Sedert eind september heeft de Russische regering jachtvliegtuigen, tanks, drones en een paar honderd soldaten naar Syrië gestuurd. Er werden intussen honderden bombardementen uitgevoerd. Er werden kruisraketten afgevuurd vanop de Kaspische Zee, vijftienhonderd kilometer van de doelwitten verwijderd. Moskou zegt met klem dat het de posities van Daesh (Islamic State) onder vuur neemt, maar veel van de luchtaanvallen hebben andere anti-regeringsgroepen tot doel. En uiteraard zijn er gevallen gerappoteerd van ‘collateral damage’ waarbij er burgerslachtoffers vielen, zoals in Talbiseh op 30 september.
De Russische interventie brengt wel verandering in een conflict dat al meer dan vier jaar aanhoudt. In bepaalde Amerikaanse politieke kringen is er zoiets als een mompelend respect voor de Russische zet te horen. Een conservatieve defensie-analist catalogeerde Poetin na z’n speech voor de VN als de nieuwe sheriff en Rusland als de echte machtsfactor in het Midden-Oosten. De Economist schreef dat Poetins interventie in Syrië in vergelijking tot de blunders van het Westen, de Russische president als een ‘verantwoordelijk staatsman’ toont, ‘wiens hulp wanhopig werd ingeroepen’. Anderen menen dat Poetin weet wat hij wil en dat hij weet hoe hij iets kan bereiken. In bepaalde linkse kringen vertegenwoordigt Poetin een prijzenswaardig tegengewicht voor de Amerikaanse macht en brengt hij het krachtdadig antwoord tegen Islamic State waar sommigen naar hunkeren.
De meeste militaire interventies zien er in de aanvang steeds beslissend uit. Allerlei geleerde analisten spreken van een ‘makkie’ en van ’troepen thuis tegen Kersmis’. Maar eigenlijk is er geen reden om te geloven dat de Russische militaire interventie in Syrië andere resultaten zou behalen dan die van de VS en zijn bondgenoten. President Obama waarschuwt de Russen voor het moeras waarin ze zijn terecht gekomen, hoewel hij uiteraard niet toegeeft in welk quasi-moeras hij zelf zit.
Het is moeilijk te achterhalen welke andere doelstelling Poetin hoopt te bereiken dan de garantie op Russische betrokkenheid bij gelijk welke toekomstige ontwikkeling in Syrië. Misschien zullen de betrokken partijen aan de onderhandelingstafel gaan zitten waarbij Poetin – net zoals na het compromis over de Syrische chemische wapens in september 2013 – naar voren komt als de meester diplomaat. Of misschien zal de oorlog wel verder duren met nog meer slachtoffers, nog meer reacties van extremisten, meer wanhopige vluchtelingen, met Poetin als meester dief die het Westen wil vastpinnen in een onoplosbaar conflict. In elk van deze gevallen krijgt Poetin dan de titel van grootmeester in geopolitiek.
Ik verwacht echter dat Vladimir Poetin net zo dom en schietgraag is als gelijk welke andere wereldleider met een groot interventieleger dat hij toch zo graag inzet. De Russische regering zal z’n luchtoptreden als succesvol omschrijven – net zoals de VS en zijn bondgenoten dat deden of doen voor hun bombardementen – en wellicht zullen er inderdaad wel enkele tactische overwinningen zijn voor het Assad regime dat bepaalde rebellengebieden zal kunnen heroveren.
Maar Poetin zal er naar alle waarschijnlijkheid niet in slagen om de onmogelijke taak af te ronden die Obama en anderen al hebben uitgeprobeerd, met name een kapot land terug in elkaar bombarderen. Zijn optreden vertoont alle kenmerken van de mislukte VS-aanpakken uit het verleden. Nu hebben de Russische media het over de precisie van de bombardementen, binnen enige tijd hebben ze het wellicht over enige collateral damage. Dan komt het hoofdstuk van de preventieve aanpak: premier Medvedev zei dat het beter is op te treden in het buitenland dan het terrorisme binnen het eigen land te moeten bevechten. De vergelijking met de interventie tegen Irak of Afghanistan loopt wat mank, want inderdaad moest Washington toen niet vrezen dat Saddam Hoessein of de Taliban de VS zouden aanvallen, terwijl Daesh zo’n duizendtal Tsjetsjeense strijders heeft ingezet, die wel ’s naar Rusland zullen terugkeren? Maar er is toch een harde les die uit het Amerikaanse onredelijk optreden kan worden getrokken: een land tot de schroothoop bombarderen geeft de overlevenden een hardvochtige overtuiging om terug te slaan.
Het is een les die Nixon (te laat) leerde, die Obama aan het leren is (of misschien tracht uit te leggen aan zijn Republikeinse senaat), maar waar Poetin – in zijn machtsarrogantie – misschien van denkt dat hij die helemaal niet moet leren.
Dit is een sterk ingekorte vertaling van John Feffers artikel op Foreign Policy in Focus “Is Putin really as foolish as we are?”
