Kiezerskloof stad-dorp?

Neem nu de recente verkiezingen in de Italiaanse regio Emilia Romagna. Centrumlinks haalt 51 %, uiterst rechts 44 %. Maar wat een verschil tussen de grotere steden en de rest.
De Democratische Partij (PD), centrumlinks, haalt in Bologna 65%, in Modena 62 %. De uiterst-rechtse Lega haalt in een dorp als Fiumalbo 77 %, in Goro 78 %, en dat zijn geen uitzonderingen. Het is al elders en eerder opgevallen, dat verschil instemgedrag tussen stad en platteland. In Italië zelf waar grote steden beter standhouden tegen de stormram van de Lega. Het verschijnsel van de ‘Sardines’, de burgerbeweging tegen de onverdraagzaamheid van uiterst-rechts, is een zeer stedelijk verschijnsel.

Periferie

In Frankrijk worden half maart gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Het uiterst-rechtse Rassemblement National (RN) heeft de lat laag gelegd, want behalve het verpauperde Perpignan zijn er alleen kleinere centra, zoals in de nog meer verpauperde vroegere industriegebieden in het noorden, binnen bereik. Bij de presidents- en parlementsverkiezingen van 2017 scoorde de partij van Marine Le Pen opvallend lager in het gros van de grote steden dan in plattelandsregio’s.
Bij de Britse verkiezingen hield Labour stand in Londen en enkele grotere steden, terwijl het onderuit ging in de oude gedesindustrialiseerde gebieden. In de VS is de breuklijn al een tijd duidelijk. Bijna alle grote steden hebben Democratische burgemeesters.
In Hongarije verloor de conservatieve Fidesz van premier Orban bij de gemeenteraadsverkiezingen vorig jaar Boedapest en negen andere stedelijke centra, terwijl ze in de rest van het land monsterscores blijft halen. In Polen doen linkse en centrumrechtse oppositie het goed in Warschau en de meeste grote steden, maar de oerconservatieve PiS maakt dat meer dan goed buiten die centra.
In Vlaanderen kiezen, op Antwerpen na, de grote steden progressiever dan de rest. Het VB haalde vorig jaar zeer hoge scores in meer landelijke gebieden, zoals de Westhoek. De gemiddelde score lag buiten de grote steden op 21 % .

Verwaarloosd

Het gevoel verwaarloosd en zelfs uitgesloten te worden, speelt daarin een grote rol, aldus politologen in Frankrijk, Italië en elders. Het is natuurlijk niet alleen een gevoel, het is een feit. Slecht openbaar vervoer, geen scholen en ziekenhuizen in de buurt, goede jobs op verre afstand… Dat is o.m. ook het geval in Emilia Romagna, een van de welvarendste best georganiseerde regio’s van het land. “Iets waar links geen oog heeft voor gehad”, aldus een linkse burgemeester uit de streek.
Links en centrumlinks hebben het meer en meer van kiezers met een hogere opleiding en een goed inkomen en die zitten geconcentreerd in grote steden. Dat geldt ook voor het Britse Labour. De verlinksing van het programma onder Jeremy Corbyn stond niet gelijk met een “proletarisering” van de basis.
Labour is zowat de sterkste ledenpartij van West-Europa, 600.000 leden, maar die forse verruiming kwam voor een groot deel door de toestroom van goed opgeleide jongeren uit grote steden en universitaire centra als Cambridge. En dat weerspiegelt zich in de verkiezingsresultaten, Labour is grotendeels een grootstedelijke partij.