Is de aangekondigde epidemie van “Mexicaanse” griep er niet gekomen omdat er tijdig is ingegrepen? Hebben de overheden en de meeste media hun taak uitstekend volbracht? Er zijn ernstige redenen om daar aan te twijfelen. De materiële middelen om informatie te verwerven, nemen enorm toe. Maar de betrouwbaarheid wordt niet groter. Marktlogica en ideologie spelen daarin de hoofdrol.
Maandenlang werden we voorbereid op een pandemie, een wereldwijde epidemie van een nieuw griepvirus H1N1 dat zeer veel slachtoffers zou kunnen maken. Gemakshalve, omdat de eerste doden die in het nieuws kwamen in Mexico leefden, hadden veel media het over de “Mexicaanse” griep.
Het was vooral de prestigieuze Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) die alarm sloeg over een mogelijk moorddadige pandemie. WHO, autoriteiten en media waren het erover eens, tegen deze dreiging moest er zeer krachtdadig worden opgetreden. Het lag voor de hand, er moest een massale vaccinatiecampagne komen. Hier en daar waren er wel kritische bemerkingen, maar die werden weggewuifd, vaak vanuit het beginsel van voorzichtigheid – dat geldt toch ook voor genetisch gemanipuleerde gewassen?
Bemerkingen over banden tussen experts van de WHO en farmaceutische bedrijven bleven in de rand verborgen. Men kan toch niet voorzichtig genoeg zijn? Maar Wolfgang Wobarg, een vooraanstaande gezondheidsspecialist, had al in de zomer van 2009 vragen bij dat alarm – en bij de voorgestelde vaccinatie. Hij werd bijgetreden door andere experts die waarschuwden voor mogelijke schade die de vaccinaties konden toebrengen. In dat geval gold het beginsel van de voorzichtigheid duidelijk niet. Wobarg had daar een uitleg voor: het is de farmaceutische nijverheid die aandrong op een wereldwijd alarm en op een daarbij noodzakelijke massale vaccinatie.
Maar die bemerkingen en waarschuwingen kregen bijzonder weinig aandacht, de ‘mainstream’ was duidelijk: er moest op grote schaal worden gevaccineerd. Uiteindelijk was er niet meer griep dan andere jaren, maar er is wel enorm veel overheidsgeld uitgegeven, wat vooral de gezondheid van de pillenindustrie ten goede kwam.
Wobarg is niet alleen een gezondheidsspecialist maar ook een politicus. Hij zit voor de sociaaldemocratische SPD in het parlement van de Raad van Europa, niet te verwarren met het Parlement van de Europese Unie (in de Raad, een eerder symbolisch orgaan, zitten 47 landen). Als voorzitter van de commissie gezondheid bekwam Wobarg dat de Raad een onderzoek naar deze vermoedelijk massale oplichterij voert.
De Wereld Gezondheidsorganisatie bijt van zich af: niets aan de hand, er is geen belangenconflict, aldus de WHO op de beschuldigingen dat talrijke leden van haar groep van experts financiële banden hebben met de farmaceutische reuzen Roche, GlaxoSmithKline, Novartis. Roche, dat volgens het gezaghebbende ‘British Medical Journal’ researchers voorschreef hoe ze griepbestrijder Tamiflu moesten ophemelen, terwijl de allergrootste twijfels bestaan aan de doelmatigheid van dat product. Waar de marketing de “wetenschappelijke studies” schrijft.
Het gaat hier wellicht om een bijzonder omvangrijke fraude, een van de grootste oplichterijen totnogtoe van de 21ste eeuw. Tientallen miljarden euro overheidsgeld zijn naar de farmaceutische reuzen versluisd. Is dat dan geen groot nieuws, vooral na de maandenlange enorme media-aandacht voor de dreigende pandemie?
Vooringenomen
Hoe goed worden we geïnformeerd over wat er in de wereld gebeurt? Laten we buiten beschouwing dat er relatief steeds minder aandacht wordt besteed aan gebeurtenissen ver van het bed en over de enorme rol van het beeld. Maar in hoeverre is de relatief schamele informatie betrouwbaar? Enkele voorbeelden:
- De BBC en Venezuela
Twee Britse professoren, Lee Salter en Dave Weltman, analyseerden tien jaar berichtgeving op de BBC over Venezuela ( te raadplegen via www.venezuelanalysis.com). Ze ontleedden 304 reportages; drie ervan belichtten ook positieve aspecten van Chavez’ beleid. De BBC besteedde al die tijd geen aandacht aan de programma’s van armoedebestrijding, wetgeving over mensenrechten, gezondheid… De campagne voor alfabetisering, een van de belangrijkste ooit, werd nauwelijks vermeld.
Uit het woordgebruik blijkt telkens weer dat de BBC blijkbaar de legitimiteit van Chavez niet aanvaardt, ook al won hij alle verkiezingen – op één referendum na. Chavez haalde alleszins altijd veel hogere percentages dan de opeenvolgende Britse regeringspartijen – die hun percentage schommelt tussen 35 en 44 % van de stemmen. Tijdens de coup van 2002 tegen Chavez gaf de BBC bijna uitsluitend het standpunt van de coupplegers weer, ook al hadden die geen enkele legitimiteit.
Vanwaar die partijdigheid van een medium dat prat gaat op zijn objectiviteit? Hier geldt dezelfde uitleg als voor honderden, duizenden andere westerse media: ze maken een ideologische keuze.
Het valt trouwens op hoe diverse westerse media telkens dezelfde bronnen opvoeren, met vooraan Teodoro Petkoff, een vroegere guerrillaleider die zelf twee keer vruchteloos, op een rechts programma, kandidaat was bij de presidentsverkiezingen. Hij stond op het einde van de jaren 1990 als minister van Economie in voor een neoliberaal programma.
- Iran
Zoals bij alle hedendaagse conflicten, spelen beelden ook in het intern conflict in Iran een grote rol. Alle partijen voeren een intense propagandaoorlog met beelden die opgenomen zijn met camera’s of gsm-toestellen die dan hun weg vinden op You Tube. Maar ziet men wel wat er gebeurt? Of ziet men wat de verspreiders willen wat men ziet?
Zo verspreidden begin januari diverse westerse media een foto die laat zien hoe ordediensten inslaan op manifestanten. Iets later onthulde “Arrêt sur images” (www.arretsurimages.net) dat deze foto genomen was in …Honduras. Wat met de honderden filmpjes en foto’s die via You Tube en andere hun weg naar de wereld vonden? En wat met het verhaal uit Haïti over massale plunderingen, volgens Arrêt… ook al een fantasme.
- Timisoara
Is er dan niets veranderd sinds Timisoara in 1989? Het is er alleszins niet beter op geworden. Het viel op hoe bij de 20ste verjaardag van de val van Ceausescu (december 1989) geen enkele aandacht werd besteed aan wat lang “het syndroom van Timisoara” werd genoemd. In dat stadje vond men een massagraf; althans, dat bericht werd destijds wereldwijd verspreid, met beelden erbij. Een Franse journalist-ooggetuige die daar vragen bij had, zag zijn artikel volledig veranderd nadat zijn hoofdredacteur (van Libération) op tv de beelden van het graf had gezien. Eerst sprak men van 4.600 slachtoffers van de Securitate (geheime politie), later van 12.000. Maar nog later bleek er helemaal geen massagraf te zijn geweest. Enkele lijken uit een ziekenhuis waren materiaal voor de wereldwijd rondgestuurde beelden.
- Sarkozy
Volgens een recente peiling in Frankrijk oordeelt twee derde van de Fransen dat journalisten niet onafhankelijk zijn. De Franse televisieketens doen hun best dat beeld te bevestigen. Op overheidszender France 2 besteedden zes van de negen grote programma’s grote aandacht aan het zogenaamde debat over “identité nationale” dat Sarkozy lanceerde met het oog op de regionale verkiezingen van maart.
Ook in de aanloop tot die verkiezingen deed Sarkozy een beroep op zijn talrijke bevriende uitgevers. Privé-zender TF1 gaf hem een tribune net voor de officiële start van de verkiezingscampagne, weliswaar in de vorm van een gesprek met elf Fransen. Bij de overheidszenders is het de president die vanaf nu de directies aanstelt, bij de privé-zenders zorgen zijn vrienden ervoor dat ze volgzaam zijn. Het lijkt het Italië van Silvio Berlusconi, ook al een vriend van Sarkozy, wel.
(Uitpers nr. 117, 11de jg., februari 2010)
