INTERNATIONALE POLITIEK

Macron en marche (3): Diplomatie met ambitie gedrenkt in traditie

Image

De Italiaanse regeringsvorming is een nieuwe lelijke streep door de Europese ambitie van de Franse president Emmanuel Macron. Hij kan dan wel buiten Europa het nieuwe dynamische gezicht van de Europese Unie (EU) zijn, dat komt vooral omdat anderen niet staan te drummen, hun thuisproblemen gaan voor. De ambities van de Franse resident om de wereld diets te maken dat “Frankrijk terug is”, botsen op de harde werkelijkheid dat Frankrijk weinig drukkingmiddelen heeft. Bij gebrek aan nieuwe accenten, beperkt hij zich naar eigen zeggen tot een gaullo-mitterrandische diplomatie – in het verlengde van de presidenten Charles de Gaulle en François Mitterrand. Dat is grootspraak.
Bij het opstellen van de kandidatenlijsten voor de parlementsverkiezingen een jaar geleden, deed Macron eigenhandig een kandidaat voor de Fransen in het buitenland van zijn lijst schrappen. Want de man had goede banden met het Polisario Front – dat strijdt voor de onafhankelijkheid van de westelijke Sahara – en dat zou de goede banden met de Marokkaanse monarchie schaden. Alleen al zoiets maakte duidelijk dat Macron in het voetspoor van zijn voorgangers zou blijven. Niet alleen de Gaulle en Mitterrand, maar ook de meer Atlantistische Nicolas Sarkozy en François Hollande.

Eenzaam in Europa

Macron kent één terrein zeer goed, dat is de EU. Het is vooral op Europees vlak dat hij het verschil wil maken. Hij deed dan ook in zijn speech aan de Sorbonne (september 2017) opvallende voorstellen om de EU, of een deel er van, in hogere versnelling te brengen, waaronder een parlement voor de eurozone die ook een eigen superminister van financiën zou krijgen. De EU-lidstaten die daarbuiten vallen, zoals Polen, Hongarije, Tsjechië, Roemenië, Bulgarije, zijn toevallig dwarsliggers binnen de EU.
Maar de reacties waren lauw, de bijval gering. Hetzelfde viel zijn voorstel voor transnationale lijsten te beurt. Hij vond geen bondgenoot in de Duitse kanselier Angela Merkel die na een slecht verkiezingsresultaat in september weer scheep moest gaan met de afgestrafte SPD. Op het traditioneel zo eurofiele Italië kan hij na de recente parlementsverkiezingen ook niet rekenen. Voor zeer veel Italianen is de EU minstens mee verantwoordelijk voor een verarmingbeleid en deed ze niets om het land te helpen bij de migrantencrisis. De twee winnaars die nu samen gaan regeren, staan bekend als eurofoob. Brussel en de beurzen hopen nu alleen maar dat Rome onder druk kan gezet worden om geen harde confrontatie aan te gaan.
De Franse president had met zijn voorstel voor transnationale lijsten ook laten blijken veel belangstelling te hebben voor het parlement van de EU. Er wordt nu al volop gespeculeerd over de kansen van zijn partij, La République en Marche, om volgend jaar veel zetels te halen om dan een eigen Europese ‘macronistische fractie’ op te richten. Belangstelling is er onder meer van het rechts-nationalistische Ciudadanos in Spanje en van GroenLinks in Nederland.

Continuïteit

Disruptief, het kernwoord van het macronisme” duikt ook in de diplomatie op. Maar dat is niet meer dan een modewoord, want in de praktijk is Macrons diplomatie heel erg gelijkend op die van zijn voorgangers, Sarkozy en Hollande. Nochtans gaat hij er prat op een “gaullo-mitterrandistische” traditie te volgen.
De Gaulle? Dat was de president die in september 1966 in Phnom Penh een toespraak hield die vernietigend was voor het beleid van de VS in de regio, zowel in Vietnam als Laos. Het was de Gaulle die eerder dat jaar het geallieerd commando van de Navo had verlaten en die het Navo-hoofdkwartier uit Frankrijk deed verhuizen. De Gaulle, dat was Europa van de Atlantische Oceaan tot de Oeral, zonder de VS en bij voorkeur ook Londen niet inbegrepen, voor de Gaulle was dat de vijfde colonne van Washington. Het is niet in die geest dat Macron nu bij de Russische president Vladimir Poetin is. Rusland is voor Macron en co Europa niet.
In een recente peiling zegt 55 % van de ondervraagde Fransen dat hun president veel te veel aanleunt bij Washington. Van de Gaulle hebben ze dat nooit gezegd. Diens diplomatie stond nogal in schrik contrast met de overdreven vriendelijkheid van Macron tegenover VS-president Donald Trump tijdens zijn recent bezoek aan Washington.

Discretie

Hij liep er een blauwtje op. Trump vernederde hem zelfs door kort daarop de VS terug te trekken uit het nucleair akkoord van zes landen met Iran. Macron had zichzelf al vernederd door Trump na te praten dat Iran verdere toegevingen moet doen, onder meer inzake zijn ballistisch programma (raketten) en zijn bemoeienissen in de regio, zoals in Jemen. Zeer merkwaardig dat Macron zo kritisch is over Iraanse tussenkomst in Syrië, en zo erg discreet over de moordpartijen van zijn vrienden uit Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten in Jemen.
Integendeel. De Saoedische sterke man Mohammed Ben Salman werd in april op de trappen van het Elysée allerhartelijkst verwelkomd en kreeg te horen dat Parijs de bekommernissen van de Saoedi’s over Irans raketten en “destabilisatie van de regio” deelt. Dat was helemaal in de stijl van zijn voorganger Hollande die ook niets onverlet liet om de Saoedische leiders te behagen. Zoals voor hem Sarkozy deed. Macron zorgde voor een officieel diner waar de Saoedische kroonprins Saad Hariri weerzag, de Libanese premier die hij eerder had opgesloten en tot aftreden had gedwongen omdat hij toch te goed overeenkomt met de Hezbollah, en dus met Iran. Hariri kwam vrij en werd weer premier na tussenkomst van Macron.

Sissi, Netanyahu

Macron heeft veel van die vrienden te danken aan minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian, minister van Defensie onder Hollande die een gevuld adressenboek heeft van hoge en zeer conservatieve Arabische leiders,. Macron volledig in het voetspoor van Hollande. Hij zwaaide de Egyptische president Al-Sissi bij diens bezoek aan het Elysée in oktober vorig jaar alle lof toe, ook al is het in Egypte met de mensenrechten nu niet beter gesteld dan ten tijde van dictator Mobarak.
Een andere zéér goede vriend is de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Bij diens bezoek aan Parijs stelde de Franse president antizionisme doodgewoon gelijk aan antisemitisme. Dus al wie de Israëlische politiek bekritiseert, is een antisemiet. Antizionisme is de nieuwe vorm van antisemitisme, aldus Macron.
De affaire Hariri kon de schijn wekken dat Frankrijk toch nog een grote internationale rol kan spelen. ‘La France’ dat zich ziet als beschermster van de christenen in Libanon en zich als dusdanig als een supervisor ziet.
In maart stak Macron de Syrische Koerden wel een hart onder de riem, hij zegde een delegatie van de “Syrische Democratische Strijkdrachten” – waarin de Koerden een hoofdrol spelen – de Franse steun toe. Dat is iets concreet, want in het Syrische Manbij staan Franse speciale eenheden samen met commando’s van de VS tussen aan de ene kant de Koerden aan de andere kant het Turkse leger en zijn Syrische rebellen. Volgens waarnemers is de houding van Parijs sterk beïnvloed door de Franse militairen die er op het terrein getuige van zijn hoe door Koerden geleide strijdkrachten effectief IS hebben verjaagd.

France is back

Macron beseft evenwel dat het enige terrein buiten Europa waar Parijs nog enig concreet gewicht in de schaal werpt, de overkant van de Middellandse Zee is. De Italiaanse inertie in Libië gaf ruimte voor een Frans initiatief: Macron bracht in julivorig jaar de twee “sterke mannen” bij elkaar, Fayez Al-Sarraj, internationaal erkend als premier maar die zelfs Tripoli niet controleert, en zelfverklaard opperbevelhebber Khalifa Haftar die het oosten min of meer in handen heeft. Maar op het terrein veranderde nadien niets.
Verder zuidelijk verandert er weinig ten goede. De Franse troepen zitten in Mali in een complete patstelling, en in de andere landen van de Sahel steken jihadistische groepen na elke operatie weer de kop op. Zijn eerste buitenlands bezoek als president was naar Mali om er de militairen van de operatie Barkhane een hart onder de riem te steken.
In één jaar 44 buitenlandse bezoeken, er zit alleszins veel beweging in Macrons diplomatie. Dat geeft veel kilometers, maar intussen blijft veel bij het oude. “France is back”, proclameer Macron nu al meer dan een jaar. In het Engels dus, terwijl Macron de internationale francité ziet als een middel om de terugkeer van Frankrijk te bevestigen.

Relevant

Is Macron een democratisch President?

Er kan ernstig aan getwijfeld worden. Het zit zo: In de tweede ronde van de parlementsverkiezingen van 7 juli 2024 kwam links met zijn ‘Nieuw Volksfront’ (NFP) als eerste…

Ach, Europa

Zouden er nog Europese Staatshoofden of regeringsleiders zijn die het nodig vinden een uitvoerige uiteenzetting te geven over wat ‘Europa’ – de Europese Unie – moet zijn of worden?…

Macron n’importe quoi

Elke dag het nieuws halen lijkt de ambitie te zijn van de Franse president Emmanuel Macron. Hoe moet hij anders de resterende drie jaar van zijn ambtstermijn volmaken. Niet…

Laatste bijdrages

De miljardairs en hun keuze van een president

UBS, de gigantische Zwitserse private bank, houdt al tien jaar lang bij welke nieuwkomers de klasse van miljardairs vervoegen. De laatste jaarlijkse UBS-telling van ’s werelds nieuwe miljardairs, die…

Europa’s moeilijke keuze

In 2005 verscheen een merkwaardig maar zeer lezenswaardig boek met een jarenlange emailconversatie tussen enerzijds Ernesto Tenenbaum, Argentijns econoom en journalist en anderzijds Claudio Loser, verantwoordelijke bij het IMF…

VW niest, Duitsland beeft, Europa bibbert

Het nieuws dat Volkswagen aan zijn personeel brengt, is nog slechter dan gevreesd: drie Duitse fabrieken en talrijke afdelingen dicht, tienduizenden afdankingen, algemene loonsverlaging. VW is niet alleen. Voor…

Scheepsherstellers waren ook verzetslieden

You May Also Like

×