Tijdens een interview met de Russische staatszender op zondagavond 28 mei stelde de Wit-Russische president Loekasjenko dat er kernwapens in de aanbieding waren voor elk land dat zich wil aansluiten bij de Staatsunie tussen Rusland en Wit-Rusland.
“Niemand is ertegen dat Kazachstan en andere landen dezelfde nauwe betrekkingen onderhouden als wij met de Russische Federatie”, zei Loekasjenko. “Als iemand zich zorgen maakt … (dan) is het heel eenvoudig: sluit je aan bij de Uniestaat Wit-Rusland en Rusland. Dat is alles: er zullen kernwapens zijn voor iedereen.”
Het ligt uiteraard niet in de macht van Loekasjenko -die eraan toevoegde dat dit zijn persoonlijke mening was en niet die van Moskou- om te bepalen wie kernwapens kan krijgen en wie niet, maar het feit dat een staatsleider dergelijke lichtzinnige uitspraken doet over massavernietigingswapens, alsof het uit te delen snoepjes betreft, is op zijn minst angstaanjagend.
Rusland en Wit-Rusland maken formeel deel uit van een Uniestaat, een grenzeloze unie en alliantie tussen de twee voormalige Sovjetrepublieken. Op de berichten-app Telegram liet de Kazachse president Tokayev weten dat hij Loekashenko’s “grap waardeerde”, maar dat Kazachstan al lid was van de Euraziatische Economische Unie (een door Rusland geleid handelsblok, met Wit-Rusland, Armenië en Kirgizstan) dus dat verdere integratie niet nodig was.
Daarnaast stelde hij: “Wat kernwapens betreft, die hebben we niet nodig omdat we partij zijn van het Non-proliferatieverdrag en het Alomvattend Kernstopverdrag” (CTBT). Kazachstan heeft nauwe historische banden met Moskou, maar heeft tot nu toe ook geweigerd om de Russische annexatie van delen van Oekraïne te erkennen.
Ondertussen wordt de militaire samenwerking tussen Wit-Rusland en Rusland verder opgedreven, met gezamenlijke militaire oefeningen en de ontplooiing van zware Russische wapensystemen op Wit-Russisch grondgebied – dat ook al gebruikt werd als uitvalsbasis voor de invasie van Oekraïne in februari vorig jaar. Het Wit-Russische ministerie van Defensie bevestigde afgelopen weekend dat nog een eenheid S-400 mobiele grond-luchtraketsystemen uit Moskou is aangekomen en dat de systemen binnenkort gevechtsklaar zullen zijn.
Vorige week sloten Loekasjenko en Poetin een akkoord over de ontplooiing van Russische tactische kernwapens op Wit-Russisch grondgebied. Volgens de Wit-Russische president zijn deze wapens al onderweg -iets dat niet bevestigd werd door Moskou, noch door Washington. Het idee om Russische kernwapens buiten de eigen grenzen te positioneren werd vorig jaar al geopperd door Poetin, maar werd toen eerder gezien als een blufpoging om westerse landen te ontraden militaire steun te verlenen aan Kiev.
Wit-Rusland stemde in een constitutioneel referendum eind februari vorig jaar al om zijn neutrale status op te geven en kernwapens te kunnen ontvangen indien dat nodig geacht werd voor de nationale veiligheid. Na de instorting van de Sovjet-Unie had Wit-Rusland zijn Sovjet-kernwapens en kernwapenstatus immers officieel opgegeven. Indien er effectief tactische kernwapens ontplooid worden in Wit-Rusland -waarmee Rusland een grens van 1239 km deelt- zou het de eerste keer zijn dat deze wapens gestationeerd worden buiten de grenzen van Rusland sinds 1991.
Volgens de Russische minister van Defensie, Sergei Shoigu, werden al Iskander-M raketten -die conventionele en nucleaire kernkoppen kunnen dragen- geleverd aan de Wit-Russische strijdkrachten, werden sommige Wit-Russische Su-25 gevechtsvliegtuigen omgebouwd om kernwapens in te kunnen zetten en hebben de Wit-Russische militairen de nodige training daarvoor gekregen.
Deze totaal onverantwoorde escalatie van de militaire en nucleaire dreiging valt niet uit de lucht en is een spel van actie en reactie tussen Moskou en het Westen, dat systematisch en alsmaar zwaardere wapens blijft sturen naar Oekraïne, in plaats van ernstige diplomatieke inspanningen te leveren om deze gruwelijke oorlog -die al lang in een dodelijke patstelling gevangenzit- tot een einde te brengen.
Het volharden van de NAVO/VS in het proxy-aspect van deze oorlog stelt Moskou in staat om zich alsmaar dieper in te graven in het discours van een strijd voor de overleving van Rusland tegen een agressief Westen. Ook de verschillende ontstelde reacties van NAVO-leiders over de mogelijke installatie van Russische tactische kernwapens in Wit-Rusland komen weinig geloofwaardig over in Moskou aangezien er al decennia VS-kernwapens opgesteld staan in vijf Europese landen, waaronder België.
Ondertussen is de nucleaire dreiging in Europa nog nooit zo groot geweest als vandaag. Het recente nieuws uit Rusland en Wit-Rusland bewijst alleen dat nucleaire ontwapening minstens even dwingend blijft als op het hoogtepunt van de Koude Oorlog.
