Nicolas Sarkozy heeft zware klappen gekregen in de lokale verkiezingen van 9 en 16 maart. Kopstukken van zijn partij, de UMP, gaven toe dat het een zware nederlaag was. Links domineert al vier jaar de regio’s (20 op 22), controleert nu de meeste middelgrote en grote steden en een grote meerderheid van de departementen. Maar het Franse centralisme heeft wel tot gevolg dat dit linkse lokale overwicht weinig verschil maakt voor de machtsbalans. Sarkozy zit er nog voor vier jaar.
De nederlaag van rechts ware twee weken later misschien nog groter geweest. Nu heeft de regering van François Fillon de grootste moeite om belastingsverhogingen voor zich uit te schuiven, terwijl Sarkozy als kandidaat vorig jaar drastische belastingsverminderingen, 68 miljard euro, beloofde. Er kwam een vermindering in de zomer vorig jaar, maar die kwam alleen de rijken ten goede, de rest kan zich alleen maar klaarmaken voor nieuwe belastingen.
FN verdampt
Die gebroken beloften hebben wel meegespeeld in de nederlaag van rechts. Merkwaardig genoeg heeft uiterst-rechts, het Front National van Le Pen, daar in geen enkele mate kan van profiteren. Het FN kan zich blijkbaar niet herstellen van de nederlaag bij de presidentsverkiezingen van vorig jaar toen Le Pen rond 10 % haalde.
Die kater heeft zich doorgezet, het FN is militanten en kiezers kwijtgeraakt aan de UMP van Sarkozy en kon daardoor zelfs in vroegere bolwerken geen lijsten indienen. Le Pen had erop gerekend dat uiterst-rechtse kiezers die voor Sarkozy hadden gekozen, nu uit ontgoocheling naar de schaapstal zouden terugkeren. Dat is niet gebeurd. Die kiezers bleven in groeten getale thuis, het FN raakt daardoor in zware (ook financiële) moeilijkheden.
PS-PC
De linkse partijen hebben het meest gewonnen bij de onvrede over Sarkozy. De PS komt eruit als de sterkste partij op lokaal vlak, ze heeft meer gekozenen dan wel militanten. Het versterkt een tendens die al eerder bestond: die lokale gekozenen, zoals burgemeester Delanoë van Parijs, krijgen een steeds groter gewicht in de PS.
Die tendens bestaat al lang bij de communistische PCF en is nu nog verder versterkt. De PS hoopte de communisten op enkele plaatsen de burgermeesterspost te ontnemen. Dat is enkele zeldzame keren gelukt, maar de PCF houdt merkwaardig goed stand in haar bolwerken. Ze moet wel de leiding van het rode departement Seine-Saint-Denis overlaten aan de PS en verliest een stad als Calais. Maar ze wint er enkele andere in de plaats. Dat is een verademing voor een partij die nog altijd niet bekomen is van de zeer zware nederlaag bij de presidentsverkiezingen, toen haar kandidate minder dan 2% haalde.
De PCF houdt stand, de Verts (groenen) doen het relatief ook goed en halen enkele sterke resultaten in steden waar ze alleen opkwamen. Dat is niet zonder gevolg voor de strategie van de PS en de interne verhoudingen binnen die partij. Ségolène Riyal ijvert al een jaar voor toenaderig tot het “centrum”, tot de centrumrechtse partij van François Bayrou, de Modem. Die partij heeft het echter allesbehalve goed gedaan in de lokale verkiezingen. Door geen duidelijke keuze te maken tussen UMP en PS, hier met rechts, elders met PS, heeft ze ook geen kiezers kunnen mobiliseren.
François Rebsamen, campagneleider van Royal, had in zijn stad Dijon een kartel van PCF tot en met MoDem om dat als voorbeeld te stellen. Het leidde tot een breuk binnen de PCF. Ook elders namen linkse militanten het niet dat er met die MoDem werd samengewerkt. Die keuze heeft het hoe dan ook moeilijker gekregen. Mitterrand definieerde het centrum terecht als “ni de gauche ni de gauche”, noch links noch links.
Verlinksing
Links van PS en PCF hebben de lijsten van de trotskistische LCR talrijke onverwacht sterke resultaten geboekt, wat erop wijst dat die LCR het niet alleen moet hebben van haar boegbeeld Olivier Besancenot.
Ook dat wijst op een radicalisering ter linkerzijde. De PS zal dat in de aanloop tot haar congres in het najaar niet kunnen negeren. De stromingen die voor een alliantie ter centrumzijde pleiten, hebben het moeilijker gekregen. Deze verkiezingen, hoe lokaal ook, zijn duidelijke tekenen van een verlinksing, wat misschien niet vreemd is aan de financiële en ideologische crisis waarin het liberalisme nu bterechtkomt.
(Uitpers, nr 97, 9de jg., april 2008)
