zee- en luchthavens, hoe meer migranten de prooi worden van trafikanten zonder scrupules aan wie ze tienduizenden euro betalen om nadien 90 uur voor hen of een van hun partners te werken.

(Uitpers, mei 2001)

Relevant

Overbevolking, het grote taboe

Bijna acht miljard mensen leven er op deze aardbol. Dat is twee keer zoveel als in 1970, vijftig jaar geleden. Dat was ná mei ’68, vóór de eerste V.N.…

Vijandbeelden na 75 jaar bevrijding

8 mei 1945 betekent de capitulatie van nazi-Duitsland. Voor velen blijft de bevrijding van het fascisme een mijlpaal in de Europese geschiedenis van de vorige eeuw. In België is…

Coronavirus en basisinkomen: hoe schaamteloos kan je zijn?

Nu iedereen tijd heeft om wat na te denken, komen de gekste ideeën uit de kast. De een wil een miljonairstaks, de ander belastingvrije overuren, nog één een vliegtuigtaks…

Laatste bijdrages

Gaza, rivièra of piratenkust? 

De vraag.  Het antwoord van Donald Trump, de Amerikaanse president, mag dan een provocatie zijn of gewoon onbeleefd en idioot, dat neemt niet weg dat de vraag reëel en…

“Trump is erg hypocriet”

Er gaat geen dag voorbij of er komt een of ander gruwelverhaal uit Washington. President Trump gaat door met dreigen en alweer dreigen. Van Palestina naar Panama en Mexico.…

Armenië lonkt naar VS na teleurstelling in Rusland

Met een lopend proces in Bakoe tegen de voormalige leiders van Nagorno-Karabach en een steeds brutalere president Ilham Alijev, is Jerevan op zoek naar nieuwe strategische partners. De desillusie…

Joden en moslims aan zet

You May Also Like

×