Emmanuel Macron maakt de grootste kans om deze zondag de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen te winnen. Niet omdat de Franse kiezers massaal van hem houden. De afkeer voor Macron is groot, maar inzake afkeer moet hij de duimen leggen voor zijn rivale, de uiterst-rechtse Marine Le Pen die nóg meer afkeer opwekt. Kiezen met dichtgeknepen neus om anderen van de macht weg te houden, het is niet nieuw, het wordt wel algemener.
Het debat tussen de twee was geen heruitgave van hun tv-duel in 2017 waarin Marine Le Pen onderuit ging. Een hoogvlieger was het nu ook niet, Le Pen moest teveel bewijzen dat ze een eigen project had waardoor Macron relatief gespaard bleef van kritiek op zijn balans als 5 jaar president. “Dat is liberalisme tegen liberalisme”, merkte een linkse kijker op. “Om voor Macron te kiezen is het beter niet naar hem te luisteren”, vatte een ander samen.
Duel met gaten
Het zal uiteindelijk weinig uitgemaakt hebben. De linkse kiezers die in de eerste ronde voor Jean-Luc Mélenchon stemden (bijna 22%) zullen van het debat vooral onthouden hebben dat Le Pen onvervalst uiterst-rechts blijft. Het islamisme bestrijden met een algemeen verbod op de hoofddoek in het openbaar, is niet ingegeven door de zorg om het lekenkarakter van de Republiek, maar uit racisme.
Het is niet Le Pen die Macron aanpakt voor het brutale massale politiegeweld tegen onder andere de “gilets jaunes”, want zij vindt dat die politie nog veel ongeremder kan optreden.
Bovendien maakte Le Pen duidelijk dat ze even “ondernemersvriendelijk” is als Macron, ook met haar cadeaus voor de kapitalisten. Op dat vlak kon ze hem dus moeilijk aanvallen. Ze had het bovendien lastig met har posture van verdedigster van de Fransen die de eindjes niet aan elkaar kunnen knopen. Geen woord over het vonnis Deliveroo waarin die onderneming zopas was veroordeeld voor de precaire werkvoorwaarden van haar personeel. De precaire jobs zijn nochtans mee schuld aan de armoede die Le Pen aanklaagt. Het is niet Le Pen die de groeiende ongelijkheid in de samenleving aanklaagt,.
“Nuttig”
Desondanks zal bij een belangrijk deel van de linkse kiezers de afkeer van de “president van de rijken” de bovenhand halen, en zullen velen niet of blanco stemmen, sommigen zelfs voor Le Pen. In 2017 was dat 7 % van degenen die in de eerste ronde Mélenchon had gestemd, nu zou dat meer kunnen zijn. Maar onvoldoende als tegengewicht voor de vele linkse kiezers die ondanks hun grondige afkeer voor Macron, toch “nuttig stemmen”, voor de president die ze uitspuwen.
Macron zal zijn beleid dus kunnen voortzetten, ook al heeft hij in de campagne enkele ideeën, of liever woorden, van links overgenomen, zoals la planification écologique van Mélenchon. Het is maar hoe hij denkt aan te vullen. Een eerste minister belast met de grote Transitie, het roept herinneringen op aan zijn eerste grote milieutrofee, Nicolas Hulot die superminister werd en al gauw begreep dat hij er alleen voor het imago was bijgenomen.
Macron zal de ISF, belasting op het fortuin, niet herinvoeren, alle toegekende gunsten aan de patroons blijven. Zijn pensioenhervorming die op zoveel weerstand stuitte en werd uitgeschoven, blijft op de agenda staan. Wie een RSA (revenu de solidarité active) ontvangt, zal klusjes moeten doen.
Met andere woorden, Macrons tweede ambtstermijn zal er alweer een zijn van grote sociale spanningen. Uit niets blijkt dat hij nu de vakbonden wel ernstig zal nemen, al heeft hij het ineens vaagweg over “een nieuwsoortige sociale dialoog”.
Derde ronde
Eer die vierde ronde, de sociale, er komt, is er eerst nog een derde. Vorige keer, in 2017, volgde op de verkiezing van Macron een ‘macronistische golf’: zijn partij ‘La République en Marche’ (LRM) haalde vanuit het niets een volstrekte meerderheid van de 577 zetels, aangevuld met de gekozenen van de centrumpartij MoDem van vennoot François Bayrou. LRM bestaat nog altijd niet als een echte partij, ze moet het volledig hebben van Macron zelf, alleen zijn verkiezing verzekert LRM van een pak gekozenen.
Daar zouden deze keer ook een pak parlementsleden kunnen bijkomen afkomstig van de rechtse Les Républicains (LR). Die hadden vorige keer 101 zetels kunnen redden, maar na de zware neergang van hun kandidate, Valérie Pécresse (4,8%) en de enorme schuld daarmee gepaard, denken velen eraan een akkoord te sluiten met Macron. Ze hebben dan de zegen van ex-president Nicolas Sarkozy die Mcaron volop steunt. Die Sarkozy-getrouwen zitten in concurrentie met de aanhangers van Edouard Philippe, oud-premier van Macron, die met zijn eigen partij Horizon ook binnen de Macronie een eigen fractie wil.
Links front?
Interessant wordt het ter linkerzijde waar Jean-Luc Mélenchon het veld volledig domineert. Zijn La France insoumise (LFI) en de ‘Union populaire’ (etiket waarmee de campagne werd gevoerd), zijn bereid tot linkse frontvorming. Maar wel onder hun voorwaarden, en dat behelst onder meer een akkoord over het programma (pensioenleeftijd op 60, minimumloon 1400 €, herstel van rijkentaks ISF, einde van de vaccinatiepas en van Macrons veiligheidswet….).
Er zijn goede contacten met de communistische PCF die vorige keer alle moeite van de wereld had om aan een fractie in de Assemblée te komen, en met de trotskistische NPA waarvan de kandidaat Philippe Poutou 0,7 % haalde. Aan het groene EELV (Yannick Jadot, 4,6 %) wordt dringend gevraagd op te houden met aanvallen op Mélenchon. EELV hoopt sterk op een akkoord om toch nog enkele zetels te kunnen halen, vooral in de steden met groene burgemeesters (w.o. Lyon, Bordeaux, Straatsburg) waar Mélenchon echter hoog scoorde.
Met de PS praten de “mélanchonisten” liever niet, al wil de leiding van die partij dat wel. De PS heeft nog 28 Kamerleden en vreest verder af te vallen. LFI neemt het niet dat de kandidate van de PS, Anne Hidalgo (1,7%) Mélenchon tot de laatste dag van de campagne “een agent van Poetin” noemde. Een minderheid van (wat er nog rest van) de PS wil hoe dan ook niets met Mélenchon te maken hebben en rekent op wat rest van lokale inplanting.
Vorige keer haalde LFI in de presidentsverkiezingen met Mélenchon 19,6 %, in de parlementsverkiezingen nog 11 % en 17 zetels. Mélenchon heeft de kiezers opgeroepen links een meerderheid te bezorgen zodat hij premier kan worden. Daarvoor zou er wel meer dan een aardschok nodig zijn.
En natuurlijk hangt alles nog af van die tweede ronde, Macron is dan wel favoriet, mar Franse peilers hebben zich al meer vergist. Verdikt zondag 24 april om 20.01u.
