Opendeur dagen bij uiterst-rechts
Atreju, de vierdaagse ‘kermis’ van Fratelli d’Italia, is voor de Italiaanse premier Giorgia Meloni een gelegenheid om rond haar uiterst-rechtse partij geestesgenoten samen te brengen. Van uiterst-rechts, maar ook van wat “gewoon rechts”. Met als een van de eregenodigden Rishi Sunak, premier van het Verenigd Koninkrijk en leider van een zusterpartij, de Britse Conservatieven. Het illustreert hoe de grenzen tussen “traditioneel” of “gewoon rechts” met uiterst-rechts vervagen.
Onder de eregenodigden ook de Albanese ‘socialistische’ premier Edi Rama, en Elon Musk (Tesla, X), steeds populairder bij uiterst-rechts. Musk was de blikvanger op het festival in de Engelenburcht in Rome, met zijn zoontje op de arm kwam hij de Italianen oproepen meer kinderen te maken. Dat past volkomen in de natalistische campagne van de Hongaarse premier Viktor Orban, Meloni en co.
Orban is een van de alumni van de ‘Atreju’, het jaarlijks festival van de Fratelli genaamd naar een figuur uit een fantasy film. Meloni zelf is fan van Tolkien, ook al zo geliefd in die kringen. Onder de alumni ook Trumps ideoloog Steve Bannon met wie Meloni veel affiniteit heeft en die werkt aan een Internationale van uiterst-rechts.
Prestige
‘Bentornato orgoglio italiano’, Gelukkig weerzien, Italiaanse trots, aldus het thema van dit festival van de Fratelli. Meloni gaat er prat op dat ze Italië met eigen accenten weer op de politieke wereldkaart plaatst.
Als premier van een staat van de G7 geniet ze uiteraard van een groot prestige bij uiterst-rechts. Haar partij, de postfascistische Fratelli d’Italia (FdI), blijft na meer dan een jaar regeren rond dertig percent aanhang schommelen, waarmee Meloni wereldwijd een referentie is voor uiterst-rechts. Of althans voor een deel ervan, want haar concurrent, vice-premier Matteo Salvini, werkt dan weer aan een ander project.
Meloni was eerder al erg actief buiten Italië, haar samenwerking met Bannon en Orban is niet van vandaag. FdI zit in het EU-parlement in de ERC (Europese Hervormers en Conservatieven) samen met geestesgenoten als het Spaanse franquistische Vox, de Poolse PiS, de Zweedse Democraten, N-VA…
Sunak
ERC is indertijd opgericht door de Britse Conservatieven. En met die partij en haar leider heeft Meloni eveneens zeer nauwe banden. Zij en de Britse premier Rishi Sunak verkondigen urbi et orbi dat ze op één lijn zitten, die van Margaret Thatcher, aldus Sunak. Ze zijn ‘soulmates’, aldus de Britse pers.
Als premier heeft Meloni al verscheidene overeenkomsten gesloten met Sunak. Onder meer over juridisch en politionele samenwerking, over defensieprojecten (samen met Japan werken aan een supersonisch gevechtsvliegtuig), rond klimaat. Inzake dat laatste vinden ze elkaar in hun afwijzing van de zogenaamde “ecologische ideologie”. Sunak heeft al verscheidene maatregelen inzake bestrijding van klimaatverandering, afgezwakt.
Maar ze zijn het vooral roerend eens over afremmen van immigratie. Londen en Rome werken aan een ‘strategisch partnerschap’. In een gemeenschappelijke tribune in de Corriere della Sera en de Times, leggen ze dat vooral uit als “een strijd tegen de mensensmokkelaars”, terwijl het hen alleen gaat om de immigratie zelf.
Uitsturen
Beide hebben ook een project om asielzoekers elders te plaatsen: Sunak heeft zijn plan om mensen naar Rwanda te sturen, goedgekeurd gekregen in het Lagerhuis. Rome wil asielzoekers naar Albanië sturen en heeft daarover een akkoord met Tirana. Het Albanese Grondwettelijk Hof heeft dat echter vorige week opgeschort. Het Hof zal op 18 januari 2024 oordelen over de vraag van de Albanese oppositie om die overeenkomst ongrondwettelijk te verklaren.
De Albanese premier Edi Rama kwam op Atreju zegen dat het project hoe dan ook doorgaat omdat het de Albanese grondwet helemaal niet schendt. Rama is de socialistische premier van Albanië, maar kan het bijzonder goed vinden met zijn Italiaanse collega Meloni.
Het is merkwaardig hoe sommige ‘socialisten’ uit vroegere communistische landen aanschuren bij uiterst-rechts of met uiterst-rechtse ideeën uitpakken; Dat is onder meer het geval met de Roemeense en Slovaakse ‘kameraden’.
Rechts en extreem
Sunak werd op het festival niet alleen verwelkomd als premier van het VK, maar ook als leider van een zusterpartij, de Britse Conservatieven. Dat bevestigt alweer hoe zeker in Europa de grenzen tussen ‘traditioneel rechtse partijen’, zoals de Conservatieven, en uiterst-rechtse partijen zoals de FdI van Meloni, steeds sneller vervagen. Het proces is al dertig jaar bezig, sinds Silvio Berlusconi in 1994 met de zegen van de EVP scheep ging met uiterst-rechts. Er was op de Atreju een lang postuum applaus voor Belusconi die een enorme bijdrage leverde om uiterst-rechts aan de macht te brengen. De ‘postfscisten’ zeggen “dank u Silvio, dank u EVP”.
De jongste tijd vervagen de grenzen vooral omdat ‘traditioneel rechts’ steeds meer naar extreem opschuift, met als typische modellen de Spaanse PP en de Franse Les Républicains (LR). “Wij lopen achter rechts aan, terwijl rechts achter uiterst-rechts aanloopt dat zelf steeds extremer wordt”, zo vat Mohamed Laqhilan parlementslid van Macrons meerderheid, het samen.
Dat komt ook omdat sommige extreme partijen, zoals het Franse Rassemblement National (RN) van Le Pen slagen in hun jarenlang campagne om ondanks hun standpunten, als normale partij te worden bekeken.
RN, dat is wel concurrentie van Meloni en haar project. Toen Le Pen onlangs een politiek bezoek bracht aan Italië, ging ze bij Salvini, niet Meloni. RN vinden we in het EU-parlement terug in de fractie met het Vlaams Belang en het Duitse AfD, en met Salvini’s Lega , concurrent van de Fratelli. In deze tendens zitten nogal wat poetinofielen, terwijl Meloni en co samen met fascist Bannon “Atlantischer” zijn. En erop rekenen dat de steeds extremistischer Donald Trump volgend jaar weer de baas wordt in Washington.