President leeft in “le déni”
(Bijgewerkte versie op zaterdag 11/10)
“Je suis sidéré. Ca va finir mal” (ik ben verbouwereerd, dat gaat slecht aflopen) zei Marine Tondelier, voorzitster van Les Ecologistes, vrijdag na een gesprek op het Elysée. President Macron had de leiders van verscheidene partijen (La France insoumise en het Rassemblement National niet) uitgenodigd voor “een gesprek” over de politieke crisis. Verbouwereerd was Tondelier, zoals veel anderen, ov er het volhardend misprijzen van de president voor democratische regels. Diezelfde avond herbenoemde hij zijn vertrouweling Sébastien Lecornu als premier. Die moet tegen maandag een volledig nieuwe ploeg samenstellen. Wat vooral velen schokt is het grondig misprijzen van Macron voor de Fransen in het algemeen en zijn complete “déni”, ontkenning, van eigen verantwoordelijkheid voor de onontwarbare situatie. Jupiter? Die deelde tenminste zijn macht met andere goden.
Zijn eigen ‘achterban’ ziet het niet meer zitten.
Edouard Philippe, Macron’s eerste eerste minister en voorzitter van de partij Horizons, is zeer duidelijk: Emmanuel Macron moet er nu voor zorgen dat er snel een begroting komt en dan onmiddellijk aftreden en vervroegde presidentsverkiezingen uitschrijven. Het geduld is op, zeker bij het grote patronaat dat klaagt over de onzekerheid. De Franse economie lijdt daar onder, het moet stoppen, zeggen ze bij de patronale bond Medef.
Macron is inderdaad de pedalen kwijt, zoveel lijkt nu wel zeker na de gebeurtenissen van de voorbije dagen. Dat is ongeveer het enige wat zeker is, want maandagavond wist men niet goed of Sébastien Lecornu na zijn ontslag nu toch weer premier was. Voorlopig althans, de president geeft hem een herkansing tot woensdagavond. Lecornu liet echter lekken dat hij zelf hoe dan ook geen premier wil blijven, na 27 dagen heeft hij er genoeg van. Gekker kan het nog moeilijk worden.
Rupture was grap
Bondig samengevat: Lecornu, de grote vertrouweling van Macron, stelde zondagavond, na 27 dagen een “rupture”(breuk) te hebben beloofd, zijn “nieuwe regeringsploeg” voor. Eerste verrassing: ze lijkt heel sterk op de oude ploeg van François Bayrou, de premier die ontslag nam na op 8 september in de Assemblée te zijn weggestemd. “Tout ça pour ça”, zoveel omhaal voor dit, zuchtte Jean-Luc Mélenchon, leider van La France insoumise (LFI). Hij was niet de enige.
Andere verrassing: Lecornu benoemde op zijn vroegere post, het ministerie van Strijdkrachten (Les Armées), Bruno Le Maire. Dubbele surprise in feite. Want die is onaanvaardbaar voor Bruno Retailleau, voorzitter van de rechtse Les Républicains (LR) die bevestigd was op Binnenlandse Zaken. Le Maire is voor LR een verrader die in 2017 is overgestapt naar Macron om jarenlang als minister van Economie en Financiën mee aan de machtstop te zitten. Lecornu had verzuimd zijn ministers in te lichten over wie hun collega’s zouden zijn.
De benoeming van Le Maire was tegelijk een provocatie voor de grote meerderheid van Fransen voor wie hij de man is die de enorme begrotingsput heeft gemaakt. Het is om die een beetje te dichten dat Bayrou en Lecornu sociale bezuinigingen willen opleggen.
Retailleau en zijn LR overwogen daarop toch niet mee te doen, Lecornu diende maandagmorgen bij Macron zijn ontslag in. Die aanvaardde dat, maar enkele uren later nam Le Maire ontslag uit de geaborteerde regering. Macron vond er dan niet beter op Lecornu te vragen “een ultieme poging te doen om te onderhandelen”. Hij heeft tot woensdagavond voor Lecornu II. Wie handelt intussen de ‘lopende zaken’ af?
Misprijzen
Na de mislukte ontbinding in juni vorig jaar van de Assemblée die geen meerderheid opleverde, kwamen de mislukte pogingen van Michel Barnier en François Bayrou om Macron uit de wind te houden, zodat die zijn nummers als oorlogsstoker kon opvoeren op het wereldtoneel. Macron, Jupiter die leeft in een droomwereld waarin die wereld naar hem luistert en die intussen het grootste misprijzen heeft voor de meerderheid van Fransen.
Om de Macronie zelf, de partij “Renaissance”, geeft hij al lang niet meer. Partijleider Gabriel Attal, die hij vorig jaar voor het blok zette met de onverhoedse ontbinding van de Assemblée, lust de president rauw. “Ik begrijp de beslissingen van de president niet meer”, zei Attal maandagavond. Met wat er nu gebeurt gaan ze samen ter ziele, Macron en de Macronie.
Want welke keuzes heeft de president nu nog.
Lecornu II? Daar gelooft Lecornu zelf niet in, hij wil geen premier blijven, dus iemand anders vinden. Als dat niet lukt, zal ik mijn verantwoordelijkheid opnemen, zegt Macron. Iets wat hij tot nog toe niet heeft gedaan omdat hij er mentaal niet toe in staat is.
Na Lecornu een nieuwe premier? Nog een uit eigen stal zou het alleen maar erger maken, ongeveer iedereen heeft er dik genoeg van. Dan toch iemand van links, dat vorig jaar als sterkste blok uit de verkiezingen kwam. Een keuze die hij als democraat vorig jaar had moeten doen. Daar bewees hij echter helemaal geen democraat te zijn, hij had het grootste misprijzen voor de kiezers.
Vorig jaar was links nog heel even een blok, het Nouveau Front populaire (NFP) dat in de verkiezingen aan één zeel trok en min of meer de “republikeinse reflex” (eenheid tegen extreemrechts) kon rekenen.
Nu is dat blok er niet meer. De PS wil wel een premier leveren namens links, maar zonder La France insoumise (LCI) van Mélenchon. Waar zou die premier dan een meerderheid moeten zoeken. Want extreemrechts, LR en Horizons van ex-premier Edouard Philippe (nu zijdelings in de Macronie) zullen niet meedoen. PS, Ecologistes, Renaissance en de centrumfractie Liot volstaan niet voor een meerderheid. Een minderheidsregering die wordt gedoogd. Maar door wie? Op welk programma? De PS wil de Zucmantaks invoeren en de uitvoering van de pensioenwet opschorten. Met een Macron in volle ontbinding?
Zelfontbinding
Dan maar opnieuw ontbinden? Zowel bij de Macronie als bij de links houden ze hun hart vast. Links is erg verdeeld, er is omzeggens een ‘cordon sanitaire’ tegen LFI. Het is weinig waarschijnlijk dat de republikeinse reflex tegenover extreemrechts de verwarring doorstaat. Het Rassemblement National (RN) van Marine Le Pen en Jordan Bardella dringen sterk aan op ontbinding, ze ruiken de zege.
Misschien wil Macron dat wel. Misschien wou hij dat vorig jaar al, hij ontbond de Assemblée nadat uiterst-rechts die dag heel sterk uit de Europese verkiezingen kwam. Door het RN te laten regeren in lastige omstandigheden, zou het zichzelf discrediteren tegen de presidentsverkiezingen in de lente van 2027, aldus denkpistes in de Macronie. De linkse eenheid die er zeer onverwachts kwam, heeft de opmars van het RN toen gedwarsboomd. Dat zou nu dus niet het geval zijn.
Of doet Macron aan zelfontbinding? Bedoelt Macron met “zijn verantwoordelijkheid nemen” dat hij zelf opstapt? Daarvoor gelooft hij vermoedelijk te veel in zijn historische taken tegenover la France, tegenover de wereld. Het is in zijn ogen al zo onrechtvaardig dat hij in 2027 hoe dan ook moet opstappen. Maar de druk wordt groot. Assemblée ontbinden of zelf opstappen, eist het RN. LFI wil snel ene debat over zijn ingediend voorstel om Macron tot aftreden te dwingen. Bij de Fransen zelf geniet hij bitter weinig steun.
Macron heeft wellicht meer oor naar de “raad” die Bertold Brecht na een arbeidersopstand aan de leiders van de DDR gaf: Bent u niet tevreden over het volk? Ontbind het en kies een ander volk.
