Zijn sancties tegen president Loekasjenko van Wit-Rusland voor de kaping van een toestel om een opposant te ontvoeren, gerechtvaardigd? Bij links is daar blijkbaar aarzeling over. Terecht als het gaat over het beginsel van sancties, want waarom in dit geval wel en in andere gevallen – zoals de Israëlische misdaden – niet. Maar over het regime van Loeksjanko mag er geen twijfel bestaan: dit is een steeds repressievere dictatuur die liefst zo snel mogelijk verdwijnt.
Schuldig Westen
Toch kan Loekasjenko ook onder links in het ‘Westen’ op enige bijval rekenen. Met twee soorten argumenten: Westerse regimes zijn zelf schuldig aan dergelijke praktijken. En Roman Protassevitsj, de opposant die samen met zijn vriendin Sofia Sapega uit het gekaapte toestel werd gehaald, verkeert in uiterst-rechtse kringen.
Dat westerse regimes veel boter op hun hoofd hebben, is maar al te waar. Er is het vaak aangehaalde incident in 2013 met een toestel waarin de Boliviaanse president Evo Morales zat en dat na vertrek uit Moskou werd afgeleid naar Wenen. Sommige Westerse regimes zijn ervaren kapers, heel wat mannen die in de VS-basis (op Cuba) Guantanamo terechtkwamen, werden op diverse manieren ontvoerd.
In 1980 werd bij Ustica een DC-9 neergehaald terwijl een ander toestel met de Libische leider Kadhafi aan boord, over Italië vloog. Na meer dan 40 jaar gedwarsboomde onderzoeken, staat het nu wel vast dat Franse militairen in het kader van een Navo-operatie dachten dat de DC-9 het toestel was met Kadhafi.
Dat de Saoedische kroonprins Mohammed Ben Salman in Istanbul Kashoggi in stukken deed snijden, is ook met de mantel van de oliebelangen bedekt, terwijl Erdogan Koerdische opposanten doet ombrengen. En zo verder, de lijst van kapingen en politieke moorden door Westerse diensten en hun vrienden is zeer lang.
Azov
Alsof dat een excuus is voor Loekasjenko. De Westerse aanklachten en sancties klinken natuurlijk vals, zijn schijnheilig. Dat praat het gangsterisme van de Witrussische leider niet goed. Evenmin als de beschuldiging dat Protassevitsj toch wel een extreem-rechtse activist is die in Oekraïne met de beruchte fascistische Azov-brigade heeft meegevochten. Een leider van die militie bevestigde dat Protassevitsj bij hen had gezeten om als journalist zijn pen als wapen te gebruiken. Terwijl een leider uit de separatistische Donbass zei dat ze Protassevitsj beschuldigen van oorlogsmisdaden wegens het deelnemen aan beschietingen van burgerbevolking.
Er zijn ook beelden opgedoken van Protasevitsj die indertijd de nazigroet brengt, al is er betwisting of hij het wel is op die foto die gretig door de Witrussische KGB wordt verspreid. Zoals alle berichten over zijn extreemrechtse activisme pas zijn opgedoken na de kaping. De bronnen van al die informatie zijn wazig.
Vrijheden
Hoe dan ook, alsof dit de kaping kan goedpraten. We moeten naar het globaal beeld kijken, een leider die geen oppositie meer duldt, die elke kritiek afdoet als ondermijning van de staat of zelfs als terrorisme. Is Loekasjenko te verdedigen omdat hij na een poging, elke flirt met de Navo en de EU afwijst en nu ineens resoluut de kant van Poetin kiest, terwijl een belangrijk deel van de oppositie tot voor kort zeker niet Russisch-vijandig was. Het is Loekasjenko’s ‘verdienste’ dat hij zoveel opposanten in de armen van Litouwse en Poolse nationalisten duwt.
Deze kaping en dit soort repressief beleid is zonder meer te veroordelen. Democratische rechten, vrijheden en instellingen zijn niet zonder belang, meer zelfs, ze zijn zeer belangrijk. Kritiek, ook felle kritiek op onze “democratie” is meer dan gerechtvaardigd, maar dan vooral omdat de democratische rechten en vrijheden (vereniging – zoals syndicale, vergadering, meningsuiting) belangrijk zijn voor de algemene strijd voor emancipatie, ook voor de klassenstrijd.
Linkse keuze
Vraag u af wat je als linkse man of vrouw zou doen in een regime als het Witrussische. Het is niet omdat een regime overhoop ligt met het VS-imperialisme, dat het daarom krediet moet krijgen. Niet in Wit-Rusland, niet in Rusland, niet in Iran of andere repressieve reactionaire regimes.
Of sancties in deze ontvoeringszaak gewettigd zijn, is een andere zaak. Ook daar zijn Westerse regimes kampioen in twee maten, twee gewichten – Israël kan zich duidelijk alles veroorloven. Bovendien hebben sancties vaak een averechts effect. Zo vrezen de in Wit-Rusland overblijvende opposanten door die sancties verder geïsoleerd te worden van de buitenwereld, wat Loeksjenko dus goed uitkomt.
