Op 8 oktober verdrievoudigde de PVDA+ over het hele land haar aantal gemeentelijke zetels. Ze haalt voor het eerst in middelgrote steden verkozenen. De vijftien verkozenen komen uit Deurne (4,5%), Hoboken (8,3%), Genk (5,6%), La Louvière (4,3%), Herstal (9,8%), Seraing (5,4%) en Zelzate (21,7%).
Vooral de uitslag van Zelzate is merkwaardig want daar is klein links groot geworden. De PVDA+ (Partij van de Arbeid+) haalt in die gemeente zes zetels en wordt de derde grootste partij. “Kan klein links, groot links worden?” luidde het thema van Ter Zake van 23 november. De uitzending begon met het succes van de Nederlandse radicaal linkse SP die zomaar eventjes 17 kamerzetels won en trok de vergelijking door naar de resultaten van de Belgische PVDA+ in Zelzate.
Gelijkenissen met SP in Nederland
De SP wordt de derde partij van Nederland (van 9 naar 26 zetels). Na de massale afwijzing van de liberale Europese Grondwet vorig jaar, is dit het tweede krachtige signaal dat de mensen op zoek zijn naar een consequent links alternatief. Het verkiezingsresultaat van de SP komt niet uit de lucht vallen. Er zijn enkele opvallende gelijkenissen met hoe de SP in Nederland de ruimte links van de sociaal-democratie invult en hoe de PVDA+ in België daar in bescheiden mate ook in lukt voor een paar gemeenten.
Op de verkiezingsavond zei SP lijsttrekker Jan Marijnissen: “Dit is het resultaat van tientallen jaren werk aan de basis, in de wijken en op de werkvloer”. Ook het resultaat van de PVDA+ is mee bepaald door ruim dertig jaar basiswerk, in en aan de bedrijven en in de wijken.
Ten tweede is de uitslag het resultaat van een stevig sociaal 10-punten-programma. Onafhankelijk van de SP, is de PVDA+ begin dit jaar op basis van ruime volksbevragingen tot een erg gelijklopend programma gekomen. De eisen van de SP rond nabije zorgvoorziening, openbare gas- en elektriciteitsvoorziening, kleinere klassen in het onderwijs, de bouw van betaalbare koop- en huurwoningen zijn bijna identiek aan het PVDA+ programma voor de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006. (www.sp.nl ; www.ikkiespvda.be )
Ten derde is er de stijl van werken. Jan Marijnissen: “De kleine partij met de Grote Waarheden werd een veel bescheidener partij, die de waarheid niet langer in pacht wilde hebben, … maar op zoek moest naar nieuwe antwoorden op nieuwe vragen. Om eens wat meer naar anderen te luisteren, naar mensen die het ook goed voor hadden met de samenleving maar die tot dan toe terugschrokken voor onze eigengereide toon. We hebben heel veel geleerd van dat luisteren. We hebben met allerlei mensen gesproken; heel veel gewone mensen. In plaats van hen te vertellen hoe het zat, hebben we hen gevraagd hoe zíj tegen de toekomst aankeken, wat er volgens hén wel en niet mogelijk zou zijn.”(www.sp.nl )
In de Belgische PVDA is er stevig gediscuteerd over die andere stijl van werken. Op ledenvergaderingen in volkswijken en bedrijven kozen partijleden de slagzin ‘eerst de mensen, niet de winst’. Dat is onze visie op een hedendaags socialisme. Voor de gemeenteraadsverkiezingen werden in alle gemeenten ruime volksbevragingen gehouden. In Hoboken bevroegen we 1.450 inwoners, in Deurne zo’n 1.050. Zij hebben het behoud van de openbare ziekenhuizen Erasmus en Stuivenberg op de agenda geplaatst. En wij hebben samen met hen er een actiepunt van gemaakt. Meer dan 700 inwoners schreven me een kaartje waarom Erasmus en Stuivenberg moeten blijven. Mie Branders, PVDA+ verkozene in Hoboken, vertelde aan De Morgen:”We willen niet langer een partij zijn die honderd kilometer voor de mensen uitloopt en zich dan verwonderd omdraait: ‘Waar blijven ze toch?’ ” (DM, 23/10/06). Jan Cap, vroeger hoofddelegee van Boel Temse, formuleert het zo:”Onze partij is geëvolueerd van een belerende naar een bevragende partij.”
Tenslotte wordt Jan Marijnissen door vriend en vijand erkend omwille van zijn authenticiteit. Kamerleden van de Nederlandse SP geven hun maandinkomen boven de 1500 euro af als bijdrage aan hun partij. “Zo laten we zien dat niet alle politici zakkenvullers zijn”, schrijft de SP op haar website. Ook in de Belgische PVDA geldt dit principe. Kaderleden en de dokters voor het volk werken aan een gewoon loon. Zij leven net zoals de meeste mensen in hun volkse buurt. Lenin zei al: “Wie niet leeft zoals hij denkt, denkt snel zoals hij leeft.” Dat sociaal-ethisch principe is erg zinvol. Het houdt de portemonnee dun en het hoofd links. Deze manier van leven maakt PVDA+ politici geloofwaardig bij de bevolking.
Kiwicampagne: hoe klein links ook groot kan zijn
In 2004 startte ik de kiwicampagne voor de beste geneesmiddelen aan de goedkoopste prijs. Een breed front voor een concrete en haalbare eis. Stevig wetenschappelijk onderbouwd door mijn boek De Cholesteroloorlog. We namen de handschoen op tegen Big Farma. Walter Pauli noemde dit‘de meest succesvolle linkse anti-establishmentscampagne van de laatste jaren’.(DM, 20/11/2004) Het resultaat mag er zijn. Voor het eerst in de geschiedenis van de Belgische ziekteverzekering vertoont het geneesmiddelenbudget een overschot van 20 miljoen euro. Ondermeer de hete adem van het kiwimodel deed 900 geneesmiddelen serieus in prijs dalen. We hebben een wetsvoorstel uitgewerkt waarmee een volwaardige toepassing van het kiwimodel via sluitende juridische teksten wordt mogelijk gemaakt. Kamerleden van verschillende democratische partijen zijn bereid het in te dienen.
In de kiwicampagne werden de hierboven beschreven eigenschappen van de vernieuwde PVDA+ concreet toegepast. Ze laat zien hoe een kleine consequent linkse partij ook groot kan zijn.
Ontdoen van marxistische missie?
Noël Slangen schrijft in De Morgen: “Als die groepspraktijken Geneeskunde voor het Volk ontdaan zouden worden van hun marxistische missie, zou men ze enkel kunnen toejuichen als een moedig antwoord op een levende nood.”(DM, 14/10/06). Deze raadgever van Verhofstadt en ondertussen ingehuurd om de VLD mee te leiden, zou niet liever willen dan dat wij moeder Teresa zouden spelen. Wij willen als dokters voor het volk niet alleen symptomen bestrijden, maar ook maatschappelijke oorzaken van ongezondheid aanpakken. Dat onderscheidt ons van louter liefdadigheid. En om maatschappelijke oorzaken aan te pakken heb je wetenschappelijk inzicht nodig. Dan kom je op het marxisme uit.
De Nederlandse SP noemt zich niet meer een communistische partij. De Belgische PVDA blijft een communistische partij. “Maar één van de 21ste eeuw, zei woordvoerder Peter Mertens in Ter Zake, een partij die durft een ander maatschappijmodel in het politiek debat te gooien.” In diezelfde uitzending vroeg Siegfried Bracke aan Willy Claes (SP.a): “Op de affiches van de PVDA heb je meerdere malen de woorden ‘Eerste de mensen, niet de winst’ zien staan. Als je ziet wat er nu bij VW gebeurt, denk ik dat veel kijkers zitten te denken ‘eigenlijk hebben zij gelijk’”. Waarop zelfs de minister van staat moest toegeven: “Filosofisch en ook politiek ben ik het daar niet mee oneens”.
Als vandaag VW dertigduizend jobs vernietigt in Vorst én in Duitsland dan is dat een gevolg van de winsthonger van de grote aandeelhouders. Jacht op maximale winst leidt noodzakelijkerwijs tot overcapaciteit. Meer winst verwerven betekent enerzijds productiever zijn, meer productie maken met minder arbeiders die harder en flexibeler moeten werken en betekent anderzijds minder loonkost betalen via inlevering, vermindering van de sociale bijdragen, outsourcing en vernietiging van arbeidsplaatsen. De botsing tussen meer productie(capaciteit) en dus aanbod enerzijds, en inkrimping van de koopkrachtige vraag anderzijds, leidt via een negatieve spiraal tot crisis van overproductie. Karl Marx was de eerste die deze wetmatigheden eigen aan het kapitalistische systeem wetenschappelijk beschreef. Die wetenschap is helemaal niet achterhaald, integendeel. Het is zoals wij artsen voor inzicht in complexe medische problemen ook vandaag nog moeten teruggrijpen naar de anatomie en fysiologie van het menselijke lichaam.
Ten tijde van Marx gingen fabrieken dicht als ze verlies leden, technologisch achterhaald waren of achterliepen op vlak van productiviteit. Vandaag sluit VW fabrieken met de hoogste graad van technologie en automatisering, met de grootste productiviteit, terwijl ze 1,2 miljard euro winst maken. Maar dat is nog niet genoeg, hun winsthonger wil naar 5 miljard euro jaarlijkse winst. De wetenschap die Marx 150 jaar geleden beschreef geldt vandaag zelfs meer dan toen.
Geloofwaardig alternatief voor misleide VB stemmers
Hoe bescheiden de vooruitgang van de PVDA+ ook is, van bijzonder politiek belang is dat we in Hoboken en Deurne mee het Vlaams Belang van een absolute meerderheid hebben kunnen houden. Toen De Winter zag dat hij in de gemeenteraad gelukkig het spit moest delven voor Patrick Janssen, richtte hij al zijn pijlen op Hoboken en Deurne om een absolute meerderheid te forceren. We proberen aan VB stemmers aan te tonen dat het sociaal-economisch programma van het VB helemaal niet in het voordeel van de gewone mensen zal zijn. Vele mensen die zich door het VB laten misleiden vinden ons wél geloofwaardig.
Vandaag word ik bijvoorbeeld geconfronteerd met de sluitingsdreiging van de ziekenhuizen Sint-Erasmus en Stuivenberg. Dat heeft zeer verstrekkende medisch-sociale gevolgen voor onze patiënten. Als PVDA-arts sta ik op de bres voor het behoud van deze sociale ziekenhuizen. Het VB wil de ziekenhuizen privatiseren en sociale ziekenhuizen sluiten. Wij willen behoud van recht op brugpensioen omdat we uit een onderzoek onder patiënten vaststelden dat twee op de drie mensen vanaf 50 jaar lijden aan medische aandoeningen waarop de werksituatie een directe negatieve impact heeft. Het VB wil afschaffing van brugpensioen. Voor ons is de winsthonger van grote aandeelhouders zoals de Porsche familie oorzaak van de afdanking van 10.000 werknemers in en rond VW in Vorst. Voor het VB zijn dat de Duitse vakbonden. De arbeiders van VW Vorst hadden al drie herstructureringsplannen achter de rug met telkens meer outsourcing en inlevering, minder jobs en tot het uiterste opgedreven productiviteit en flexibiliteit. Het VB eist nog lagere loonkost en nog meer productiviteit en flexibiliteit. Wij eisen dat VW alle staatssteun en lastenverlagingen die ze de laatste jaren gekregen heeft, teruggeeft voor het creëren van tewerkstelling. Het VB wil nog meer lastenverlagingen en nog langer werken tegen minder loon Wij strijden tegen discriminatie en sociale achteruitstelling. Het VB is de partij die haat en racisme verspreidt. Wij manifesteren voor de vrede. Het VB steunt Bush in zijn oorlog voeren. Het is dan ook intellectueel onfair van Noël Slangen om te stellen dat “de PVDA in feite niet meer is dan een Blok zonder de misleidende suikerlaag” (DM 14/10).
PVDA+ en komende federale verkiezingen
PVDA+ ontwikkelt zich tot een aansprekend alternatief voor meer en meer mensen. De kiesdrempel maakt het in België niet eenvoudig om vanuit het niets een zetel te veroveren. Maar het is nog veel moeilijker om nu, een half jaar voor de verkiezingen, nog gauw een politiek akkoord te sluiten zoals Jef Sleeckx met zijn “Comité voor een Andere Politiek” tracht te doen. Met alle respect voor mensen als Jef, maar een initiatief dat nog niets heeft bewezen, nauwelijks of niet gekend is bij de bevolking heeft dat kans op slagen? Ik denk dat een vernieuwde PVDA+ troeven heeft om de ruimte links van de sociaal-democratie in te vullen.
(Uitpers, nr. 81, 8ste jg., december 2006)
Dirk Van Duppen is de initiator kiwimodel voor goedkope geneesmiddelen en Districtsraadslid PVDA+ in Deurne
