Op 22 december 2010 ratificeerde de Amerikaanse Senaat het START II verdrag (Strategic Arms Reductions Treaty). Dit werd eerder dit jaar, 8 April 2010, in Praag ondertekend door de presidenten van de VS en Rusland, Obama en Medvedev. Een eerste START verdrag was in juli 1991 ondertekend geworden door G. Bush en M. Gorbachev en liep tot 5 december 2009. Vandaag denken Rusland en de NAVO ook aan een gezamenlijke uitwerking van een rakettenschild voor Europa. Leiden deze ontwikkelingen een tijdperk van verdere ontwapening in, of net niet?
Op de NAVO-top in Lissabon van 19 en 20 november 2010 werd afgesproken om de mogelijke samenwerking tussen NAVO en Rusland in verband met het rakettenschild verder te bediscussiëren tijdens de komende vergaderingen van de NAVO-Rusland Raad. Die waren lange tijd opgeschort na het Georgië-conflict van augustus 2008. “Ik heb onze voorstellen gepresenteerd om een Europese rakettenschild-infrastructuur te construeren waar Rusland en de NAVO hun kennis en inspanningen kunnen combineren om Europa te verdedigen tegen raketaanvallen,” aldus president Medvedev.
Mét of tégen Rusland
Volgens de Russische permanente vertegenwoordiger bij de NAVO, Dimitri Rogozin, hangen de toekomstige onderlinge relaties fundamenteel af van de manier waarop “we er in zullen slagen om een akkoord te vinden over het rakettenschild. Veel mogelijkheden zijn er niet: ofwel wordt het een rakettenschild mét de Russen, ofwel tégen de Russen. Een andere optie is er niet.” In Moskou lijkt men bezorgd over de haast die de westerse alliantie wenst te maken op dit terrein. “Indien de twee partners, NAVO en Rusland, er niet in slagen hun werkzaamheden hieromtrent te synchroniseren dan komt er een nieuwe wapenwedloop van”, heet het nog.
“Mocht er infrastructuur voor het rakettenschild worden gebouwd aan de noordwestelijke grenzen van Rusland, in de sector van ’s lands strategische legers, dan heeft Moskou geen andere keuze dan deze infrastructuur aan te pakken,” aldus nog Rogozin. “We hopen ten stelligste dat dit scenario zich niet voltrekt”. Volgens hem is het hele idee om een Europees rakettenschild te bouwen veeleer een ideologische zaak dan een kwestie van veiligheid.
Ruslands nieuwe beleidslijn om zich niet langer volop tegen de NAVO-plannen te keren, lijkt ingegeven door de gedachte ‘if you can’t beat them, join them’. Inderdaad de militaire strategen en de militair-industriële lobbys binnen de NAVO blijven nu al enkele jaren hameren op het uitwerken van een rakettenschild. Obama veranderde dan gedeeltelijk van koers door het oorspronkelijke plan in te trekken om interceptoren in Polen en bijbehorende radars in Tsjechië te installeren als onderdeel van de US missile defense infrastructuur. Hij verving het door zijn US phased adaptive approach of missile defense in Europe dat in eerste instantie spreekt over de dreiging van korte- en middellange afstandsraketten en dat dus beperktere interceptoren voorziet. Door mee in het proces te stappen hoopt Moskou de evoluties mee te kunnen controleren.
Premier Poetin zei begin december voor de Amerikaanse televisie dat de toekomst er bedreigend uitziet mocht er geen akkoord kunnen worden gevonden over het rakettenschild in Europa en mocht het nieuwe START verdrag niet worden goedgekeurd door de VS Senaat. “In dat geval kan Rusland maar een zaak doen en dat is zijn nucleaire capaciteit opdrijven.”
Er werd in Moskou trouwens behoorlijk zenuwachtig gereageerd op een krantenbericht in de Wall Street Journal waarin gesteld werd dat Rusland “tactische kernraketten had ontplooid aan de grens met NAVO-bondgenoten (bedoeld wordt de enclave Kaliningrad, het oude Königsberg, tussen Polen en Litouwen, gs), wat in tegenstrijd is met vroeger gedane beloften”. Het Russische leger ontkende deze geruchten met klem. In Moskou zag men dit ‘ballonnetje’ vooral als een poging om onzekerheid te creëren en zo het debat in de Senaat over de ratificatie van het START verdrag te bemoeilijken. Conservatieve Republikeinen willen uiteraard Obama een hak trachten te zetten, en bovendien voelen ze zich wellicht zekerder bij Rusland-als-vijand, dan bij Rusland-als-vriend. De Russische pers wees er in dit verband ook op dat de Wall Street Journal eigendom is van Rupert Murdoch, de man van o.m. Fox News en “eerder van de conservatieve lijn”.
START goedgekeurd in VS Senaat
Maar Obama wilde het START II verdrag nog dit jaar goedgekeurd zien, omdat vanaf 3 januari 2011 de nieuwe samenstelling van de Senaat hem bijzonder ongunstig ligt met een sterkere Republikeinse fractie. En inderdaad met een stemming 71 voor en 26 tegen werd op 22 december 2010 het Verdrag door de Senaat geratificeerd. Hiermee gaan de twee grote kernmogendheden onder wederzijdse controle hun arsenaal verminderen naar 1550 strategische kernkoppen elk. De Democraten zijn van oordeel dat met dit verdrag de relaties met Rusland stevig op groen staan, zodat Moskou ook meer geneigd zal zijn de Amerikaanse oorlogsinspanningen in Afghanistan te ondersteunen alsook Iran verder te helpen isoleren. Dat had Obama nog met zo veel woorden gezegd enkele dagen voor de stemming. Bepaalde strategen willen ook Rusland tot neutraliteit aanzetten in de groeiende tegenstelling tussen US en China.
Het Pentagon was en is grote voorstander van het START verdrag. Republikeinse senatoren waren tegen het verdrag onder meer omdat de inleiding spreekt over “de verbondenheid tussen offensieve en defensie strategische wapens” waarbij ze vrezen dat het rakettenschild in het gedrang zou kunnen komen. Maar volgens de grote militaire baas, generaal Mike Mullen, staat dit verdrag helemaal niet “de ontwikkeling van robuuste rakettenschilden in de weg”. Het heeft ook geen enkele invloed op het Conventional Prompt Global Strike (CPGS) systeem, waarmee het Pentagon de mogelijkheid wil creëren om in minder dan een uur militaire aanvallen te plannen én uit te voeren op gelijk welke plaats van de wereld. Enorm slagkrachtige conventionele wapens worden hierbij met intercontinentale raketten afgevuurd. Het nieuwe START verdrag laat niet alleen deze CPGS toe, maar ook “behouden we het recht om het onderzoek verder te zetten, alsook de ontwikkeling, het testen en evalueren van dergelijke concepten en systemen”, aldus nog de voorzitter van de Joint Chiefs of Staff, Mike Mullen.
START II houdt een vermindering in van het aantal strategische kernraketten maar intussen werd beslist om het Amerikaanse kernwapenarsenaal te moderniseren en nieuwe nucleaire test- en productiefaciliteiten te bouwen voor een bedrag van 85 miljard dollar. Daarnaast wordt het volgende decennium voor meer dan 100 miljard dollar vrijgemaakt voor de ontwikkeling en productie van nieuwe raketten en supersonische bombardementsvliegtuigen. Dat druist regelrecht in tegen de afspraken van het non-proliferatieverdrag.
Ook aan Russische zijde zegt luitenant-generaal Sergei Karakayev laconiek : “Om de nodige evenwichten in de nucleaire afschrikking te behouden moeten we de componenten van de Russische strategische kernmacht kwalitatief verbeteren. We zullen blijven werken aan nieuwe raketsystemen; en nieuwe technische oplossingen voor de Topol-M systemen.”
Of hoe een ontwapeningsverdrag gepaard gaat met meer bewapening.
(Uitpers nr. 127, 12de jg., januari 2011)
24/12/10
Bronnen:
www.vrede.be/nieuws/60-standpunten/2049-het-nieuwe-start-verdrag-geratificeerd
Rianovosti op http://en.beta.rian.ru/mlitary_news
