Pas heeft Israël in zijn parlement de UNRWA verboden, een eerste stap misschien om de hele Verenigde Naties te verbieden.
UNRWA is de United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East, een opvang- en hulp-organisatie die opgericht werd in december 1949 op basis van Resolutie 194 van de UN General Assembly. Die resolutie 194 bevat het “recht op terugkeer” van de Palestijnse vluchtelingen die verjaagd werden door zionistische en Israëlische strijdkrachten in 1947-1948, de oorlog waardoor de staat Israël gevestigd werd, voor de Palestijnen de Nakba, de catastrofe waarin, volgens voorzichtige berekeningen van Israëlische historici, ruim 750.000 Palestijnen uit hun huizen en uit het land verjaagd werden.
Onbestaand
Officieel Israël heeft het bestaan van die vluchtelingen altijd ontkend, omdat het er niet aan dacht dat recht op terugkeer zelfs maar in overweging te nemen — Israëlische politici kon men tot voor kort horen zeggen dat Palestijnen niet bestonden en binnenkort misschien opnieuw. Desondanks is dat recht bij alle pogingen tot onderhandelingen op tafel blijven liggen, onder meer nog bij de Oslo-akkoorden van 1993, waar het ingedeeld werd bij de “op langere termijn op te lossen problemen,” zoals Jeruzalem en de finale grenzen. In al die jaren, nu bijna 75 jaar lang, is UNRWA Palestijnen in en rond Israël en de bezette Palestijnse gebieden, en in de buurlanden waar Palestijnse vluchtelingen nog in kampen huizen, blijven helpen overleven.
Het spreekt vanzelf dat dit door Israël nooit blij aanvaard werd. UNRWA werd door Israël uit de aard der zaak altijd tegengewerkt en, in het beste geval als spelbreker en in het andere geval als een gevaarlijke tegenstander beschouwd.
In de Westbank, in Oost-Jeruzalem en, nu bovenal, in de Gazastrook, bleef UNRWA de Palestijnse civiele samenleving steunen met voedselhulp, gezondheidszorg en scholen. Van de totale bevolking van Gaza van 1,9 miljoen, waren in oktober 2023 ongeveer 1,4 miljoen geregistreerde vluchtelingen, van wie er een miljoen voor voedselhulp bij UNRWA terecht moesten. 274 UNRWA-scholen werkten toen, voor meer dan 278.000 studenten.
Berekent men dat, sinds het begin van de Israëlische oorlog tegen Gaza op 7 oktober 2023 en na twaalf jaar beleg door Israël, van het eigenlijke bestuur van Gaza en de Strook dat in handen was van Hamas, alleen gruizels overgebleven zijn, en waarschijnlijk alleen restanten van milities nog iets kunnen organiseren, dan betekent dit dat UNRWA ongeveer de enige bron is waar deze hongerende en zieke ontheemde vluchtelingenbevolking nog terecht kan voor een beetje overleven. Hoewel natuurlijk de scholen en dienstgebouwen van UNRWA evengoed tot puin gebombardeerd worden.
Natuurlijk heeft Israël er UNRWA na 7 oktober 2023 van beschuldigd tussen zijn 13.000 werknemers enkele Hamas-leden te verschuilen — men sprak van 13 man — en dat daar lui bij waren die meegedaan hadden aan de aanval op 7 oktober. Daarop besloten met Israël bevriende staten, waaronder Europese landen, hun hulp en financiering aan UNRWA op te schorten. UNRWA deed prompt een intern onderzoek en kwam negen medewerkers op het spoor die banden met Hamas konden hebben — en zette die prompt aan de deur. Voor Israël was dat uiteraard niet genoeg, maar toen Israël dan desgevraagd niet in staat bleek voor verdere besmetting in UNRWA bewijsmateriaal te produceren, werd de hulp en de financiering al betrekkelijk gauw grotendeels hervat.
Nu nam de Israëlische Knesset, het parlement, vorige maandag twee wetten aan die de UNRWA verbieden. De eerste verbiedt de UN-organisatie op Israëlisch grondgebied te werken. Daar akn, men, al de discussies zien komen, of de Palestijnse bezette gebieden Israëlisch grondgebied zijn of niet. De tweede wet noemt UNRWA een “terroristische groepering”. Leger en Israëlische ambtenaren wordt het dan verboden daar contacten mee te hebben. Maar aangezien ongeveer niets de Palestijnse gebieden binnen komt dat niet uiit Israël komt, via Israëlische instanties of het leger, kan dit de werking behoorlijk lam leggen.
Een stukje in de puzzel.
Daarmee wordt dan ook de hypothetische vraag opgeruimd, of dit alles zomaar kan. Volgens alle VN-verdragen en statuten is elke aantasting, legislatief of fysiek, van VN-agentschappen, hun werking en hun infrastructuur, uitdrukkelijk illegaal. Maar Israël heeft de gewoonte regels en verordeningen van de Verenigde Naties naast zich neer te leggen — vaak met het argument dat de VN anti-Israëlisch zoniet antisemitisch zijn, dit ondanks het feit dat de Joodse staat zijn bestaan aan een beslissing van de VN te danken heeft. In de praktijk betekent dit dat Israël zal doen wat het wil, tenzij iemand het tegenhoudt — en wie zal dat doen zoniet de Verenigde Staten? De andere vraag is of Israël op basis van dit soort gedrag uit de VN kan gesloten worden. Zelfs als dat het geval zou zijn, zou daarvoor een soort unanimiteit nodig zijn, om te beginnen in de Veiligheidsraad, die onbereikbaar blijft.
Afgezien van deze theoretische vragen, moet men de UNRWA-actie van Israël in de praktijk zien als een bijkomend puzzelstukje in zijn strategie van het moment. Dit op twee manieren.
Ten eerste is Israël op de grond bezig met een voortdurend escalerende oorlog. Het bombardeert Libanon en brutaliseert de Libanezen als in reeds bezet gebied. Joodse kolonisten maken zich klaar om zuid Libanon binnen te trekken, dit terwijl de wereld in angst en beven het volgende bombardement van of tegen Iran afwacht. Ondertussen is het dodencijfer in de Gazastrook offiicieel boven de 43.000 doden gestegen, en wordt het zogenaamde “heroverde” en “veilige” noorden van de Gazastrook weer “ontruimd” en weer gebombardeerd. Het lijkt er op dat voorspellingen uitkomen, die stelden dat Israël Gaza wil ontvolken, dan wel uitmoorden, om de Strook vrij te maken voor nieuwe kolonisatie. In dat prentje past het onklaar maken van UNRWA, het enige agentschap dat Palestijnen daar blijft helpen — en ze blijft helpen op ter plekke te blijven en niet op de vlucht te gaan — naadloos.
Ten tweede is het ontmantelen van UNRWA, hoe onmogelijk dat in theorie ook is, de ultieme manier om van het Palestijnse vluchtelingenprobleem af te komen. Zonder het VN agentschap zal er niemand overblijven om voor en van de Palestijnse vluchtelingen te blijven spreken, en dan zullen, volgens de praktische logica van de zionistische leiding, ook geen vluchtelingen meer zijn. Zijn die er wel in de realiteit, zoals de ongeveer vijf miljoen over wier recht op terugkeer in onderhandelingen ten tijde van Oslo gesproken werd — dat was onder de Israëlische premier Yitzhak Rabin, tot die op straat doodgeschoten werd in opdracht van de lui die nu de regering van Israël controleren — des te erger dan voor de realiteit.
