Antifascistische toespraak herdacht in Rome
“Vandaag herdenken we een vrije en moedige man die omwille van zijn ideeën door fascistische benden is vermoord”. Dat zei de Italiaanse premier Giorgia Meloni donderdag in het Italiaanse parlement bij de 100ste verjaardag van de toespraak die de socialist Giacomo Matteotti voor de Kamer hield. Kort daarop, 10 juni 1924, werd hij door een fascistische militie gruwelijk vermoord.
Meloni is leidster van Fratelli d’Italia, een ‘postfascistische partij’. Ze kwam totnogtoe niet verder dan de veroordeling van enkele ‘uitwassen’ van het fascisme van Mussolini, zoals de rassenwetten. De partij blijft ook trouw aan de fasces, het embleem van Mussolini’s fascisten. Maar Meloni zoekt steeds meer toenadering tot de EVP met het oog op rechtse meerderheden in het Europarlement.
Nu heeft de premier het over Matteotti die de waarde van de vrije meningsuiting belichaamde. Onze democratie moet stoelen op vrijheid en respect voor de ander, aldus nog Meloni op de speciale zitting van de Kamer die ook werd bijgewoond door president Sergio Mattarella, enkele familieleden van Matteotti en enkele ex-premiers.
De acteur Alessandro Preziosi werd fel toegejuicht toen hij een deel van de toespraak van Matteotti bracht. In die toespraak gaf de leider van de Partito socialista unitario talrijke voorbeelden hoe de verkiezingen van 6 april 1924 volkomen vervalst waren ten voordele van de fascisten. Hij noemde de winst van de fascisten “een farce”. “De man die deze woorden heeft gesproken, zal niet langer meer rondlopen”, reageerde Mussolini…
De moord op Matteotti was wel niet het begin van de fascistische terreur, die was alk twee jaar bezig. Maar ze werd wel gevolgd door een golf van geweld tegen linkse militanten en syndicalisten, terwijl sommige “liberale”politici” toekeken – en afwachtten tot ook zij eruit werden gegooid. Intussen was de pers al stevig “gestroomlijnd” zodat de affaire Matteotti – die uitbrak toen weken later zijn verminkt lijk was gevonden – snel uit de aandacht verdween. Begin 1925 maakte Mussolini een einde aan de parlementaire schijnvertoning en trok alle macht aan zich.
(Over deze periode aan te bevelen lectuur; M. De zoon van de eeuw. Antonio Scurati.)
