Op 27 december om 10 over half twaalf s’ochtends, wilden we even naar het nieuws kijken. Dus de televisie werd aangezet, en de beelden die we toen zagen overdonderden ons helemaal. Tientallen lichamen, veel bloed, sommigen leefden nog, in Gaza. Israël had de grote aanval ingezet op een tijd dat de scholen in Gaza uitgingen. Hun eerste doel was een diploma uitreiking van nieuwe politie agenten. Jonge jongens die blij waren dat ze een baan hadden. In de eerste minuut vertelde men dat er 20 doden waren, 2 minuten later 40 doden, en na 10 minuten waren het er al 120.
Dit was zo ongelooflijk, en we zaten met afgrijzen te kijken. Gelijk gingen de mobieltjes over. Een paar vrienden wilden een spontane demonstratie houden in het dorp zelf. We gingen naar het plein toe waar we afgesproken hadden en heel spontaan kwamen er steeds meer mensen bij ons staan. Deze kleine demonstraties werden vanaf die dag voor drie weken voortgezet. Iedere dag om vier uur ‘s middags werd er op dezelfde plek gedemonstreerd tegen de aanval op Gaza.
Dit gebeurde in bijna ieder Palestijns-Arabisch dorp in Israël. Zoals 95 % van de Israëlische joden voor deze aanval waren, 98% van de Palestijnen of Israëlische Arabieren zoals Israël ze noemt, was tegen deze aanvallen.
Met afgrijzen zat iedereen constant naar de beelden op de televisie te kijken, en zag men hoe de oorlog zich ontvouwde.
Iedere dag weer meer doden, bommen die vielen op woonwijken, op moskeeën, op scholen van de Verenigde Naties. Drie weken lang was het het onderwerp van gesprek, en waren mensen diepongelukkig dat men er zo weinig tegen kon doen.
Vanaf de dag van de aanval werden de palestijnse arabische dorpen omringd door politie. Gingen we het dorp uit, dan stonden er iedere keer weer politieauto’s, en iedere keer moesten we stoppen en papieren laten zien. Dat bleek het geval te zijn bij ieder dorp. Het enige middel om uitdrukking te geven aan de gevoelens van onmacht was dan ook demonstreren, demonstreren en nog eens demonstreren. En dat is dan ook gebeurd.
Picket-line tegen de oorlog in Gaza (foto Trees Kosterman)
Naast alle kleine plaatselijke bijeenkomsten en demonstraties en picket-lines organiseerde het committee van Arabische leiders in Israël een nationale demonstratie in Sakhnin op zaterdag 3 januari. Zoals meestal op dergelijke demonstraties waren de verwachtingen dat er tussen de 20 000 en de 25 000 mensen op af zouden komen. Dat zou op zich al veel zijn. We vertrokken om 1 uur s’middags nadat de moskee uitging. En in eerste instantie zagen we eigenlijk niet zoveel mensen.
We hoorden al gauw dat er veel bussen uit andere delen van het land die op weg waren naar Sakhnin tegengehouden waren door de politie. Men verbood de demonstranten om verder te gaan. Deze mensen zijn toen de bus uitgegaan en via allerlei omweggetjes en olijfboomgaarden toch Sakhnin binnengekomen.
Naarmate de demonstratie vorderde werd het een grotere onoverzichtelijke massa.
Deze grote stoet moest door de smalle straatjes van Sakhnin en er kwam maar geen eind aan. Sakhnin is 90% moslim en 10 % christenen. Toen we langs de kerk liepen, begonnen de klokken te luiden, als teken van solidariteit. Ik kreeg er kippenvel van.
Een beeld van de nationale betoging in Sakhnin tegen de invasie van de Gazastrook (foto Trees Kosterman)
Op een gegeven moment ben ik boven op een bushokje gaan staan en overal waar ik keek zag ik mensen, jong en oud, mannen en vrouwen, met hoofddoek, zonder hoofddoek. Ik zag een zee van Palestijnse en zwarte vlaggen en in sommige gedeeltes van de stoet waren de groene vlaggen het meest aanwezig. De zwarte vlaggen als teken van rouw, de groene vlaggen werden meegedragen door de islamitische beweging en de Palestijnse vlaggen als uiting dat ook de Palestijnen met een Israëlisch paspoort in eerste instantie Palestijns zijn.
De leus die er iedere keer werd gescandeerd was ‘wahdy" oftewel eenheid. Dit was de meest belangrijke leus, eenheid voor alle palestijnen, waar ze zich ook bevinden.
Op een gegeven moment kon ik niet meer inschatten hoeveel mensen daar nou liepen. ‘s’Avonds op het nieuws van Al Jazeera werd er gezegd dat er 150 000 mensen waren. De schattingen van de politie waren 100 000 mensen. Nou zijn politieschattingen altijd laag, maar dan nog, laten we zeggen dat er zo’n 125 000 demonstranten waren. Dit is nog nooit gebeurd sinds de stichting van de Israëlische staat. Dat de Israëlische arabieren of de palestijnen die in Israël wonen zo massaal uiting geven aan hun gevoelens.
In de twee weken die volgden zijn er nog twee grote demonstraties geweest, eentje in Baka Al Gharbya, een Arabisch stadje in het centrum van Israël dicht bij Um Al Fahem, hier waren 60 000 mensen. Ook dit was hier nog nooit voorgekomen. En in de derde week van de aanval was er een demonstratie in het zuiden in de Negev, ook hier weer rondom de 50 000 tot 60 000 demonstranten.
Deze opkomst bij iedere demonstratie en de dagelijkse picket-lines in veel arabische dorpen en steden, op universiteiten in Haifa, Tel Aviv, Jerusalem etc. laat zien dat 20 % van de Israëliers, oftewel de Palestijnen met een Israëlisch paspoort, totaal niet achter deze oorlog stonden.
Sinds de aanval zijn er in ieder dorp en stad waar Arabieren woonden ook inzamelingsacties gehouden voor voedsel, medicijnen om naar Gaza te sturen en ook daar werd veelg ehoor aan gegeven. Mensen voelden zich zo machteloos, en dit was een van de weinige dingen die men kon doen.
Arrestaties op grote schaal
En dat is ze ook zeer kwalijk genomen door de Israëlische staat. Sinds het uitbreken van de oorlog tegen Gaza zijn er meer dan 800 mensen, Israëlische Arabieren van hun bed gelicht. Ik wil hierbij benadrukken dat er praktisch geen relletjes zijn geweest, en voor zover ik weet zijn alle demonstraties geweldloos verlopen.
De arrestanten werden beschuldigd van stenengooierij, of van het in gevaar brengen van de veiligheid. Ook veel leiders van organizaties zijn gearresteerd zoals Ameer Makhoul, de directeur van Ittijah een overkoepelende organizatie voor Arabische NGO’s binnen Israël. Ameer werd ervan beschuldigd dat hij "een rebel was die de veiligheid van de staat bedreigd gedurende de oorlog".
Zie voor het hele verslag www.ittijah.org (english).
Veel Arabische studenten die protesteerden op de campussen van hun universiteiten zijn gearesteerd, en velen zitten nog steeds vast. We hebben gedurende vele jaren veel arrestatierondes gehad hier, vooral in 2000, toen de tweede intifada uitbrak, maar op deze schaal is het nog nooit gebeurd.
De reden dat mensen zo betrokken waren bij de gebeurtenissen in Gaza is omdat het bijna voelde als een aanval op henzelf. Voor wie dat nog niet wist, Gaza bestaat voor 80 % uit vluchtelingen, mensen die in 1948 oftewel gevlucht of verdreven zijn uit hun dorpjes en steden uit wat nu Israël is. Ten eerste komen velen uit het zuiden van Israël. Waar nu Sderot is was vroeger het Arabische dorp Najd. In 1948 was dit een dorp met ruim 800 inwoners. Ze zijn allen vedreven en/of gevlucht en hun nazaten wonen nu in Gaza.
Waar we nu Ashkelon hebben was er vroeger een dorp genaamd Al Majdal Asqalan. Dit was voor die tijd een
groot dorp met 12 000 inwoners. Ook deze zijn in 1948 allemaal gevlucht/verdreven en hun nazaten wonen in de vluchtelingenkampen in Gaza. Velen hebben familie die nog steeds in Israël wonen. Ook zijn er veel vluchtelingen vanuit Haifa in 1948 richting Gaza gegaan. De mensen uit Haifa werden op boten gezet, waarvan de ene helft richting Libanon ging en de andere helft richting Gaza. Iedereen kent wel iemand uit Gaza, men heeft er familie en vrienden. Dus voor iedereen was het een persoonlijk lijden
Verkiezingen
Ook zie je dat de Israëlische politici, met het ook op de verkiezingen die plaats gaan vinden op 10 februari, steeds meer hun pijlen richten op de 1,2 miljoen Arabieren binnen Israël. Avigdor Liebermann, de politieke leider van de Israëlische partij YIsraël Beituna oftwel "Israël, ons huis", loopt al jaren te verkondigen dat men alle Arabieren eruit moet zetten, maar nu heeft hij zijn aanvallen opgevoerd en verkondigt dat iedereen die tegen de joodse staat is (tegen de oorlog in Gaza) een enkeltje Gaza moet krijgen. Maar ook de Arbeiderspartij van Barack en Kadima van Tzipi Livni, alletwee kandidaten voor de verkiezingen, laten zich niet onbetuigd. In december, net voor de aanval op Gaza heeft mevrouw Livni gezegd tijdens een lezing die ze hield op de Tel Aviv universiteit voor studenten dat zogauw er een Palestijnse staat is, de Arabieren met een Israëlisch paspoort daarnaar moeten vertrekken en op zo’n manier kunnen ze dan hun nationale aspiraties waarmaken. Volgens haar is dit de oplossing van het hele conflict, twee staten met de ene staat compleet joods en de andere staat volledig Palestijns, maar wel gecontroleerd door Israël .
Netanyahu, de leider van Likud, doet daar nog een schepje bovenop. Voor hem hoeft er helemaal geen Palestijnse staat te komen, maar desalniettemin meoten de Arabieren gewoon vertrekken uit wat nu Israël is, en dit kan je waarmaken door ze het leven zo moeilijk mogelijk te maken op allerlei gebied.
Van veel mensen, Palestijns met een Israëlisch paspoort, hoor ik dan ook dat velen de verkiezingen willen boycotten, omdat men zegt dat de ene kandidaat niet beter is dan de andere. De schattingen zijn dat meer dan 50 % niet naar de stembus gaat, dit in tegenstelling tot de lokale verkiezingen waar een opkomst was van tussen de 90 en de 95 %. Toen in 2000 de tweede intifada uitbrak gebeurde er hetzelfde. In februari 2001 waren er ook verkiezingen en er was een opkomst onder de Arabieren van 6 %, wat betekent dat 93% thuisbleef.
Op 12 januari besloot het centrale verkiezingscomité twee Arabische partijen uit te sluiten van de verkiezingen. Dit gebeurde nadat twee rechtse partijen , "YIsraël, ons huis" van Avigdor Lieberman en de Nationale Religieuze Partij een motie hadden ingediend. Er werd voor uitsluiting van deze partijen overweldigend gestemd op grond van de beschuldiging van "mensen aanzetten tot geweld tegen de staat Israël, het steunen van terroristische groepen en het ontkennen van het bestaansrecht van Israël".
Uiteraard heeft men deze beslissing aangevochten bij het hooggerechtshof, en die heeft besloten dat ze wel mogen meedoen aan de opkomende verkiezingen, maar de toon is gezet.
De aanval op Gaza heeft het land in beroering gebracht, en voor de Palestijnen met een Israëlisch paspoort was het alsof ze zelf aangevallen werden. De beelden die er binnen kwamen via de televisie, de telefoongesprekken met vrienden en familie vanuit Gaza heeft velen erg diep geraakt. En men houdt de adem in als men denkt aan de toekomst en wat er nog meer kan gebeuren, ook voor de Palestijnen binnen Israël.
(Uitpers, nr 106, 10de jg., februari 2009)
Trees Kosterman woont in Sakhnin, een palestijns dorp in Galilea het noorden van Israël.
