Bij de pauselijke plannen tot zaligverklaring van wijlen Boudewijn van Sachsen-Coburg, komt deze documentaire rond de moord op Patrice Lumumba en twee van zijn ministers goed op tijd. Met dank aan de Laatste Vuurtorenwachter.
In de documentaire film Soundtrack to a Coup d’Etat⇲ zie je Paul Henri Spaak verklaren dat België géén koloniale natie is, je hoort Gaston Eyskens beweren dat al wat de Belgen in Afrika doen beschavingswerk is en je ziet koning Boudewijn die in Congo zegt: ‘De onafhankelijkheid van Congo is de kroon op het geniale werk dat koning Leopold II heeft ingezet en dat België volhardend heeft doorgezet.’ Intussen worden op staatsmansniveau plannen gesmeed om Congo’s pas verkozen premier, Patrice Lumumba⇲ te vermoorden. De redenering luidt: als Congo valt, valt heel Afrika. Het kapitalisme roept alle hens aan dek.
De Amerikanen schakelen jazz in om in Congo een rookgordijn op te trekken. Ze sturen grootheden als Louis Armstrong, Dizzy Gillespie en Nina Simone op pad als muzikale ambassadeurs en ze sturen CIA-agenten met hen mee om achter dat rookgordijn het vuile werk voor te bereiden. Met die combinatie gaat regisseur Johan Grimonprez⇲ aan de slag. Armstrong arriveert in Congo wanneer Lumumba al onder huisarrest staat. Hij is nog altijd in Afrika als Lumumba vermoord wordt. ‘Hij was woedend toen hij hoorde dat hij als rookgordijn werd gebruikt. Hij dreigde zelfs zijn Amerikaanse staatsburgerschap op te geven,’ zegt Grimonprez.
Grimomprez bereikt met zijn film twee dingen die niet meteen met de gebeurtenissen te maken hebben: hij toont aan dat film waarlijk een kunstvorm is en hij toont dat kunst ook geëngageerd kan zijn.
De gebeurtenissen zijn er niet minder om. Met zijn jazzy film blaast hij het rookgordijn weg dat jazz verondersteld werd daar neer te laten. Hij keert de muziek tegen degenen die haar dachten te moeten misbruiken. Zijn film swingt als jazz die het verhaal onderstreept: toespraken, getuigenissen en archiefbeelden volgen het muzikale ritme. Gelardeerd met die krachtige sound wijst Grimonprez het duo België-USA aan als schuldig aan de moord op een democratisch gekozen regeringsleider. Grimonprez toont België als meer dan medeplichtig aan de destabilisatie van de jonge Congolese staat.
We zien hoe Mobutu een staatsgreep pleegt, terwijl hij ontkent dat het een staatsgreep is. Schaamteloos ontkennen doet ook de pijprokende Allen Dulles⇲ dat, hoofd van de CIA, Grimonprez voegt er voorwaar een stukje Magritte⇲ aan toe met ceci n’est pas une pipe. Waarna de CIA-baas nogmaals zijn pijp aansteekt. Eindigen doet de film met een veertigtal activisten die de Veiligheidsraad van de UNO verstoren — ik zie dat ook Maya Angelou⇲ van de partij was — een initiatief van Abbey Lincoln⇲ en Max Roach⇲, Amerikaanse jazzmuzikanten die alzo protesteren tegen de moord op Patrice Lumumba.
