Er lijkt een oplossing nabij voor het probleem van het vluchtelingenkamp van Ban Huay Nam Khao bij Petchabun in Thailand. Hier zitten op dit ogenblik nog officieel 4652 Hmongvluchtelingen uit het naburige Laos die de voorbije 5 jaar hun land verlieten. Waarmee vermoedelijk een definitief einde komt aan deze kwestie die een laat overblijfsel is van de Amerikaanse oorlog tegen Laos, Vietnam en Cambodja uit de jaren zestig ven zeventig van vorige eeuw.
De Hmong is een vooral in de bergen wonende minderheid die leeft in China, Vietnam, Myanmar, Laos en Thailand. In China noemt men hen Miao en vroeger in het Westen ook wel de Meo. Midden vorige eeuw raakte die erg clanmatig georganiseerde groep in Laos verdeeld in twee groepen. Het gevolg van een misgelopen huwelijk aan de top dat eindigde in de zelfmoord van een van de partners. Door de oorlog en de poging van de Fransen om na 1945 hun koloniale bezittingen in Azië te heroveren splitten de Hmong nog verder uit elkaar. Een deel kiest de kant van de Fransen, de anderen die van de nationalisten, in Laos de Pathet Lao.
Het gevolg is dat de Hmong ingeschakeld raken in de bloedige oorlog. Waarbij vooral Vang Pao, leider van de pro-Franse en later pro-Amerikaanse groep zich laat onderscheiden door zijn brutaliteiten. Vele duizenden Hmong zullen dankzij hem sterven in deze geheime CIA-oorlog en uiteindelijk zal hij zelfs verplicht worden kindsoldaten in te schakelen. De volwassen Hmong binnen zijn clan waren immers te zwaar gedecimeerd. De definitieve nederlaag van de VS in 1975 zorgt ook voor het verdwijnen naar Californië van Vang Pao, toen de grootste opium en heroïnemaker van de wereld. En met hem verdwijnen tienduizenden Hmong, leden van zijn clan mee naar de VS en in mindere mate Frankrijk en Australië. Vang Pao laat echter bewust een deel van zijn volgelingen in het land achter en begint met steun van de VS en Thailand aan een guerrillaoorlog op een laag niveau.
Het zorgt voor wat problemen en, vooral, stelt Laos af en toe in een slecht daglicht. Vooral de korte arrestatie in 2003 van de Belgische en in Bangkok verblijvende journalist Thierry Falise en zijn Franse confrater Vincent Reynaud betekent een pak publiciteit voor Vang Pao. De twee journalisten werden gearresteerd wegens hun betrokkenheid bij de moord op een Laotiaans politieman. Ze maakten immers deel uit van de groep die de moord had gepleegd en verzwegen dat aan de politie. “Brutaal Laos discrimineert Hmong” en “Communistisch showproces in Laos tegen perslui” klonk het in onze media daarbij gesteund door mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch, Reporters sans Frontière en Amnesty International. Allen de realiteit ter plekke negerend. (*)
Vorig jaar echter werden Vang Pao en een aantal van zijn acolieten in de VS gearresteerd (*) wegens, nota bene, poging tot omverwerping van de Laotiaanse regering. Poging waarvoor hij zelfs Stingerraketten aankocht. De zaak moet normaal dit jaar voorkomen. Zijn invloed bij de jongere Hmong in de VS is ook erg verzwakt en dus daalt zijn invloed.
Sinds 1979 heeft Thailand met Laos een Immigration Act gesloten waarbij Laotiaanse vluchtelingen mits voorwaarden naar huis dienen gestuurd. Iets waaraan Thailand steeds zijn laars lapte. De vluchtelingenkampen waren immers in wezen transitkampen voor de overblijfselen van de clan van Vang Pao in Laos en dus best bruikbaar. Geleidelijk aan wijzigde de VS zijn houding. In zijn poging om een front tegen China op te bouwen kan Laos, dat aan China grenst, een belangrijke rol spelen als infiltratiegebied naar eventueel opstandige minderheden daar. Ook Thailand draaide bij. Na de opkuis van het grote vluchtelingenkamp Wat Tham Krabok in 2004 is het nu duidelijk de beurt aan dat van Ban Huay Nam Khao. In 2004 werden de 15.000 Hmong uit Wat Tham Krabok allen overgebracht naar hun familie en clangenoten in de VS.
Belangrijk hierbij is dat bij de recente senaatverkiezingen in de VS de Republikeinse senator Norman Coleman uit Minnesota niet herkozen raakte. Minnesota is de deelstaat waar de meeste Hmong verblijven. Hij was in Washington zowat de contactman van de Hmong en Vang Pao en zijn verdwijnen betekent dan ook het verdwijnen van een belangrijk lobbyman voor Vang Pao.
Voor de 4652 Hmong in Ban Huay Nam Khao zit een verhuis naar de VS er niet meer in. Samuel Witten, binnen de Amerikaanse regering verantwoordelijk voor immigratie heeft onlangs het kamp bezocht en er duidelijk laten verstaan dat immigratie naar de VS voor hen geen optie is. En tegen eind dit jaar moet het kamp volgens een nieuw akkoord tussen Laos en Thailand opgedoekt zijn. Ook bezocht de Laotiaanse Brigade-Generaal Buaxieng Champaphan, medevoorzitter van het Thai-Lao General Border sub-Committee, het kamp samen met enkele Hmong die voorheen in het kamp verbleven en naar hun land waren teruggekeerd. Dit in de hoop de Hmong in het kamp gerust te stellen. Door hun vlucht immers toonden zij hun oppositie tegen de Laotiaanse regering en hun voorkeur voor Vang Pao, aartsvijand nummer 1. Een probleem dus.
Ondertussen hebben ook de Thais laten verstaan tegen eind dit jaar het kamp op te doeken als afgesproken. De bal ligt nu dan ook in het kamp van de Thaise eerste minister Abhisit Vejjajiva. Opvallends in heel die kwestie is dat de vluchtelingenorganisatie van de VN uit de zaak wordt gehouden, ook door de VS die al de rekeningen van het kamp betalen. Wat in wezen werkt als een magneet op het erg arme geïsoleerde en erg dunbevolkte Laos. En met de VN afwezig is uiteraard veel mogelijk. Ook het gebruik van geweld om hen terug over de grens te duwen.
(Uitpers, nr. 112, 11de jg., september 2009)
