Fatah en Hamas bereikten in Mekka een akkoord over de vorming van een regering van nationale eenheid. Heeft deze regering een kans op slagen, nadat eerder bij onderling treffen tussen de aanhangers van beide fracties ruim honderd slachtoffers zijn gevallen? Zolang Israël het internationaal recht blijft schenden en zolang Europa niet toeschikkelijker is tegenover de Palestijnse regering staat deze met de rug tegen de muur, nog voor ze begonnen is.
Eén van de grote struikelblokken bij vorige besprekingen was de verdeling van de ministerposten. Op de strategische ministeries van binnen- en buitenlandse zaken worden nu onafhankelijken benoemd. Maar het akkoord gaat over meer dan alleen ministerposten. Ook de hervorming van de PLO [Palestijnse Bevrijdingsorganisatie] stond in Mekka op de agenda van een werkgroep. Zolang er geen Palestijnse staat is opgericht, is het de PLO die internationaal is erkend als de vertegenwoordiger van het Palestijnse volk, en die de onderhandelingen met Israël voert. Hamas is hierin niet vertegenwoordigd en eist zijn zitjes op.
Het is zeker dat de gewapende botsingen onder de Palestijnen wonden hebben geslagen; deze broedermoorden hebben een taboe geschonden. Daarom hebben de onderhandelaars ook concrete voorstellen voor nationale verzoening besproken.
Of het akkoord kan stand houden hangt in grote mate af of deze regering van nationale eenheid enig perspectief weet te bieden: een uitweg uit de armoede en werkloosheid, vrijlating van Palestijnen in Israëlische gevangenissen, het stopzetten van de bezetting en vooral een uitzicht op een duurzame vrede. Maar deze terechte verzuchtingen liggen buiten de mogelijkheden van eender welke Palestijnse regering, en hangen volledig af van de houding die Israël én de internationale gemeenschap aannemen.
Cruciaal in de besprekingen te Mekka stond de vraag over het beleid tegenover Israël. Fatah heeft de akkoorden van Oslo mede onderhandeld. In de uitwerking daarvan heeft Fatah de eerste structuren van een Palestijnse administratie en openbare diensten opgericht. Het voelt zich aangesproken om de uitbetaling van de lonen voor de ruim 165.000 ambtenaren en personen in deze overheidsdiensten veilig te stellen. Hamas voelt zich niet gebonden door deze akkoorden en weigert Israël te erkennen en het geweld af te zweren. Zij redeneren dat er geen vredesproces kan zijn, zolang Israël het bestaansrecht van een Palestijnse staat niet erkent en de Palestijnse gebieden bezet houdt. Toch hebben Hamas-politici reeds meerdere signalen gegeven dat zij de facto kunnen leven met de idee van een Palestijnse staat naast Israël, binnen de groene lijn en met Jeruzalem als hoofdstad.
Deze tegenstelling komt ook tot uiting in de opiniepeilingen onder de Palestijnse bevolking; 77% van de bevolking is van mening dat de Palestijnse Autoriteit met Israël moet onderhandelen en 58% vindt dat Hamas de bestaande akkoorden moet aanvaarden. Daartegenover staat dat slechts 1/4de van de Palestijnen vinden dat de regering Israël moet erkennen en het geweld afzweren. De Palestijnen zeggen met andere woorden: je bent niets met een Hamas, dat weigerachtig staat om met Israël te gaan praten. Maar je bent evenmin iets met een Fatah dat aan de onderhandelingstafel zit, terwijl achter de rug Israël grote delen van de Westoever annexeert en de Palestijnse bevolking aan extreem geweld blootstelt. De uitdaging voor de nieuwe regering is om deze twee visies in een werkbaar beleid om te zetten.
Zoals gezegd, de bepalende factor is de houding van de buitenwereld. Israël heeft al onmiddellijk gereageerd dat het weigert te onderhandelen, zolang de Palestijnse regering niet heel uitdrukkelijk aan de drie gekende voorwaarden voldoet: de erkenning van de Israëlische staat, het afzweren van geweld én de erkenning van de eerder afgesloten vredesakkoorden met de PLO. Israël voedt het beeld van een onverzettelijke Palestijnse regering maar al te graag. Zolang de aandacht van de internationale gemeenschap kan afgeleid worden naar de Palestijnse crisis, hoeft het niet te onderhandelen en toegevingen te doen. Ondertussen bouwt Israël eenzijdig verder de Joodse staat uit tot ver over de internationaal aanvaarde groene lijn tussen Israël en de Westoever, in flagrante schending van het internationaal recht.
En ook de internationale gemeenschap heeft Israël tot hiertoe niets in de weg gelegd om de bouw van de joodse kolonies of de Muur tegen te houden en Israëls respect voor het internationaal recht te eisen. Daarentegen bestrafte het Westen Hamas zwaar voor het niet respecteren van het internationaal recht. Dit is een houding van twee maten en twee gewichten. Het Kwartet kwam begin februari samen, maar geraakte niet verder dan – haast cynisch – de steun aan de uitbouw van de Palestijnse structuren te herhalen. Een concreet initiatief zoals het bijeenroepen van een internationale conferentie, bleef uit. Want Israël wil hier niet van weten.
Europa moet een uitweg uit deze crisis zoeken en een mildere houding tegen de nieuwe Palestijnse regering aannemen. Europa zal moeten inzien dat de huidige politiek van het isoleren en boycotten van de democratische verkozen Palestijnse Autoriteit niet alleen hypocriet is maar ook contraproductief werkt. Eerst en vooral moet er terug stabiliteit komen. Dat betekent dat Europa onmiddellijk zijn financiële steun aan de Palestijnse Autoriteit moet hervatten, zodat de humanitaire crisis kan gekeerd worden en het respect voor de openbare instellingen kan hersteld worden. Tegelijk moet Israël onder druk gezet worden om het verschuldigde belastingsgeld aan de Palestijnen door te storten. Hierdoor zal de nieuwe regering ademruimte krijgen en voldoende steun om zich in te schakelen in de tweede stap, namelijk werk maken van een echt en eerlijk vredesproces. Dat kan maar door alle betrokken partijen rond de tafel te zetten, met een duidelijk tijdsschema waarin ditmaal naast de erkenning van een Israëlische staat, ook die van een Palestijnse staat duidelijk op papier moet worden gezet waarvan de grenzen, en dat is belangrijk, in principe lopen langs de groene lijn. Daarvan kan alleen met wederzijdse instemming afgeweken worden.
Israël zal dus kleur moeten bekennen en duidelijkheid moeten scheppen over de grenzen van de staat Israël, want tot nu zijn die nog altijd niet officieel vastgelegd, juist omdat het nieuwe annexaties wil mogelijk maken. Met of zonder akkoord moet de internationale gemeenschap zich engageren om op korte termijn een leefbare Palestijnse staat te erkennen die politiek en economische normaal kan functioneren.
Info : www.maannews.org
Namens Actieplatform Palestina
Wim Leysens
info@actieplatformpalestina.be
02.552.03.06
(Uitpers, nr. 84, 8ste jg., maart 2007)
