Advocaat Sven Mary en minister Binnenlandse Zaken Jan Jambon hebben een verhitte discussie over de rechtsstaat op gang gebracht. Vooral dan rond het principe van de scheiding der machten. Maar een belangrijk aspect, namelijk dat het spel met procedurefouten de rechtsstaat evenzeer en meer aantast, krijgt in deze discussie onvoldoende aandacht.
Jambon had beter gezwegen (Mary ook), hij heeft natuurlijk recht op een opinie, maar moet als minister “schroom betuigen” .Maar wie bezorgd is om de rechtsstaat, stelt zich bij deze discussie ook de vraag of de rechtsstaat ermee gediend is dat een advocaat omwille van een futiele procedurefout, kan verhinderen dat een verdachte van zware misdrijven hoe dan ook vrijuit zou kunnen gaan.
Over die kwestie wordt al decennia gediscussieerd. Telkens ze oplaait, schiet de machtige lobby van gespecialiseerde “procedurepleiters” in actie om “de pijlers van de rechtsstaat” te verdedigen. Met als gevolg dat intussen zware misdadigers vrijuit gaan. Hoeveel mensensmokkelaars zijn er de voorbije jaren al niet vrijgekomen omdat ze – duurbetaalde – advocaten konden inzetten die wel ergens een procedurefoutje) op het spoor kwamen.
Bij mijn opzoekingen indertijd voor boekjes over maffia, stuitte ik op diverse gevallen. Zo werden mensensmokkelaars niet veroordeeld omdat bij de tolk op het proces niet werd vermeld dat het ging om een “beëdigd vertaler”. Of omdat op het uitleveringsverzoek aan Nederland één handtekening ontbrak. Topfiguren van de cocaïnesmokkel gingen vrijuit omdat het huiszoekingsbevel voor een schip de verkeerde ligging aangaf.
Patsy Sörensen van het opvangtehuis Payoke vertelde over kopstukken uit de vrouwenhandel die in theorie leefden van een ocmw-uitkering; maar zich toch de beste procedureadvocaten konden veroorloven om uit de gevangenis te blijven. De vroegere woordvoerder van het Parket in Brussel had – uiteraard off the record – zware bedenkingen bij onderzoeken naar
de hormonenmaffia. Hij vermoedde dat heel wat toen gemaakte procedurefouten opzettelijk waren gemaakt. Een vroegere minister van Justitie uitte in privékring ook twijfels. Die fouten volstonden vaak om maffiosi uit de cel te houden.
Ook zware financiële criminelen kunnen het zich permitteren de beste specialisten in dienst te nemen. Zodat we af en toe kunnen vernemen dat ook zij wegens procedurefouten vrijuit gaan.
Is de rechtsstaat daarmee gediend? Is dat een maatschappelijk aanneembare verhouding dat van zware misdrijven verdachte personen met hun uitgebreide financiële middelen, specialisten kunnen aantrekken die hen in naam van de rechtsstaat met de proceduretruc vrij houden? Laat minister Jambon ook daar verontwaardigd over zijn. Merk hierbij opdat dit om klassenjustitie gaat, die specialisten zijn duur, niet om het even wie kan die zich veroorloven. Diezelfde specialisten kunnen via procedures ook mikken op verjaring.
