Mediaconcentratie anno 2021

RTL België in handen van DPG en Rossel

Na het bereiken van een overeenkomst met de RTL Group zullen DPG [De Persgroep] Media (Antwerpen; VTM, Het Laatste Nieuwd, De Morgen, Dag Allemaal, Humo, QMusic en een reeks andere media-’merken’) en Groupe Rossel (Brussel; Le Soir, Südpresse, Mediafin …) samen RTL België overnemen.

RTL België: een begeerde prooi in zwaar weer

RTL België omvat: de drie televisiezenders RTL-TVi, Club RTL en Plug RTL alsook de radiostations Bel RTL en Radio Contact, de streamingdienst RTL Play, het digitale radiokanaal Mint en de nieuwssite RTLInfo.be. RTL België is de grootste commerciële omroep in Franstalig België. De tv-zenders van de groep haalden in 2020 een gecombineerd marktaandeel van 36 %. Bij Rossel valt te vernemen dat RTL Belgium “est également actionnaire de contrôle de la régie publicitaire belge ‘IP Belgium’ (100%).“Groupe Rossel en DPG Media werkten eerder al samen op de advertentiemarkt en waren tot 2017 partners in Mediafin. In dat jaar verkocht DPG Media zijn belang van 50 procent in Mediafin, uitgever van onder meer De Tijd en L’Echo, aan Roularta.

De nieuwe ‘deal’ werd afgesloten voor een bedrag van ongeveer 250 miljoen euro. Zo meldde De Tijd vorige week zaterdag op zijn website. 215 miljoen cash te betalen door Rossel en DPG én een dividend van 35 miljoen dat RTL België aan de moedergroep zal uitbetalen.

Zetten we die cijfers wat in hun perspectief door er bij te vermelden dat het financieel niet zo schitterend gaat met ‘RTL Belgium’. Op https://www.lalettre.pro/Vente-de-RTL-Belgique-c-est-un-choc-_a25829.html [1] schreef Christophe Bordet op 26 maart 2021 dat (mede door de reclameterugval door de coronacrisis) « le chiffre d’affaires a baissé de 14 % à 159 millions d’euros et son excédent brut d’exploitation a chuté de plus de moitié à 16 millions d’euros. » Zoals te verwachten viel, steeg door die omzetdaling de onrust bij het personeel; onrust die nog vergrootte door de verkoop van het bedrijf.

Het gaat finaal om veel reclamecenten

In De Standaard van dinsdag 29 juni legde Pascal Dendooven – redacteur economie – al van in zijn titel de nadruk op de reclame-kant van de overname: “Hoe DPG Media haar greep op reclame versterkt”. [2] Dendooven opende met te stellen dat DPG Media “ in het verleden nooit veel belangstelling toonde voor de Franstalige mediamarkt in België. Plots verandert dat. Voor DPG-Media, die geen activiteiten heeft in Franstalig België, is deze deal geen journalistiek project, maar een zet op de advertentiemarkt.”

Een zet tegen de “internationale reuzen als Google, Amazon en Facebook die een dominant deel van de digitale advertentiemarkt opstrijken. Deze zouden al tot vier vijfde van de digitale reclamemarkt in handen hebben. Toen RTL Nederland vorige week besloot samen te gaan met Talpa en zo de commerciële tv-stations onder één dak te brengen, werd dat verkocht als tegenzet tegen die Amerikaanse giganten (DS 24 juni). Het was in België ook het argument van Telenet (de eigenaar van de SBS-zenders), Mediahuis, Proximus/Skynet en Pebble om eind vorig jaar de reclameregie Ads & Data te lanceren.”

“De zet die DPG Media nu doet” is er volgens Dendooven één die “kan tellen: de groep was al marktleider in commerciële tv-reclame in het noorden van het land en wordt nu, samen met Rossel, ook marktleider in het zuiden.” (…)“DPG Media heeft nu 59 % van de Belgische tv-reclamemarkt. Tellen we ook radio én print erbij, dan gaat het om 41 %.”

Het DS-artikel rondde af met het standpunt uit de reclamesector dat “het goed is dat de lokale mediabedrijven platformen uitbouwen die aantrekkelijk zijn voor adverteerders. (…) ‘We hebben er allemaal bij te winnen als we een Belgisch ecosysteem hebben. De inzet moet zijn om markt-aandeel van Facebook en Google terug te winnen.’” Aldus Bart Decoster, CEO ‘Ads & Data’.

Vlaams/Belgisch; Europees/Nederlands

“RTL Belgium blijft Belgisch: half Vlaams, half Waals”. Aldus nog een titel bij De Standaard. [3] Merkwaardig toch die middelpuntvliedende én middelpuntzoekende krachten in dit land. De man die Van Thillo’s Persgroep uit Brussel weg haalde naar ‘zijn’ Antwerpen, beweerde zopas weer in Knack dat het in 2024 onderhandelen wordt met de PS over ‘de scheiding’ (van België). [4] Maar net nu vestigt De Wevers mediavriend Van Thillo een nieuw Belgisch media-rijkje dat bovendien kadert in een ruimere Europese aanpak.

De Duits-Luxemburgse RTL-holding nam eind 2020 als meerderheidsaandeelhouder nog alle overige aandelen over van RTL België. Amper enkele maanden later besloot de hoofdeigenaar van de RTL-holding, de Duitse mediagigant Bertelsmann, al zijn RTL-stations in de uitverkoop te plaatsen.

In Frankrijk kwam het tot een megafusie tussen M6 en TF1. In Nederland waar DPG ook actief is, viste Christian Van Thillo naast een overname van de Nederlandse RTL: dat fusioneert met Talpa, de groep van John de Mol. Hier speelde een nationalistische reflex: veel Nederlanders zien het niet meer zitten dat Belgische bedrijven Nederlandse media opkopen.

Ondemocratische oligopolie

In hele en halve dictaturen – genre Rusland, China, Turkije – worden kritische media door de overheid opgedoekt. In ‘democratieën’ worden ze … opgekocht. En zoals een Chinees cineast het ooit in een VPRO-documentaire stelde: “Commerciële bazen kunnen veel ergere censors zijn dan partijbonzen.” Wat blijft er van de ooit echt linkse De Morgen nog over nu Van Thillo er een ‘progressief’ ogend nevenproduct van zijn ‘Laatste Nieuws’ van gemaakt heeft? Wat resteert er van de vroeger bij momenten flink kritische openbare omroep BRT nu Van Thillo via zijn politieke vrienden zelfs de beheersovereenkomst van de VRT mee mag schrijven?

Nog slechts een handvol mediagroepen bepaalt in België het nieuwsaanbod: een paar in geldnood verkerende openbare omroepen (VRT en RTBF) en aan beide kanten van de taalgrens, telkens een drietal over die taalgrens heen samenwerkende privégroepen. Maar boven dat alles heen is er de greep op de reclamemarkt en het informatie-aanbod van Amerikaanse mediareuzen zoals Google en Facebook.

De brede waaier die er lokaal en internationaal nog wel is aan al dan niet door overheden gesubsidieerde (en dus niet geheel onafhankelijke) nieuws-websites, kan wat de brede bevolking betreft, geenszins optornen tegen de ‘agenda setting’-macht van de ‘grote jongens’ en de aan hen verbonden economische, politieke en andere grote belangen.

Wat nog niet wil zeggen, dat de meer ‘alternatieve’ nieuwssites de strijd dan maar moeten opgeven. Misschien is de censuur in landen zoals China en Rusland tegenover zelfs kleine alternatieve media wel zo zwaar, omdat de recente geschiedenis in die landen heeft aangetoond hoe zelfs heel kleinschalig begonnen oppositiebewegingen, tot grote revoluties leiden kunnen.