Emmanuel Macron raast als een bulldozer door de Franse verkiezingscampagne. Op zijn meetings dagen massa’s mensen op, hij verschijnt bijna onafgebroken op de voorpagina’s van kranten en magazines, hij is een tv-vedette. Kortom, hij slorpt de aandacht op, zijn jonge beweging En Marche! heeft de wind in de zeilen. Socialisten, rechts en ook uiterst-rechts panikeren. Ze zien Macron, 39, nu al als de grootste bedreiging voor eigen kansen. Alleen, Macron heeft nog geen programma, hij heeft alleen een verleden als bankier bij Rothschild, als chouchou van president François Hollande en als minister van Economie. Een etiket? Ordo-liberaal is een van de meest recente. Hoe dan ook, liberaal.
Fillon beeft
De rechtse kandidaat, François Fillon, heeft een speciale eenheid opgericht om Macron zo veel mogelijk onderuit te halen. Zelf zal Fillon zich van aanvallen onthouden, hij wil niet teveel de aandacht op zijn rivaal vestigen. Maar hij vreest dat Macron een groot deel van zijn potentiële centrumkiezers zal weghalen. Daarom bestoken Fillons aanhangers Macron in de media met beschuldigingen dat hij geen oprechte liberaal is, want hij wil de staat een te grote rol laten spelen. Ze onderstrepen natuurlijk dat Hollande deze bankier naar voor heeft geschoven, hij is dus een product van deze onpopulaire president.
Fillon zit dan ook in moeilijkheden. Nadat hij in november glansrijk en verrassend de ‘primaires’ van rechts had gewonnen, met twee derde meerderheid in de tweede ronde, zag bijna iedereen hem al als de toekomstige president van Frankrijk. Tot wanneer Fillon uitpakte met zijn programma dat ronduit anti-sociaal werd bevonden. Fillon die de sociale zekerheid grondig wou uitkleden, dat was ook voor veel rechtse Fransen teveel. Hij verslikte zich in zijn uitleg, terwijl zijn luitenanten elkaar tegenspraken. Meteen zakte het enthousiasme voor Fillon. Maar aan zijn kansen op het Elysée werd nog niet echt getwijfeld.
Driekamp
Dat is aan het veranderen. Er wordt ineens, en peilingen hebben daartoe bijgedragen, rekening gehouden met drie mogelijke kanshebbers voor de tweede ronde. Totnogtoe ging bijna iedereen uit van een tweestrijd tussen Fillon en Marine Le Pen van het uiterst-rechtse Front National (FN). Maar nu stijgen de kansen van Macron om ook in die tweede ronde te geraken, waarin hij het dan zou moeten opnemen tegen ofwel Fillon ofwel Le Pen. Zijn meetings zijn een groot succes; 12.000 in Parijs, 4.000 in Rijsel, evenveel en meer in andere steden. Terwijl ex-premier Manuel Valls amper 200 mensen op de been krijgt. In gans Frankrijk heeft hij een enthousiaste overwegend jonge aanhang. Alles loopt op wieltjes.
Bij links gaat de aandacht intussen heel even naar de ‘primaires’ van de Belle Alliance populaire, zijnde de PS en enkele kleine aanhangsels. Het gaat daar vooral tussen ex-premier Manuel Valls en de linksere ex-ministers Arnaud Montebourg en Benoit Hamon. Wie het ook wordt op 29 januari, bijna niemand geeft de winnaar van die primaires ook maar enige kans op de tweede ronde van de eigenlijke verkeizingen.
Nuttig stemmen
En wat gebeurt er nu, de peilingen spelen hier een zeer nefaste rol: linkse kiezers gaan er door de opmars van Macron van uit dat links toch geen kans maakt om in de tweede ronde te geraken. Het is dus maar beter “nuttig” te stemmen: wie Fillon en Le Pen uit het Elysée wil houden, stemt dan maar direct op het minste kwaad: Emmanuel Macron. “Hij heeft wel enkele rechtse ideeën, maar hij is het best geschikt om niet te moeten kiezen tussen Fillon en Le Pen”, vatten linkse supporters hun steun samen.
Macron doet zijn best om meer linkse kiezers over de streep te halen. Hij heeft niet alleen grote ondernemers in zijn ploeg, maar ook enkele mensen uit de ‘sociale economie’. Zijn boegbeeld is Jean-Marc Borello, als directeur van SOS een van de grote namen uit de ‘sociale en solidaire economie’. Met een jaarlijks zakencijfer van een miljard euro. In oktober nam Macron hem op in zijn campagneploeg.
FN lacht groen
Macron zelf trekt naar het crisisgebied in het noorden, waar het FN zo sterk scoort, om ook daar een sociaal gezicht te laten zien. Bij het FN lacht men groen met het succes dat hij daar kent. “Hij is daar wat beelden gaan nemen, zoals men naar een safari gaat”, zeggen ze bij het FN.
Maar uiterst-rechts is er niet gerust in. Macron werpt zich op als ‘anti-systeem’, iemand die volledig buiten de partijen staat. “Anti-systeem? Een gewezen bankier en minister die EU-gezind is, die zit volop in het systeem. Wacht maar tot wanneer hij zijn programma voorstelt. Fillon stond zo hoog, maar zodra zijn programma was ontvouwd, zakte hij. Hetzelfde zal gebeuren met Macron”, hopen ze bij het FN Waar ze ineens vrezen dat Marine Le Pen de tweede ronde niet haalt.
Opportunisten
Het programma is er inderdaad nog niet. Maar of het wel zoveel belang heeft. Macron heeft nu een stevige reputatie als “vernieuwer” en nu ook als degene die rechts kan afweren. Dat hij als minister een ondernemersvriendelijk beleid steunde en voerde, lijkt precies ver weg.
Verscheidene socialistische parlementsleden steunen hem al openlijk, anderen staan klaar voor de sprong, samen met minister van Milieuzaken en ex-kandidate voor het Elysée Ségolène Royal. Macron is ook al kandidaten aan het zoeken voor de parlementsverkiezingen die op de presidentsverkiezingen volgen, het is zaak om er snel bij te zijn om de verloren gewaande zetel toch nog te houden in het zog van een winnaar. Dit is “op de winnende kar springen, het zinkende PS-schip achterlaten”.
Het is ver gekomen dat een deel van links nu een doorgewinterde liberaal als redder in de nood gaat zien.
