Teheran tracht zich op te werpen als bemiddelaar in het conflict tussen zijn buurlanden Armenië en Azerbeidzjan over de regio Nagorno-Karabach. Iran stuurde onlangs troepenversterkingen naar de grensgebieden en wil nu duidelijk maken dat het een betrokken, maar neutrale, partij is. Teheran heeft immers goede relaties met beide buren en tracht dat zo te houden.
Grenzen
Een hoge diplomaat, Seyed Abbas Araghchi, trok de voorbije dagen naar Bakoe, Moskou, Jerevan en Ankara in de hoop betrokken te worden bij een onderhandelde regeling. Het maakte meteen wel duidelijk, tot ontgoocheling van de Armeniërs, dat aan de bestaande grenzen mag niet worden geraakt. Het betekent dat voor Teheran Nagorno-Karabach deel uitmaakt van Azerbeidzjan. Iedere partij moet de soevereiniteit en onschendbaarheid van de grenzen aanvaarden, maar de rechten van minderheden moeten worden gerespecteerd, vluchtelingen moeten naar huis kunnen en alle buitenlandse strijders moeten weg, aldus Teheran. Tegelijk liet Moskou weten dat Armenië op Rusland kan rekenen voor de verdediging van zijn grondgebied. Het grondgebied zoals dat internationaal wordt erkend, dus zonder Nagorno-Karabach. De Armeniërs moeten zich dus gene illusies maken: hoe geprikkeld Moskou ook is over de Turkse ac tiviteit in Azerbeidzjan, het zal geen vin verroeren als het om Nagorno-Karabach gaat.
Azeri
Teheran maakt zich om veel redenen zorgen over de toestand in Transkaukasië. Wat zeker meespeelt is de etnische verwantschap tussen een groot deel van Irans bevolking en die van Azerbeidzjan. Tussen 16 en 20 miljoen Iraniërs zijn Azeri, een Turks volk. De grote stad Tabriz is overwegend Azeri. Er waren de voorbije weken in Iraanse steden betogingen van Azeri met de eis de volksgenoten van Azerbeidzjan te steunen. In de sjiïtische clerus zitten enkele invloedrijke Azeri. De meeste Azeri van Azerbeidzjan zijn bovendien ook sjiïeten – meestal geraamd op 85 % van de bevolking. Veel jihadistische huurlingen die Turkije vanuit Syrië naar het front in Azerbeidzjan overvloog, waren stomverbaasd te ontdekken dat ze het hier kwamen opnemen voor ketterse sjiïeten, terwijl ze diezelfde sjiïeten in Syrië bestrijden. Hun aanwezigheid is trouwens een bijkomende zorg in Teheran, want dat zijn precies de groepen die Iran in Syrië bekampt. Iran wil die dus liefst zo snel mogelijk weg uit de buurt.
Israël
Iran heeft nog een andere zorg: de sterke aanwezigheid van grote vijand Israël in Azerbeidzjan. Voor Israël is Azerbeidzjan een post om grote vijand Iran te observeren. Israël levert gesofisticeerde wapens aan Bakoe, wat Teheran natuurlijk ook niet zint. Volgens de ‘Tehran Times’ was het gesprek van de Iraanse diplomaat in Ankara “frank and productive”, wat dus wel onenigheid betekent. Maar Teheran heeft een snoepje voor Turkije, ze hebben een gemeenschappelijke vijand, hun respectieve Koerdische bevolking. Maar dat is allicht niet genoeg om Ankara ervan te overtuigen Iran te laten meespelen in een match waar het zoveel punten denkt te winnen.