India, een grote discrete Aziatische tijger. Het is maar een beeld dat Indiase leiders koesteren, maar het beantwoordt niet aan de werkelijkheid. De economie groeit inderdaad gestaag, maar de grote meerderheid van de bevolking ziet daar steeds minder van. In het nieuwe jaarbudget wordt flink bezuinigd op twee sectoren waar nochtans dringend zwaar zou moeten worden geïnvesteerd: onderwijs en gezondheid. De Indiase regering ligt veel meer wakker van heilige koeien dan van opgeleide jongeren.
Sinds Narendra Modi en zijn partij, de Bharatiya Janata Party (BJP), anderhalf jaar geleden de volstrekte meerderheid in de Lok Sabha (India’s parlement) haalden, leek India in een stroomversnelling te komen. Modi zou het succes herhalen dat hij als premier van de deelstaat Gujarat had behaald: een economische tijgersprong maken.
Ontnuchtering
De ontnuchtering bleek dit jaar al bij deelstaatverkiezingen, de BJP verloor in New Delhi en Bihar, een deelstaat met meer dan 100 miljoen inwoners. Veel heeft te maken met het feit dat de economische groei gepaard gaat met een grote groei van de ongelijkheid. Wat maakt dat een groot deel van de Indiase bevolking bij die groei niet beter, deels slechter, wordt. Van Modi’s verkiezingsbelofte om tientallen miljoenen arbeidsplaatsen te creëren en het land in snel tempo te industrialiseren – zoals hij in zijn deelstaat Gujarat deed – is niet veel te zien.
De werkelijkheid is dat twee kinderen op vijf onder 5 jaar ondervoed zijn. Miljoenen gaan niet naar school, maar zelfs van degenen die naar school gaan blijft een groot deel ongeletterd omdat dat schoolgaan niets voorstelt. De lage kwaliteit van het onderwijs, vooral in de regio’s waar lagere kasten de grote meerderheid vormen, is hemeltergend. Na drie jaar onderwijs kan 60 % nog altijd niet lezen of schrijven. 39% van alle ongeletterden ter wereld, leven in India. Een land ontwikkelen waar een zeer groot deel van de bevolking analfabeet is, lukt niet.
De ongeletterdheid is vooral zeer groot bij de vrouwen. En dat heeft dan weer te maken met de zware discriminatie van de vrouw. De situatie van de vrouwen is beslist beter in de buurlanden Bangladesh en Pakistan met hun overwegend islamitische bevolking.
Dat is natuurlijk niet allemaal de schuld van de BJP maar ook van alle regeringen daarvoor die meestal werden gedomineerd door de Congrespartij.
Koeien
Met de zege van de BJP triomfeerde ook de ‘hindutva’, de ideologie die stelt dat India een hindoe-natie is waar anderen – moslims, christenen, atheïsten…- hooguit als vreemden geduld worden. Als eertijds militant van de hindoefundamentalistische RSS (Rashtriya Swayamsevak Sangh) staat Modi achter die ‘hindutva’ en hij bewees dat tijdens de recente verkiezingscampagne in de deelstaat Bihar.
In de hoop veel hindoekiezers te trekken, ging Modi in 29 meetings fel tekeer tegen de islam. (zie ook Uitpers 13 juni 2013 ‘Hindoeradicaal Modi kandidaat-premier in India’). Hij zei dat zijn rivalen van plan waren quota ten voordele van de lagere hindoekasten aan moslims te willen geven in de hoop dat de kiezers van die lagere kasten voor de BJP zouden stemmen. Het manoeuvre mislukte echter.
De BJP wierp zich in de strijd letterlijk op als de verdedigster van de heilige koeien – een man die er van beticht was rundsvlees te hebben genuttigd, werd kort daarvoor in de buurt van Delhi door een woedende menigte gelyncht. In Kasjmir werd een jonge moslim vrachtwagenchauffeur vermoord die ervan verdacht werd, dan nog ten onrechte, dat hij rundsvlees vervoerde. De RSS schreef onlangs in haar blad dat elke zondaar die een koe slacht, mag gedood worden. De BJP zou liefst het doden van koeien grondwettelijk verbieden.
De hysterie in Bihar liep dermate de spuigaten uit, dat de kiescommissie sommige propagandamaterialen van de BJP deed intrekken.
RSS
BJP is de emanatie van de RSS, een op paramilitaire leest geschoeide beweging van hindoefundamentalisten waarin Modi zijn carrière maakte. Zij zetten zich af tegen het lekenkarakter van de Indiase Unie zoals vastgelegd in de grondwet. De BJP, en zeker de radicale vleugel waartoe Modi behoort, wil in die grondwet graag de hindutva, het hindoekarakter van India, vastleggen. Al wie geen hindoe is, wordt hooguit als een vreemde resident beschouwd. Dat is meer dan een zesde van de bevolking.
Voor de fundamentalisten van de RSS zijn de moslims de grootste hinderpaal voor de invoering van de ‘hindutva’. Enkele groepen die de voorbije jaren aanslagen tegen moslims en hun instellingen pleegden, komen uit deze RSS. Hun terreur richt zich ook op de media. Boeken worden verboden, journalisten doen aan zelfcensuur uit vrees dat ze als moslimvrienden en vijanden van de hindutva worden bestempeld.
Sinds Modi regeert, is de communautaire spanning dan ook gevoelig toegenomen. Moslims, christenen, atheïsten zijn slachtoffer van discriminatie en vervolgingen, ook gewelddadig. Die religieuze spanningen maken zakenkringen bezorgd, het is niet goed voor de geloofwaardigheid naar buiten, vindt bij voorbeeld Moody’s Analytics.
Verzet
De studenten van het prestigieuze Film en Televisie Instituut staakten vier maanden tegen de aanstelling van hindoenationalisten aan het hoofd van die instelling. In augustus werd een bekende schrijver en criticus van het hindoenationalisme, Malleshappa Kalburgi, neergeschoten. Meer dan veertig schrijvers gaven de nochtans erg begeerde literaire prijs van de Sahitya Academie terug als protest tegen die moord; voor hen was Kalburgi slachtoffer van de hindoeïstische hysterie die onder Modi hoogtij viert. De onverdraagzaamheid tegenover niet-hindoes neemt overhand toe en maakt slachtoffers.
Dit klimaat begint Modi’s belangrijkste vrienden, de Indiase kapitalisten, zwaar op de maag te liggen. Modi kon als deelstaatpremier van Gujarat en als premier van India lang op de gulle steun van de zakenwereld rekenen. Maar die vindt steeds meer dat Modi India een slechte reputatie bezorgt. Modi is diplomatiek wel bijzonder actief, hij reist heel wat af om India uitdrukkelijker op de wereldkaart te zetten. Maar dat kan ook in negatieve zin, vrezen de bevriende zakenlui die Modi er af en toe discreet aan herinneren dat zij andere heilige koeien hebben – hun zakelijke belangen.