Wat tot nog toe officieus was is sinds enkele dagen officieel, in mei zullen Donald Trump en Kim Jong-un elkaar ontmoeten om de onderhandelingen over de denuclearisering van Noord-Korea te beginnen. Of de besprekingen succesvol zullen zijn hangt van talloze elementen af. De eerste hindernis zal al genomen zijn als Trump een sprankeltje diplomatie betoont en niet al onmiddellijk het gesprek wil domineren en zijn eisen op tafel gooit zonder naar die van Kim te luisteren.
Noord-Korea is een van de negen kernmachten in de wereld en het zou eventueel de kernwapens die het bezit kunnen gebruiken. Er zijn voldoende redenen om te twijfelen aan welke reactie Kim Jong-un zal hebben als zijn land wordt aangevallen. Een kernmacht is dan ook in de allereerste plaats een staat die de middelen heeft om andere staten af te schrikken. Op nucleair gebied is onzekerheid genoeg om potentiële vijanden te ontmoedigen. Of Kim’s kernwapens kwaliteitsvol of betrouwbaar zijn is in dat perspectief onbelangrijk. We zullen daar alleen zekerheid over hebben op het moment dat we dood zijn.
De informatie die we over de capaciteiten van Noord-Korea hebben is onvolledig.
Zo weten we bijvoorbeeld niet of de Noord-Koreanen erin geslaagd zijn om een kernbom zodanig te miniaturiseren dat die op een ballistische raket kan gemonteerd worden.
We weten ook niet of hun ballistische raketten het vasteland van de VS kunnen bereiken. De Amerikanen kunnen echter wel hard getroffen worden. De VS hebben ongeveer 40000 troepen in Japan en 35000 in Zuid-Korea gelegerd. Het Amerikaanse eiland Guam met zijn 160000 inwoners fungeert als permanent ‘vliegdekschip’ en ligt op slechts een 3000 km van Pyongyang. Reken daar de miljoenen inwoners van de Zuid-Koreaanse en Japanse bondgenoten bij en het plaatje wordt duidelijk.
Hoewel Kim Jong-un wil praten voert Noord-Korea nog regelmatig testen met ballistische raketten uit. Kwestie van de druk niet te laten zakken.
Politiek en strategisch redeneren
De onderhandelingen over het feit of Pyongyang zijn kernarsenaal wil afgeven en het Non-proliferatieverdrag wil ondertekenen zullen niet eenvoudig zijn. Het begint immers al bij wat beide partijen verstaan onder ‘denuclearisering’..
Volgens Trump betekent het dat Kim zijn nucleaire wapens en raketsystemen afgeeft en internationale inspecteurs toestaat om onaangekondigd en overal te controleren of het land woord houdt.
Kim Jong-un verstaat er helemaal iets anders onder. Het minimum minimorum voor Kim is dat de militaire alliantie tussen de VS en Zuid-Korea wordt opgeheven. Voor Kim betekent dat ook dat de VS hun troepen terugtrekken uit Zuid-Korea en er al hun bases sluiten. Verder wil hij eveneens dat de Verenigde Staten hun garantie van een nucleaire paraplu voor Zuid-Korea en Japan beëindigen.
Kan met een dergelijk verschil in definitie Kim Jong-un overtuigd worden om uit een programma te stappen dat enorm veel geld gekost heeft en dat zo belangrijk is dat het zelfs opgenomen is in de grondwet?
Als Donald Trump in mei ook nog de nucleaire overeenkomst (JCPOA) met Iran opzegt, waarom zou Kim Jong-un dan nog enig geloof hechten aan eender welke garantie die hem geboden wordt?
Wat dient er te gebeuren?
Wat was en is het nut van het eindeloos herhalen dat Noord-Korea een schurkenstaat is, dat het het Non-proliferatieverdrag moet ondertekenen en respecteren, dat Kim Jong-un gek of een psychopaat of wat dan ook is? Wat was en is het nut van het dreigen met het platgooien van Noord-Korea? Het heeft geen zoden aan de dijk gebracht en er is weinig kans dat die zoden er in de nabije toekomst wel zullen gevonden worden.
Pogingen om de Noord-Koreaanse nucleaire installaties te vernietigen zijn in se technisch onmogelijk en zouden een politieke catastrofe betekenen. Het land dan maar verstikken met nog meer sancties? Het heeft nooit gewerkt en tot waar moet er dan gegaan worden? Tot Pyongyang zich zodanig in de hoek gedrumd voelt dat het zich alleen nog kan vasthouden aan de nucleaire touwen? Bovendien betekent het in het ‘beste‘ geval dat er een risico bestaat dat het land in elkaar stort. Daar zit echter niemand op te wachten. China niet, Zuid-Korea niet, Japan niet, Rusland niet en waarschijnlijk ook de VS zelf niet. Het zou immers betekenen dat de VS de facto een gemeenschappelijke grens met China en Rusland zouden hebben.
Samenleven met een nucleair Korea
Als er geen overeenkomst wordt gevonden en Kim Jong-un zijn nucleaire wapens behoudt kunnen we ons de vraag stellen of die Noord-Koreaanse bom een bedreiging vormt. Gezien de ligging van het land is die kans klein. Stel dat Noord-Korea zijn kernwapens wil gebruiken tegen bijvoorbeeld Zuid-Korea. Zou Pyongyang dan gezien het Amerikaanse nucleaire potentieel en de ‘paraplu’ die het Zuid-Korea garandeert niet twee keer nadenken? Als je daarnaast ook nog rekening houdt met de diverse defensieakkoorden die de landen in de regio aan elkaar en de grootmachten binden is het moeilijk zich voor te stellen tegen wie Pyongyang zijn atoomwapens zou gebruiken? Seoul?Tokyo? Beijing? Washington?
Eens het spierballengerol achter de rug is wordt het zaak het Noord-Koreaanse nucleaire wapenarsenaal tegelijkertijd als een realiteit en een afschrikking te aanvaarden. Tot nog toe is er internationaal gezien geen enkele speler in geslaagd de ontwikkeling van de nucleaire kernmacht Noord-Korea tegen te houden. Als de onderhandelingen mislukken (waar meer kans toe is dan van het tegendeel) zal het zaak zijn het hoofd koel te houden en via de diverse diplomatieke kanalen te gesprekken voort te zetten Zonder tijdslimieten en zonder ze bij een eerste frustratie brutaal af te breken.
Het zal de taak zijn van de Noord-Korea-experts om te zeggen of, op welke manier en op welk punt Pyongyang vind dat het ‘voldoende afschrikking’ heeft zonder dat het nog verder kernwapens moet aanmaken die een extra risico creëren.
De agressieve retoriek zou dus best vergeten worden. Diplomatie op alle niveaus is waarschijnlijk ook de enige mogelijkheid om tegelijkertijd de economische en humanitaire situatie in het land realistisch te benaderen. Voor Noord-Korea is het vooruitzicht van een economische opening de beste garanties voor een verbetering van de mensenrechten en een langzaam maar zekere re-integratie in een min of meer afgekoelde regionale omgeving.
Het is een feit dat tegenwoordig internationale verdragen meer en meer in vraag worden gesteld als ze niet al met de voeten worden getreden. Er bestaat geen enkel wettelijk of internationaal politiesysteem dat erin kan slagen nucleaire proliferatie te verbieden of tegen te houden. Tegelijkertijd de relevantie van kernwapens erkennen voor de landen die erover beschikken en geloven in een beperking van het aantal landen die ze mogen hebben is absurd. De enige mogelijkheid om proliferatie tegen te houden bestaat erin landen te laten inzien dat ze er strategisch belang bij hebben ervan af te zien. Geconfronteerd met de nieuwe nucleaire realiteit kunnen we alleen proberen de wereld zoals die nu is zo goed mogelijk te beheren.
