INTERNATIONALE POLITIEK

Kolonialisme is de belangrijkste fout van de staat Israël

Alain Gresh, "Israël, Palestine : vérités sur un conflit" Editions Fayard, Parijs, 2001, 204 bladzijden – 14,03 EUR

"God staat aan de kant van de vervolgde", schrijft de Franse atheïst (met joodse roots) en hoofdredacteur van het Parijse maandblad ‘Le Monde diplomatique’, Alain Gresh, in de inleiding van zijn jongste boek ‘Israël, Palestine : vérités sur un conflit’ (Israël, Palestina : waarheden over een conflict). Die inleiding is eigenlijk een brief aan zijn dochter. "Ik heb dit boek geschreven en dacht daarbij aan jou en aan alle jongeren van twintig jaar. Al meer dan twee decennia schrijf ik, geef conferenties en maak reportages over het Israëlisch-Palestijns conflict. Tijdens debatten heb ik vurig gepleit voor de rechten van de Palestijnen, heb ik gewezen op de aard van de staat Israël, heb ik het over de komende vrede gehad. Ik was overtuigd van de kracht van de rede en de logica, van de noodzaak om vooroordelen aan de kant te schuiven en ik trachtte de zogenaamde ingewikkelde Oriënt te begrijpen en te doen begrijpen".

Met "Israël, Palestine : vérités sur un conflit" heeft Alain Gresh een bijzonder boeiend boek afgeleverd voor al wie vandaag twintig is en zich de vraag stelt : "hoe zit dat nou eigenlijk met die Israëli’s en die Palestijnen? Waarom is dit conflict zo ingewikkeld en waarom is er schijnbaar geen oplossing voor?"

Het is ook aanbevolen lectuur voor al wie op school, tijdens de geschiedenisles, alleen maar kennis heeft kunnen nemen van een aantal hardnekkige mythen van het zionisme : "Palestina? Dat is toch een land zonder volk voor een volk zonder land, dat bovendien het slachtoffer is geworden van een verschrikkelijke holocaust…" Gresh heeft bij het schrijven van dit boek niet alleen aan zijn dochter en haar leeftijdgenoten gedacht, maar ook aan de talloze intellectuelen en politici in Frankrijk (maar ook elders in Europa), die van de intellectuele oneerlijkheid hun handelsmerk hebben gemaakt : "In dit conflict staan twee hardnekkige nationalismen tegenover elkaar". Gemakshalve worden daarbij de slachtoffers en de beulen, de kolonisten en de gekoloniseerden, de bezetters en zij die bezet worden, de veroveraars en zij die uit hun land werden gejaagd, kortom de Israëli’s en de Palestijnen over dezelfde kam gehaald. Beide kampen hebben hun verfoeilijke nationalisten, hun radicalen, hun fanatici. En gemakshalve kiest men in Europa dan ook zeer snel partij: de Israëli’s zijn immers de nakomelingen van de slachtoffers van de nazi-misdaden tegen de joden in Europa (alsof de Palestijnen verantwoordelijk zouden zijn voor de daden van Hitler en de zijnen). Europeanen hebben tegenover de joden een schuld in te lossen (hun slecht geweten speelt hier parten). En vooral: de oprichters van de staat Israël waren Europeanen (het leed dat zij aan de Arabische Palestijnen hebben aangericht wordt dan maar snel met de koloniale mantel der liefde bedekt).

Alain Gresh schuwt geen enkel van deze thema’s. Glashelder schrijft hij hier een beknopte, maar stevig onderbouwde geschiedenis van de zionistische koloniale onderneming in Palestina. Hij heeft het over de bijna broederlijke samenwerking tussen het Britse kolonialisme en de zionistische beweging (althans tot 1945 – toen Washington klaar stond om de rol van de Britten in het Midden-Oosten over te nemen), over het hardnekkige verzet van de Palestijnen in de jaren ’20 en ’30, over de valse beloften van de Britten aan de Arabieren, over het falen van de pas opgerichte Verenigde Naties, die in 1947 een onwerkbaar en onrealistisch verdeelplan voor Palestina hadden uitgewerkt.

"De oprichting van de staat Israël", schrijft Gresh, "bezegelde de overwinning van de zionistische beweging. Een overwinning die mogelijk werd gemaakt door Hitleriaans antisemitisme en volkerenmoord. Deze staat hergroepeerde een steeds groter wordend deel van de joden in de wereld – welke definitie men ook aan deze term mag geven – maar dit deel was nooit groter dan 40%. Honderdduizenden onder hen kozen voor integratie binnen de Verenigde Staten of Europa, ook al slaagde Israël erin een belangrijke fractie onder hen te mobiliseren voor zijn opties. Deze joden voelen zich – terecht – veiliger in New York of in Parijs dan in Tel Aviv of Jeruzalem. Moet men zich dan verheugen over de triomf van dit enge nationalisme rond een staat? De joodse wetenschapper en Nobelprijswinnaar Albert Einstein schreef in 1942: "De manier waarop ik de fundamentele aard van het jodendom opvat, verzet zich tegen de idee van een joodse staat met grenzen, een eigen leger en een zekere mate van tijdelijke macht, hoe bescheiden die ook zou zijn. Ik ben bevreesd voor de schade die dit zou berokkenen aan het jodendom – en vooral voor de ontwikkeling van een eng nationalisme binnen onze eigen rangen. Een terugkeer naar een natie, in de politieke zin van het woord, zou betekenen dat wij de rug toekeren naar de spiritualiteit van onze gemeenschap, spiritualiteit waaraan wij het genie van onze profeten te danken hebben."

Gresh citeert nog een andere belangrijke wetenschapper van joodse origine, de Franse oriëntalist, Maxime Rodinson : "Het zionisme is niet het logische of fatale gevolg van het hardnekkig voortbestaan van de joodse identiteit. Het is slechts een keuze." En Gresh voegt eraan toe : "En die keuze is laakbaar, zoals elke nationalistische ideologie, maar niet alleen daarom. Het eindresultaat – de oprichting van de staat Israël – was slechts mogelijk door de verdrijving en beroving van het Palestijnse volk. Het zionisme was een integraal onderdeel van het koloniaal avontuur – en dat was een van de belangrijkste voorwaarden voor zijn overwinning. Dat was en blijft de belangrijkste fout van deze beweging (…) De zionisten leken op de kolonisten in Algerije of Zuid-Afrika, die ervan overtuigd waren de beschaving te verdedigen tegen wilde bevolkingen".

Gresh heeft ook aandacht voor de recente geschiedenis van het Israëlisch-Palestijnse conflict. Hij beschrijft het failliet van het Oslo-proces : "Israël stemde in met de Palestijnse onafhankelijkheid, zoals het Zuid-Afrika van de apartheid instemde met de onafhankelijkheid van de bantoestans".

Het boek van Alain Gresh verscheen enkele dagen na 11 september 2001 – de dag dat – althans volgens VS-president Bush en zijn Europese bondgenoten – de geschiedenis een tweede keer tot stilstand kwam. En merkwaardig genoeg was de eerste druk van "Vérités sur un conflit" in een mum van tijd uitverkocht. Het lezerspubliek is blijkbaar op zoek naar andere en betere informatiebronnen over de achtergronden van het conflict in het Midden-Oosten, dan die het doorgaans in kranten en op televisie vindt. Bij Alain Gresh is dit publiek aan het goede adres.

Wim de Neuter

(Uitpers, januari 2002)

Laatste bijdrages

Steeds meer storing en verwarring op de trans-Atlantische lijn

De aankondiging van VS-president Trump afgelopen week, dat hij een “lang en zeer productief” telefoongesprek had met Vladimir Poetin, waarin beide leiders overeenkwamen om onderhandelingen te beginnen die een…

Ontwikkelingssamenwerking?

Minder dan een maand na de machtsovername door Donald Trump in de VS, is de twijfel weg over hoe hij te werk gaat. Met de grove borstel, zonder rekening…

Modi en Trump, zoveel gemeen

Washington heeft de rode loper uitgerold voor Narendra Modi, de Indiase premier die zowat overal eregast is. Nog niet lang geleden in Moskou, eerder deze week in Parijs waar…

State of Power 2025 

You May Also Like

×