Als wapenhandelaar ga je niet zeuren over mensenrechten. Dat is alvast wat de Franse president Emmanuel Macron erover denkt, net als zijn voorgangers. Maar nu maakt hij het nog extra bont, hij ontmoet in het Saoedische Djeddah kroonprins Mohanmmed Ben Salman, MBS, wereldwijd geschuwd als de opdrachtgever voor de moord in 2018 op dissident journalist Jamal Khashoggi.
MBZ
Vooraleer hij de Saoedische kroonprins MBS omhelst, ontmoette hij deze vrijdag in Dubai Mohammed Ben Zayed – MBZ, de kroonprins van Abu Dhabi en de feitelijke grote baas van de Verenigde Arabische Emiraten. Macron ondertekent daar enkele contracten waarvan de inhoud niet vooraf werd bekendgemaakt. In Dubai bleek het dan te gaan om de recordverkoop van 80 Rafale toestellen. Feest bij Dassault.
Macron en vooral zijn minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian, hebben goede persoonlijke banden met MBZ. Le Drian was, toen als socialist, minister van Defensie onder Macrons voorganger François Hollande. Een Franse minister van Defensie houdt zich onder meer ook bezig met het sluiten van wapencontracten, wat Le Drian in contact bracht met talrijke Arabische heersers, vooral de meest autoritaire die zich niets aantrekken van futiliteiten als mensenrechten of democratische vrijheden.
Op een Forum voor de Vrede in Parijs had Macron nochtans half november verklaard dat “de strijd voor de mensenrechten een universele strijd is”. Maar niet zo universeel dat hij ook belangrijke klanten voor Franse wapens zou omvatten. Want ook MBZ laat zich niet onbetuigd in harde repressie tegen al wie of wat naar dissidentie ruikt.
Dat kwam enkele dagen eerder eventjes wereldwijd in het nieuws met de verkiezing van een nieuwe chef voor Interpol, Ahmed Naser Am-Raisi. Hij is een generaal van de Emiratenpolitie tegen wie, ook in Frankrijk, aanklachten lopen wegens foltering. Maar Parijs had daar helemaal geen moeite mee. De zetel van Interpol is in Lyon en dat gaat om 700 arbeidsplaatsen, aldus een van de argumenten. Bovendien betalen de Emiraten tien procent van het budget van Interpol.
Wie zeurt dan nog over mensenrechten. Zeker als men weet dat de Emiraten 30 of misschien wel 60 Rafales willen, dat toestel van de fabrieken Dassault dat in het begin niemand anders wou. Tot Le Drian er zich mee bemoeide.
Qatar
Het volgend diner is in Qatar bij emir Tamim Ben Hamad Al Thani, ook al een goede afnemer van Rafales. Qatar heeft in Frankrijk een stevige voet aan de grond, en dat niet alleen met de voetbalclub PSG. Het soevereine fonds van Qatar zit onder meer in mediagroepen, in de luxesector, mode, hotels… Het is ook een grote financier van de Moslim Broeders die er erg actief zijn.
Gewezen president Nicolas Sarkzoy en andere politici en ‘bemiddelaars’ hebben al een aardige stuiver bijverdiend als ‘raadgevers’ van Qatar. Sarkozy zou een handje hebben toegestoken om de Wereldbeker voetbal 2022 aan Qatar toe te wijzen. Dat bij die toewijzing veel smeergeld te pas kwam, lijdt al lang geen twijfel meer.
De Wereldbeker nadert, de stadiums zijn zo goed als af. Dit jaar zijn weer rond 50 arbeiders bij die bouwwerken omgekomen, in totaal zouden het er al rond 800 zijn – vooral te wijten aan onveilige arbeidsomstandigheden. Wettelijk waren er de voorbije twee jaar wel talrijke maatregelen genomen, maar in de praktijk kon de uitbuiting doorgaan. En emir Al Thani duldt evenmin als zijn vijand MBZ enige kritiek.
MBS
Het is vooral de ontmoeting deze zaterdag met kroonprins MBS die de gemoederen beroert. MBS zit in een lastig parket. De Saoedi’s zoeken koortsachtig hoe ze zich zonder gezichtsverlies uit hun invasie in Jemen kunnen terugtrekken. Hun in 2017 gelanceerde boycot, samen met de Emiraten, van Qatar is een complete mislukking geworden. Ze moesten intussen toezien hoe Iran zijn invloed in de regio nog uitbreidde en zijn dan maar met de vijand gaan praten.
Er zijn vooral de naweeën van de moord op Khashoggi in 2018 waardoor MBS onder meer in Washington nog altijd persona non grata is. VS-president Joe Biden weigert alleszins met hem te praten – wat Biden niet belet zijn belofte inzake Jemen te breken en toch een wapencontract met de Saoedi’s te sluiten. Zaken zijn zaken.
Zeker voor Macron. Het Elysée legt uit dat Macron dat onder meer doet om Libanon te helpen, dat land verkeert in een zeer zware crisis en heeft dringend internationale hulp nodig. Indien de Franse president de kranten zou lezen, zou hij moeten weten dat Saoedi-Arabië de invoer van Libanese producten al enkele weken verbiedt en daardoor de Libanese landbouw en industrie in nog zwaardere problemen heeft gebracht.
Egypte
De waarheid is dat Saoedi-Arabië een uiterst trouwe klant is van de Franse wapenindustrie en ook bondgenoot Egypte bijspringt om Franse wapens te kopen. Egypte is zowat de grootste afnemer van Franse wapens. Dan neemt Macron maar al te graag het risico de eerste leider van een groot land te zijn, die MBS in de armen neemt.
Egypte stond deze keer niet op de reisagenda. Maar Macron heeft al eerder een grote geste gedaan, eind vorig jaar werd de Egyptische president Abdul Fatah Al Sissi beloond met het ‘grand-croix de la Légion d’honneur, het Erelegioen.
De grote verdienste van Al Sissi: sinds hij in 2013 de gekozen president Mohammed Morsi (Moslim Broeders, een vijand van de Saoedi’s en de Emiraten) afzette en opsloot, deed hij Egypte van de 23e plaats op de klantenlijst van Franse wapens, naar nummer één klimmen.
Als minister van Defensie had Le Drian ervoor gezorgd dat Egypte de twee gesofisticeerde militaire vaartuigen kocht die voor Rusland waren bestemd. Moskou had al een flink voorschot betaald voor de Sébastopol en de Vladivostok, maar onder druk van de bondgenoten (en concurrenten) had president Hollande de levering afgeblazen – Moskou moest gestraft worden voor de annexatie van de Krim.
Sindsdien kon het tussen Parijs en Cairo niet meer stuk. Dat Al Sissi bij de onderdrukking van een manifestatie in Cairo tussen 500 en 1000 mensen liet ombrengen, was voor de Franse socialisten geen reden om geen wapens te leveren. Integendeel, ze verkochten een systeem ter bestrijding van terrorisme dat schaamteloos, met Frans medeweten, werd ingezet tegen burgers, o.a. smokkelaars bij de grens met Libië. Dat kwam vorige week aan het licht et documenten gepubliceerd door de site ‘Disclose’.
Afwegen
Met Macron als president werd Le Drian minister van Buitenlandse Zaken en Buitenlandse Handel, waarmee hij zijn vriendschap met Al Sissi warm en vruchtbaar kon houden. Ook al zitten er duizenden politieke gevangenen vast, onder wie talrijke journalisten, activisten voor mensenrechten, advocaten, syndicalisten, dat weegt niet op tegen bij voorbeeld de 30 Rafale toestellen die Cairo in mei aankocht.
Egypte, de Saoedi’s en de Emiraten zitten in Libië ook in hetzelfde kamp als Frankrijk, namelijk dat van generaal Haftar. Dat heeft dan weer te maken met de belangen van de Franse energiefirma Total.
Frankrijk stapelt de successen in die regio op, aldus de Franse krant Le Figaro. Eigendom nog altijd van de familie Dassault, die van de Rafale.
Zie ook:
