Migratie beroert de harten. Dat is het minste wat je kan zeggen van de politieke situatie in Groot-Brittannië (en elders). De leider van de Engelse travaillisten, Ed Milliband, schreef op 11 oktober in de rechtse Daily Express een opiniestuk waarin hij de lezers van deze krant voor zich trachtte te winnen. Hij viel de huidige Conservatief-Liberale regering aan met het argument van de prijsstijgingen, hij bekritiseerde het begrotingsdeficit en het migratiebeleid. Volgens hem was de vorige Labour-regering ook veel te ver gegaan in verband met migratie en hij belooft als Laboour weer aan de macht zou komen, strengere maatregelen te treffen om laagopgeleide migranten te beletten dat ze de lonen van de arbeiders verder zouden komen ondermijnen.
De Conservatieven hadden zich enige tijd voordien scherpt verdedigd op dit thema: “Ze zitten in de oppositie, maar de travaillisten zijn tegen elke verscherping van de grenscontroles.”
Labour zingt nochtans dit refrein al een tijdje: strengere controles voor arbeidsmigranten (ook en vooral) uit de nieuwe, lees Oost-Europese, landen; wel gekoppeld aan een pleidooi dat ondernemingen verplicht het minimumloon moeten betalen. Werknemers in de openbare diensten moeten voldoende Engels kennen. Ondernemingen die arbeiders uit het buitenland halen voor knelpuntberoepen moeten evenveel ‘Britse’ stageaires opleiden. Dit zou meer dan 100.000 nieuwe stageplaatsen opleveren.
Tegelijkertijd maakte de nieuwe ‘schaduwminister voor werk en pensioenen’ , Rachel Reeves, haar standpunt kenbaar dat langdurige werklozen niet langer een job zullen kunnen weigeren op straffe van verlies van hun uitkering. “Labour zal strenger zijn dan de Conservatieven, maar ook eerlijk”, is haar stelling. Zo ageert ze tegen de bedroomtax waarbij mensen in sociale woningen met een vrije kamer extra taksen moeten betalen, maar “niemand zal z’n leven lang van uitkeringen kunnen leven”. Hiermee herhaalt ze een beleidslijn die Milliband voorheen al naar voor had geschoven: werklozen krijgen een job aangeboden na maximum twee jaar werkloosheid; indien ze deze weigeren verliezen ze hun uitkering. Voor werklozen jonger dan 25 jaar is de periode 1 jaar.
Ondanks de slagzin om niet onder het minimumloon te betalen, lijkt het hier erg op een beleid dat ondernemingen zou subsidiëren om onderbetaalde jobs voor stagiaires te creëren. Vandaag zijn er al plaatsen waar het uurloon niet meer dan £2.65 (€ 3,11) bedraagt, en zijn er verhalen over werklozen die verplicht worden te werken voor hun uitkering.
De Fabian Society, de oudste think-tank in Engeland en medeoprichter van de Labour partij, stelde in een rapport dat de welzijnsfactuur met nog ’s 5 miljard pond zou kunnen verlagen boven op wat de huidige regering al heeft gepresteerd. Daarom moeten de kosten van werkloosheidsuitkering naar omlaag, moeten de normen voor invalide-uitkeringen versmald worden, de wintertoeslag voor brede lagen van gepensioneerden afgeschaft, en de overheidspensioenen geblokkeerd.
Een hetze tegen ‘werklozen, migranten en profiteurs’ die leven van het Britse ‘welfare’ systeem. Labour steekt de Conservatieven langs rechts voorbij, lijkt het wel.
Op het partijcongres van 2012 had Ed Milliband het over de “one nation” filosofie. Dat is eigenlijk de oude grondideologie van de Conservatieven gebaseerd op de overtuiging dat samenlevingen organisch ontwikkelen en dat de leden van de maatschappij verplichtingen hebben tegenover elkaar. Een morele benadering van de samenleving, dus. Dat is wat Labour vandaag proclameert. Volgens Ed Miliband betreft het “een land waar iedereen een belang heeft”. In de politieke vertaling lijkt hierbij het begrip ‘pre-distribution’ essentieel. Het betreft de idee dat de staat grote ongelijkheid in de eerste plaats moet voorkomen, in plaats van ongelijkheden aan te pakken door belastingen en uitkeringen nadat ze realiteit zijn geworden, zoals dat altijd in de lijn heeft gelegen van de herverdelingsmechanismen van de sociaal-democratie. “Geen steun maar stenen en cement”, zei Reeves, in verband met de woningproblematiek.
‘One nation’ en ‘Bleu Labour’ zijn de nieuwe referenties voor de Labourleiding. “Blauw refereert naar het centrale belang van het gezin, een erkenning van het belang van het geloof, een werkelijk engagement voor werk-ethos, een toevallig maar diepgaand nationalisme dat mensen voelen voor Engeland”, aldus de bedenker van het concept, politicoloog Maurice Glasman. Het christelijke socialisme van Blair met belangrijke aandacht voor de familiewaarden was het begin van een nieuwe weg. Blair vergiste zich door de globalisering te omarmen. Het is de globalisering die heeft geleid tot de situatie waarin de mensen koopwaar zijn geworden. Globalisering leidde ook tot een toevloed van migranten, die een afkeer kweekte bij de witte werkende klasse: afkeer die op haar beurt gecounterd werd door het multiculturalisme. Het eindresultaat is een ondermijnde sociale cohesie. Althans dit is de analyse van aanhangers van Blue Labour.
Strijd tegen migranten, een aanval op langdurige werkloosheid en een verdere uitholling van de welvaartstaat, lijken zowat een synthese te vormen van de huidige Labourpolitiek onder Ed Milliband.
