Tijdens de lokale verkiezingen van 28 mei kreeg de linkerzijde in Spanje flinke klappen. (zie https://www.uitpers.be/progressief-spanje-haakt-af/) Een uitzondering daarop is Marinaleda, dat dorpje in Andalucía dat onder zijn flamboyante, gebaarde burgemeester Juan Manuel Sánchez Gordillo wereldbekendheid verwierf. Sánchez Gordillo is nu 74 jaar en laat na 44 jaar het burgemeesterschap over aan Sergio Gómez Reyes, kandidaat van Podemos-IU, die de verkiezingen met 56 procent van de stemmen gewonnen in een dorp van 2.579 inwoners dat nochtans in een regio ligt waar het extreemrechtse VOX sterk de kop opsteekt. Juan Manuel Sánchez Gordillo was de mythische linkse leider in Marinaleda en burgemeester sinds 1979.
Een mythe zijn in het leven is geen gemakkelijke taak. Sánchez Gordillo was burgemeester van Marinaleda in de Sierra Sur de Sevilla, – ex-leraar, dagloner, rood en andersglobalistisch symbool – sinds de eerste democratische verkiezingen in 1979. Hij besloot nu een stap opzij te zetten en beschouwt Sergio Gómez als zijn erfgenaam. 44 jaar was hij dus aan de macht. Een mythe met een marxistisch geïnspireerde baard – van Karl – en een Palestijnse sjaal in zijn nek, die het kapitalisme en de grote multinationals, in dit geval H&M, in de jaren na de val van Lehmann Brothers probeerde aan te vallen. Hij was van geen kleintje vervaard en stond volledig achter de beruchte “onteigeningen” van supermarktkarren die in handen kwamen van degenen die het ergste te lijden hadden onder de financiële crisis.
“Juan Manuel Sánchez Gordillo is een uitzonderlijke leider geweest in West-Europa. Dat heeft te maken met de agrarische en gemeenschapscomponenten van de Andalusische samenleving, die dichter bij Latijns-Amerika staan: gepolariseerde samenlevingen met een populistische en religieuze basiscomponent. Leiders van dit type waren er in Cuba, in de beweging van de landlozen in Brazilië of in de Zapatista-strijd,” analyseert Javier García Fernández, hoogleraar hedendaagse geschiedenis aan de Pompeu Fabra Universiteit in Barcelona.
“Ik ben een geestelijk leider, als je het zo wilt noemen, of iemand die coördineert, omdat het volk mij vertrouwt. Ik heb nooit tot de Communistische Partij van de hamer en de sikkel behoord, maar ik voel me wel communist, of communitaristisch, zoals ik geloof dat Christus, Ghandi, Marx, Lenin en Che zich voelden. Een mengeling van dat alles”, zei Sánchez Gordillo over zichzelf in een lucide interview in 2009, gepubliceerd in Diario de Sevilla.
Voor Óscar Reina, algemeen secretaris van de SAT (Sindicato Andaluz de los Trabajadores), “is Juan Manuel een historische, onherhaalbare, onvervangbare, legendarische en voorbeeldige metgezel”. Voor mij is het een eer om hem te ontmoeten, met hem te leren en het gevecht met hem te delen”, voegt hij eraan toe.
Marinaleda
Voor de historicus Carlos Arenas vertegenwoordigde Sánchez Gordillo “het zelfbesturend Andalusië dat had kunnen zijn en niet was”. De erfenis zal afhangen van het feit of dat symbool geworteld is in zijn mensen,” voegt hij eraan toe. “Bijna zijn hele leven is gewijd aan Marinaleda dat op de radar van links heeft gestaan, niet alleen door de supermarktkarren – een avontuur dat, zoals zoveel anderen tegen de krachten van het systeem, eindigde in een proces en een veroordeling – maar vooral door zijn model van gemeentelijk bestuur, gebouwd en geconsolideerd gedurende vier decennia”.
“Ook het gemeentelijk bestuur is onder hem als burgemeester zeer speciaal geweest. In Marinaleda bevorderde Juan Manuel een volksbeweging die gepaard ging met gemeentelijk beheer, landbezettingen en de oprichting van landbouwcoöperaties. Ook woningbouwcoöperaties. De gemeente kocht de grond, herclassificeerde hem en gaf het aan woningbouwcoöperaties, naar het voorbeeld van sociale woningbouw via wooncoöperaties.”
Joaquín Recio: “Sánchez Gordillo heeft voor Andalusië betekend wat een hele revolutionaire beweging had kunnen betekenen. Marinaleda heeft werkgelegenheid gegeven aan de hele regio. Het is gegaan van het hebben van geen gewassen naar het hebben van gevarieerde gewassen, zelfs fabrieken die de gewassen kunnen gebruiken. Marinaleda heeft al 40 jaar volledige werkgelegenheid.”
Sánchez Gordillo: “In Marinaleda is er geen politie omdat het niet nodig is. Als alle buren helpen om bomen te planten, zal niemand komen om het te ontwortelen.Ik zeg niet dat Marinaleda het paradijs op aarde is, maar het ligt dicht bij wat we willen doen.”
Caudillo
Zijn latere jaren waren minder succesvol. Zijn manier van leiding geven, werd ook meer in twijfel getrokken door zijn tegenstanders en werden gebrandmerkt als “caudillismo” o.m. omdat hij geen plenaire vergaderingen bijeenriep. Over het leiderschap van Sánchez Gordillo voegt professor García Fernández eraan toe: “De waarheid is dat Juan Manuel behoort tot een generatie Andalusische politieke leiders die niet wisten hoe ze linkse organisaties aan jongeren moesten koppelen. Vandaag zijn er nieuwe organisaties en nieuwe leiders, ook vrouwelijk, die bijna alles opnieuw hebben moeten opbouwen, behalve ideeën, die worden geërfd omdat ze niet van hun eigenaar zijn.”
Grond, huisvesting, energie
In een recent interview met Público zei Gómez Reyes dat de uitdaging voor ons is om “het idee van Marinaleda aan te passen aan de nieuwe tijden”, zich bewust te zijn van waar ze vandaan komen. “De essentie van Marinaleda is volkshuisvesting, openbare grond. We hebben ook nog iets anders, dat ik belangrijk vind: solidaire kracht. Dat zijn de fundamentele pijlers. Vooruitkijkend willen we dat die energie volledig benut wordt. We begrijpen dat we uiteindelijk het gebied van Europa zijn met de meeste zonuren per dag wat betekent dat we praktisch de hoogste ontvangsten van heel Europa zouden moeten hebben. (…) Op het moment dat we openbare energie, openbare grond en volkshuisvesting hebben, geloof ik dat we dichter bij dat sociale model zullen komen waarnaar we streven,” zei Gómez Reyes.
Bron:
