Iran: Een historisch akkoord

Toen Laurent Fabius, de Franse minister van Buitenlandse Zaken zondag 24 november om 2u56 in de ochtend als eerste uit de vergaderzaal in het Geneefse Intercontinental Hotel kwam kreeg hij van de aanwezige ongeveer honderd journalisten onmiddellijk de vraag of er dan een akkoord rond het nucleaire programma van Iran was. En kijk, in tegenstelling tot de vorige onderhandelingsronde van begin november zweeg hij ditmaal en hield hij het bij een simpel knikken.

En Fabius zweeg

Een groot verschil met die tiende november toen hij brutaal Catherine Ashton, hoofdverantwoordelijke voor de onderhandelingen en EU-verantwoordelijke voor het buitenlandse beleid, het woord afnam en onmiddellijk en met duidelijk genoegen het mislukken van die onderhandelingen aankondigde. Wat de woede van zowat al zijn collega’s veroorzaakte en hoerageroep in Saoedi Arabië en Israël.   Exact twee weken later is hij al veel zwijgzamer. Geen straffe verklaringen meer en hij was ook niet meer zoals die achtste november de eerste minister om in Genève te arriveren. Dat was ditmaal voorbehouden aan Sergeï Lavrov, zijn Russische collega.   Het was duidelijk dat de andere leden van de onderhandelende grootmachten, de P5+1, zijnde de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad (Rusland, de VS, Frankrijk, China en het Verenigd Koninkrijk) plus Duitsland, Frankrijk privé een wel heel flinke bolwassing hadden gegeven. Wat en hoe zullen we wel niet gemakkelijk te weten komen.

De Franse president François Hollande was vorige week van maandag tot en met woensdag in Jeruzalem gaan knielen voor zijn zionistische vrienden maar het hielp Israël geen stap vooruit. Men zal toen in Israël al wel geweten hebben dat het spel verloren was.   Het toont nogmaals perfect aan wat Frankrijk op internationaal vlak nog te betekenen heeft: NIETS. Het stond alleen te brullen toen het hoogstnodig Damascus wou bombarderen (1). En zonder de steun van de VS en de andere bondgenoten zou men zelfs het zwakke leger van de Libische president Muammar Kadhaffi niet eens de baas zijn geweest.   De resultaten van de evaluatie in Parijs over de Franse oorlogsstrategie van de voorbije drie jaar in het Midden-Oosten moeten dan ook wel heel somber zijn. Als men zelfs Kadhaffi niet baas kan, wat blijft er dan nog over van de Franse grandeur? De door buitenlanders gewonnen Ronde van Frankrijk misschien? Of de reeds lang begraven Edith Piaf?

Impotent Israël

Voorheen had ook al het Amerikaanse parlement haar agressieve toon richting Iran al wat laten varen. Zelfs oorlogsronselaars als de Republikeinse senator John McCain wilden een akkoord met Iran plots toch een kans geven en voorstellen voor een nieuwe serie sancties tegen Iran in de koelkast zetten.

En het Amerikaans parlement en de Franse regering waren en zijn de twee voornaamste Israëlische troefkaarten om een akkoord van de VS met Iran te torpederen en de VS richting een zoveelste oorlog in het Midden-Oosten te duwen.

Voor de tweede maal in enkele maanden ziet Israël zijn invloed over het Amerikaanse beleid over voor haar centrale thema’s bijna geheel verdampen. Eerst was er de weigering van zowel parlement als regering om zijn bommenwerpers tegen Syrië te laten uitvliegen. Het was een schok voor de zionistische heilstaat.

En nu zien we weer hetzelfde gebeuren met Iran. De hoop van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu op een vernietiging van Iran en een overal brandend Midden-Oosten is, figuurlijk dan, in vlammen opgegaan. De woede en frustratie bij de Israëlische topleiders moeten dan ook wel zéér groot zijn. De woede zal er achter de schermen vermoedelijk zowat het kookpunt bereiken.

De waanzin van een oorlog tegen Iran

Maar zo’n oorlog is echter complete waanzin zoals Amerikaanse generaals herhaaldelijk lieten uitschijnen. Men kan het land dan wel veroveren maar ten koste van wel heel veel, teveel. Het risico dat dan gans die regio met Qatar en Saoedi Arabië in de vlammen opgaan is immers in dat geval een bijna zekerheid.

Iran is immers pakken sterker als Irak en Syrië en kan door een simpele druk op de knop Qatar bijna geheel van de aardbol doen verdwijnen en de Saoedische olievelden voor heel veel jaren onbruikbaar maken. Een rampscenario zonder weerga voor de wereldeconomie. In de VS besefte men dan ook perfect dat een oorlog met Iran een niet-haalbare kaart is.

De wereldeconomie is nog maar pas aan het herstellen van de criminele praktijken veroorzaakt door Wall Street met daarbij onder meer de huizencrisis, de ondergang van zakenbank Lehman Brothers en het wereldwijde bankendebacle. De VS heeft duidelijk niet de appetijt om haar leger nog maar eens te laten uitrukken. Om wat? Voor een zoveelste nederlaag à la Irak?

Daarom dat de VS via de hardst mogelijke sancties – wat de VS trouwens ook veel geld kostte – alsnog poogde om Iran tot overgave te dwingen. Maar de sancties bezorgen Iran wel veel last maar onvoldoende om het kapot te maken en tot overgave te dwingen. En bovendien is de oorlog tegen de Iraanse bondgenoot Syrië een groot fiasco aan het worden.

Falende sancties

Hossein Mousavian, een vroegere Iraanse onderhandelaar over het kernprogramma die nu verbonden is aan de Amerikaanse universiteit van Princeton, schreef in de Financial Times van 20 november een vol leedvermaak staande column waar hij de sancties tegen zijn land feitelijk ridiculiseerde.

“Voordien was Iran op een plek uranium tot 5% aan het verrijken en beschikte men over 3.000 centrifuges en een kleine hoeveelheid verrijkt uranium. Nu verrijken we tot 20% en dit op twee plaatsen, beschikken we over 19.000 centrifuges en hebben een voorraad aan verrijkt uranium van 8.000 kg. En bovendien hebben we nu ook zeer moderne centrifuges.”

Waarbij hij ook opmerkte dat wat de P5+1 nu voorstelde beter voor Iran is dan wat in 2005 op tafel lag toen hij en de huidige Iraanse president Rouhani met het Westen onderhandelde. Maar toen weigerde men het Iraanse voorstel met daarbij het recht op verrijking van Iran te aanvaarden. Nu dus wel.

Ook aanvaarde Iran in die periode, hopende op een akkoord, spoedcontroles van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA). En dat wil zeggen dat inspecteurs van de IAEA alle nucleaire installaties zonder dat vooraf bekend te maken kunnen bezoeken. Maar doordat de onderhandelingen nergens raakten zette Iran dit stop.

Alhoewel Iran het duidelijk moeilijk had met de door de VS opgelegde verregaande sancties bleef Iran onvermurwbaar verder werken aan haar nucleaire programma. Reeds ten tijde van de Sjah was dit programma een kwestie van nationale trots. En dat is heden niet veranderd, integendeel daarvoor is het Iraanse nationalisme een te sterke politieke factor. Door het verzet ertegen is men in Iran die positie zelfs gaan verharden.

Iran is vermoedelijk dan ook het enige land ter wereld waar kernenergie door praktisch niemand in vraag wordt gesteld. Het is een nationaal verlangen en de eerste politicus, ambtenaar of religieuze leider die dit opgeeft is nog diezelfde dag politiek dood.

Daarom ook dat de Israëlische eis dat Iran zijn kernenergieprogramma geheel opgeeft politiek voor Iran onaanvaardbaar is. En dat weet men in Israël ook natuurlijk. Het is juist de Israëlische bedoeling om via deze eis een akkoord onmogelijk te maken. En dan is oorlog de enige overblijvende optie.

Verrijkt uranium

Het akkoord is hoe men het ook uitlegt een zeer grote overwinning voor Iran dat nu voor het eerst door de VS aanvaard wordt als een volwaardige natie en een partner voor verdere samenwerking in het Midden-Oosten.

Volgens de overeenkomst moet Iran haar ongeveer 230 kg tot 20% verrijkt uranium omzetten in brandstofstaven voor de onderzoeksreactor waarvoor ze bestemd zijn of ze anders terugbrengen tot 5% verrijking.

Maar dat is amper een probleem voor Iran. Het begon met dit type van verrijkingsprogramma toen haar voorraad brandstofstaven van 20% die ze voorheen in Argentinië kocht dreigd
e op te raken. Door de VN-sancties kon Iran die er niet meer kopen en dan was het ofwel toegeven of ze zelf maken.

Ze koos voor die laatste optie en toonde zo haar technische capaciteiten. Een groot deel van die 20% uranium is trouwens al omgevormd tot brandstofstaven en hetzelfde gaat ze nu doen met die 230 resterende kilo’s.

Maar daarmee heeft het meer dan voldoende voor de bediening van haar medische sector en het wetenschappelijk onderzoek. Dit tijdelijk stopzetten is voor Iran dus geen probleem. Men kan met de huidige voorraad zelfs voor jaren voort.

En dan is er het verrijken van uranium tot 3,5% nodig als brandstof voor de door de Russen afgewerkte kerncentrale in Bushehr en de nog te bouwen nieuwe kerncentrales. Bushehr is trouwens sinds september operationeel en onder Iraanse controle.

Ook hier werd al een groot gedeelte omgezet in brandstofelementen voor die centrales en met dit akkoord kan Iran verder uranium blijven verrijken op voorwaarde dat het over niet meer dan de huidige 8 ton beschikt en al de surplus omzet in brandstofelementen. Ook mag het die nieuwe snelle centrifuges die het bezit de komende 6 maanden niet installeren. Spijtig voor het land maar voor Iran evenmin een zorg.

Recht op verrijking

Essentieel is dat Iran verder uranium kan verrijken. Wat de VS tot onlangs officieel niet aanvaardde is nu mogelijk. Het nationalisme is bij de doorsnee Iraniër zo groot dat iets anders niet aanvaard zou worden.

Onmiddellijk nadat het akkoord bekend raakte stelde de Iraanse president Hassan Rouhani tijdens een toespraak in Teheran dan ook triomferend en onder luid gejuich dat de VS en andere grootmachten vanaf nu het Iraanse recht op uraniumverrijking erkenden.

Wat blijkens een serie persberichten door de Britse, Russische en zelfs Franse ministers van Buitenlandse Zaken ook erkend werd. Alleen John Kerry, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken poogde dat nog te ontkennen. Daarbij stellend dat het niet zo letterlijk in het akkoord staat.

Het akkoord spreekt echter volgens het persbureau Reuters van:

“Sunday’s agreement said Iran and the major powers aimed to reach a final deal that would “involve a mutually defined enrichment programme with mutually agreed parameters consistent with practical needs, with agreed limits on scope and level of enrichment activities.” (2)

(“Het akkoord van zondag stelt dat Iran en de grootmachten een definitief akkoord willen sluiten dat: “Een gezamenlijk gedefinieerd verrijkingsprogramma met gezamenlijk bepaalde parameters gaat bevatten dat in overeenstemming zal zijn met de praktische noden, de overeengekomen limieten en niveau van de verrijkingsactiviteiten.”)

Een tekst die toch duidelijk stelt dat Iran ook na het afsluiten van een definitief akkoord verder uranium zal mogen verrijken. Volgens persberichten zou Iran zelfs verder tot 20% mogen verrijken voor haar onderzoeksreactor en de medische toepassing. Maar de uitlatingen van Kerry hebben vermoedelijk meer te maken met de druk die Israël via het Amerikaanse parlement poogt uit te oefenen.

En dat is na het wegvallen dit weekend van de Franse troefkaart de enige nog overblijvende. Maar ook hier lijkt het tij geleidelijk aan te keren. Zo blijkt de Democratische meerderheid in de Amerikaanse Senaat hier de president te gaan steunen en blijven dus alleen de Republikeinen over. En hier zwijgt senator John McCain, oorlogsstoker bij uitstek.  En die partij kan Obama wel nog de baas.

Arak

Een ander punt van discussie was de kwestie van de in aanbouw zijnde zwaarwaterreactor in Arak. Bij de afvalproducten van die nog verre van operationele reactor zal ook plutonium zitten en dat gebruikt men eveneens voor het aanmaken van kernbommen. Het was zowat het laatste en ook nieuwe punt van discussie dat de voorbije maanden plots als het ware uit het niets opdook.

Deze reactor is al vele jaren in aanbouw, een gevolg van de vele technische problemen bij de constructie. Eens die operationeel kan men die niet bombarderen zonder een reusachtige milieuramp te veroorzaken. En dat is duidelijk het probleem van vooral Israël en tot vorige week Frankrijk geweest. Zij zien voor hun ogen immers al de bommenwerpers in Iran dood en vernieling zaaien.

Het in de afval zittende plutonium is er echter maar een deel van en dat plutonium recupereren vergt nieuwe complexe installaties die Iran niet heeft en niet plant te bouwen. Niemand in de westerse traditionele media maakte er ooit al melding van. En die nemen traditiegetrouw alles over wat regeringen en inlichtingendiensten hen als de ‘waarheid’ leveren.

Bovendien is deze reactor nog steeds in aanbouw en is het reactorvat niet klaar zodat er dus geen sprake is van de levering van nucleaire brandstof voor de reactor en het opstarten. Veel herrie om niets dus, maar het klinkt natuurlijk mooi. Reden waarom de Fransen bij de eerdere door hen gesaboteerde onderhandelingen het geheel stilleggen der werken eisten. Goed wetend dat dit niet haalbaar was.

De overeenkomst stelt daarom als compromis dat Iran mag verder werken aan deze installatie maar niet aan het reactorvat en deze dus ook niet mag opstarten. Het lijkt de voornaamste toegeving van Iran. Maar is het zes maanden stilleggen van een al jaren vertraging hebbende bouwwerf echt een toegeving? Amper natuurlijk.

De financier van de terreur

Maar omdat John Kerry, Laurent Fabius en William Hague het aan hun media, parlementen en politici moeten verkopen moet men natuurlijk stoer doen. Immers tot voor kort waren de Iraanse leiders een stelletje duivels. Zo worden ze zelfs tot nu officieel omschreven als ‘‘s werelds grootste sponsors van terrorisme’. Maar men zal Barack Obama en de Franse president François Hollande dit niet meer horen zeggen.

Waarover er tijdens de onderhandelingen en in het uiteindelijk akkoord plots niets meer te horen valt is het vermeende militaire aspect van het Iraanse kernprogramma. Zo wou men dringend de militaire basis van Parchin nog maar eens gaan bezoeken.

Iran had dit vroeger al eens toegestaan, ondanks het feit dat dit geen nucleaire installatie is. Er zouden immers proeven rond een kernexplosie zijn gedaan en dus wou de VS dat via de IAEA terug gaan bezoeken. Spioneren stelde men in Teheran dat zich goed de herrie rond de Iraakse massavernietigingswapens herinnerde. Ook hier waren er wel elke maand nieuwe Amerikaanse beschuldigingen.

Ook het verhaal over de computersimulatie die de VS beweerde op een laptop het hebben gevonden verdween uit de gesprekken. Hetzelfde met de eis van de VS & Co om Iraanse atoomwetenschappers onder vier ogen te mogen ondervragen. Officieus gaat men dit allemaal in onderling overleg en apart gaan regelen.

Neen, Iran is na jaren lid geweest te zijn van de ‘As van het Kwaad’ plots een land om zaken mee te doen, een land waarmee men kan onderhandelen en tot een eerbare overeenkomst komen. Men kan zo al de Europese handelsmissies in Teheran zien arriveren. Met het duo prinses Astrid en Didier Reynders voorop. Belgische bedrijven zijn er via hun buitenlandse vestigingen trouwens al actief.

Want Iran is een economisch krachtig land met een rijke middenklasse, eigen multinationals, een grote behoefte aan buitenlandse investeerders, een goede infrastructuur en een stevige technologische ontwikkeling. Voor de autogroep Peugeot/Citroën is het na Frankrijk en Spanje zelfs de grootste markt. Haar aandeel sprong maandag op de Parijse beurs dan ook omhoog.

Een voor onze bedrijven interessant terrein waar nu echter Chinese, Indische, Russische en Braziliaanse bedrijven vrij spel hebben. De Iraanse lokroep is daarom al heel sterk. Zo is meer dan 40% van de Iraanse export niet gerelateerd aan aardolie en gas. Iran is trouwens ook al begonnen met het herschrijven van haar wetten voor buitenlandse investeringen. Met Europese oliebedrijven die al begerig rondkijken.

Desinformatie

Toch blijft bij een bepaalde intellectuele elite en media de nood aan desinformatie over Iran sterk aanwezig. Z
o had Tom Sauer, professor Internationale Politiek van de UA, het onder meer in het Tv1-journaal over Arak als een reactor die plutonium maakt voor kernbommen.

Ook maakte de Iraanse terreurgroep Mujahideen-e-Khalq (MEK) op maandag 18 december plots bekend dat Iran aan een nieuwe militaire kerninstallatie werkt vlakbij de stad Mobarakeh in centraal Iran niet ver van Isfahan. En, stelde de MEK, hier wou men dan ondergrondse atoomtesten doen.

Het verhaal stond op 19 november, de dag voor de onderhandelingen moesten beginnen, op de voorpagina van de Britse krant The Times. En die is eigendom van de sterk pro-Israëlische Rupert Murdoch. En de financiële partner van Murdoch hier is de Saoedische prins al Waleed bin Talal. Het is hij die ervoor zorgt dat Murdoch ondanks de bakken kritiek de controle over zijn media-imperium kan behouden.

Eerder bracht die krant het nepverhaal dat Iran een geheim akkoord met Zimbabwe had gesloten voor de aankoop van uraniumerts. (3) Zelfs de bron waarop het zich baseerde ontkende het verhaal. Ook staan de columns van de krant vol van waarschuwingen voor een ‘aartsgevaarlijk’ Iran waarmee men nooit zaken mag doen.

Niet te verwonderen dus ook dat de Saoedische ambassadeur in Londen zaterdag in dit dagblad nog eens kon uithalen naar het voor hem nefaste Amerikaanse beleid voor de regio en het te verwachten akkoord.

Evenmin was de toon van de krant de voorbije maandag verrassend. Daarbij gebruikte men titels als: ‘This won’t bring peace in our time with Iran’ (Dit bezorgt ons geen vrede met Iran), ‘Iran nuclear deal runs into storm of protest’ (Iraans nucleair akkoord onthaald op een storm van protest) en ‘A bad deal’ (Een slecht akkoord).

Ook de Franse pers deed flink mee. Zo had Le Figaro het maandag 25 november over plannen voor een nucleaire installatie vlakbij de stad Shiraz waar men volgens de krant dan wilde werken rond de recuperatie van plutonium.

En dan was er de Franse krant Libération, ooit een krant opgericht tegen het establishment en nu een vast onderdeel ervan.  Daar stelde een zekere Bruno Tertrais zonder blikken of blozen dat het akkoord Iran niet het recht op uraniumverrijking geeft, om zich dan in diezelfde alinea zelfs tegen te spreken. En zonder dat de interviewer het blijkbaar opmerkt.

“C’est faux, même si Téhéran cherche ainsi à sauver la face. Le texte de l’accord ne présente aucune ambiguïté en matière de la reconnaissance d’un quelconque droit à l’enrichissement. Ce supposé droit est d’ailleurs une invention iranienne…….En revanche, il y a pour la première fois des éléments encadrant pour l’Iran un programme d’enrichissement mais à caractère strictement civil.” Bruno Tertrais, Fondation pour la Recherche Stratégique, Parijs.

(“Dit is vals, zelfs al poogt Teheran op die wijze haar gezicht te redden. De tekst van het akkoord laat geen enkele twijfel bestaan over de kwestie van welk recht op verrijking dan ook. Dat zogenaamd recht is dan ook een Iraanse uitvinding….. In ruil, zijn er voor de eerste maal goed omschreven elementen voor een Iraans verrijkingsprogramma, maar dan met een strikt civiele bedoeling.” )

In ruil

Wie het akkoord leest ziet dat Iran in realiteit ook wel amper iets terugkrijgt. Op papier dan toch. Zo kan het 4,6 miljard dollar (3,9 miljard euro) recupereren dat elders bevroren ligt. Een peulschil als we weten dat er in het Westen alleen reeds minstens 50 miljard dollar aan Iraanse tegoeden werden aangeslagen.

Verder kan het nu terug onderdelen voor auto’s (Peugeot/Citroën) en vliegtuigonderdelen invoeren, kan het opnieuw ongestoord handel drijven in edele metalen en petrochemische producten en worden de westerse restricties op het transport en verzekeren van oliecargo’s opgeborgen. Vooral dat laatste en de handel in edele metalen zijn belangrijk voor de Iraanse economie.

Globaal stelt de VS en haar partners dat het hier gaat over een bedrag van 7 miljard dollar (5,16 miljard euro). Maar dat is theorie natuurlijk. Zo zal de VS bijna zeker minder streng gaan toezien of men die sancties niet aan het omzeilen is. Wat nu reeds op grote schaal een feit is. Verder steeg de rial, de Iraanse munt, ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Ook dat is een plus voor Iran.

Negatief voor Iran is dan weer het risico dat de olieprijs gaat dalen. Dat lijkt echter nog mee te vallen. Na een initiële forse daling klom de olieprijs terug naar haar voorgaande peil. Problematisch voor de Iraanse economie is het feit dat het grotendeels uit het klassieke internationale bancaire betalingsverkeer is gesloten. Maar ook hier zal het Amerikaans toezicht ongetwijfeld verslappen.

De grote plus voor Iran is dat het nu door de VS en EU aanvaard wordt als een natie met de rechten van alle andere staten in de wereld. Dat lijkt vooral symbolisch maar zal op vrij korte termijn grote repercussies hebben voor het land. Nu reeds bereiden buitenlandse en Iraanse bedrijven zich voor op een herneming van de handel. En ook het veelbelovende toerisme lijkt klaar voor een fikse remonte.

Geheime onderhandelingen

Opmerkelijk bij het ganse verhaal is het uitlekken via het persbureau AP van geheime onderhandelingen die de VS volgens dit persagentschap al meer dan een half jaar met Iran voerde (5). De Financial Times had het zelfs over 8 december 2011 als startdatum. (6)

Echt verbazen doet dit verhaal niet, en het is de vraag in hoeverre er nog niet veel meer aan de hand is. Dat het in de pers verscheen toen de inkt van het akkoord nog niet eens droog was wekt immers bij een serieuze waarnemer achterdocht. Het is hier duidelijk de bedoeling de berichtgeving te beïnvloeden in een voor de VS gunstige zin.

Zo viel het op dat de VS tijdens de Iraanse presidentsverkiezingen van juni zweeg als de dood. Een hemelsbreed verschil met de verkiezingen van 2009 toen de VS samen met Qatar en het Verenigd Koninkrijk alle zeilen bijzetten om het bewind van de Ayatollahs ten val te brengen. Ditmaal was het muisstil.

Ook was het zeer opvallend dat Iran beschikte over duizenden ultramoderne centrifuges voor uraniumverrijking maar maandenlang bleef aarzelen die ook te installeren. Hetzelfde met het verrijkingsproces tot 20%. Daar zorgde Teheran er steeds voor niet boven de 300 kg limiet aan verrijkt uranium te gaan, waarbij men al wat daarboven ging omzette in brandstofstaven, en dus onbruikbaar maakte voor de productie van een atoombom.

De contouren voor dit akkoord waren met andere woorden dus al maanden geleden klaar. Het kwam er alleen op aan dit aan de buitenwereld op een aanvaardbare wijze te kunnen verkopen. Rouhani aan de hypernationalisten in Iran en Obama aan de Israëlische lobby en het publiek. Want die hoorden niets anders dan dat Iran de grootste sponsor van het terrorisme was. En de VS voerde toch een ‘oorlog tegen de terreur’.

En dus moest men voorzichtig en maandenlang het publiek voorbereiden. Dat president Hassan Rouhani er volgens Reuters (7) mee dreigde dat zijn land bij het mislukken van de onderhandelingen toch kernwapens zou aanmaken raakte dan ook niet in de traditionele media.

Opvallend is dat de Franse regering gisteren verklaarde sterke vermoedens te hebben gehad dat de VS en Iran iets onder elkaar aan het bekokstoven waren. Het is mogelijks mede de verklaring voor de Franse sabotagepolitiek bij de vorige gespreksronde. Frankrijk voelde zich gepasseerd en wou – tevergeefs – zijn ‘grandeur’ nog eens tonen.

Hetzelfde met de uitlating van de Iraanse Opperste Leider Ali Khamenei die tijdens de laatste onderhandelingsronde in het publiek Israël bestempelde als een: “Wilde hond die hoe dan ook ging verdwijnen”. (8) Het zorgde amper voor boze reacties.

Dit terwijl hij met andere woorden gewoon herhaalde wat de vorige president Mahmoud Ahmadinejad over Israël had gezegd. Wat toen bij westerse regeringen en onze media goed was voor onoverzienbare vrachten modder. Nu een opvallende stilte. De onderhandelingen gingen gewoon verder.

Israëlische in
vloed

De klassieke visie op het Amerikaanse buitenlandse beleid is dat het met handen en voeten gebonden is aan Israël. Ooit omschreef de Financial Times die relatie als de staart die met de hond kwispelt. Dat lijkt nu (voorlopig?) voorbij.

Na de tot dan door niemand voorspelde zware Israëlische nederlaag van begin september over de kwestie Syrië is daar nu minder dan drie maanden later die nog veel zwaardere mislukking over Iran. En nochtans had Israël zoals voorheen met Syrië al haar invloed in Washington aangewend. En die invloed leek zo sterk dat niemand in de VS er zou durven tegen in te gaan. Wat dus fout blijkt.

En nochtans had de Israëlische premier propagandistisch alle zeilen bijgezet. Als we Israël moesten geloven dan dreigden er niet alleen boven hun hoofden atoombommen neer te vallen maar ging het ook Iraanse atoombommen regenen in Europa en zelfs de VS. Waarbij het nog maar eens het klassieke spook van München 1938 en de ‘foute’ politiek van toegeven aan dictators bovenhaalde.

Volgens de verklaringen van de Israëlische regering zou Iran zelfs al binnen drie jaar over 25 atoombommen beschikken en in tien jaar over een honderdtal. Het einde van de wereld dus volgens Israël. Waarbij Netanyahu opnieuw dreigde om eigenhandig Iran aan te vallen.

Zo citeerde De Morgen hem dat: “Vandaag is de wereld een veel gevaarlijkere plaats geworden omdat het meest gevaarlijke regime ter wereld een belangrijke stap heeft gezet om de gevaarlijkste wapens ter wereld in handen te krijgen”. (9) Dat Israël zelf op een illegale wijze en met westerse steun aan haar 100 of zo atoombommen raakte verzweeg hij uiteraard.

Maar de retoriek van Netanyahu was natuurlijk praat voor de galerij. Zo stelt The American Israeli Public Affairs Committee (AIPAC), de grote zionistische lobbygroep in de VS, aan het Amerikaanse parlement voor om voorlopig geen nieuwe sancties tegen Iran uit te vaardigen en af te wachten. Een grote overwinning voor Barack Obama. En AIPAC volgt trouw de bevelen der Israëlische regering.

Ook elders in Israëlische regeringskringen voelt men de bui al goed hangen en dringt men aan op een radicale koerswijziging om zoveel mogelijk invloed in de VS en Europa te behouden. Intern is de kritiek op premier Netanyahu dan ook erg groot. Wie, ook onder zionisten, dacht dat Israël de Amerikaanse buitenlandse politiek in de regio controleerde, zat geheel fout.

Yair Lapid, minister van Financiën en nummer twee van de Israëlische regering zei het zo: “Het is onze taak om hen te waarschuwen. Het komt er op aan om de Amerikanen zoals ze dat vroeger deden naar ons te doen luisteren.” (10) Met andere woorden: “We moeten ze terug aan onze bevelen doen gehoorzamen.” Maar voorlopig negeren de VS en Europa de Israëlische marsorders!

Vloekende Saoedische prinsen

Ook in Saoedi Arabië is men uiteraard woest over de houding van de EU en de VS. Zoals hun nieuwe vriend Israël willen zij Iran immers zo kapot mogelijk, liefst op zijn Syrisch. De onthullingen van Wikileaks zijn hierover heel duidelijk. Maar het akkoord met Iran maakt dit onmogelijk.

En in Saoedi Arabië liet men dit ongenoegen over de VS goed blijken. Zo weigerde het de hard bevochte zetel in de VN-Veiligheidsraad te bezetten. En nadien verspreide men het verhaal dat Saoedi Arabië omwille van het akkoord met Iran enkele Pakistaanse atoombommen cadeau zou krijgen.

Ook strooide men het bericht rond als zouden Israël en Saoedi Arabië militair gaan samenwerken, waarbij Israël gebruik ging maken van het Saoedisch luchtruim en materiaal. Allemaal bluf natuurlijk want het Saoedische leger heeft wel massaal veel oorlogstuig maar stelt qua gevechtscapaciteit amper iets voor. Het Saoedische leger wordt even snel verslagen als het Nederlandse in mei 1940.

Ook het publiek geuite idee van een heroriëntering van de Saoedische buitenlandse politiek ontbreekt het aan elke realiteitszin. Met wie zou Riaad gaan praten? Met Rusland tegen wie het in Tsjetsjenië al meer dan twintig jaar oorlog voert? Hetzelfde voor Indië en China die hun salafistische pap al evenmin lusten. Ze kotsen hem gewoon uit.

Neen, de Saoedische prinsen hebben geen alternatief voor hun op het Westen afgestemde beleid, of ze moeten hun salafistische zendingsdrang opgeven. En zelfs dan. In Moskou, Beijing en New Delhi spuwt men privé op figuren als Prins Bandar bin Sultan, de chef van de Saoedische veiligheidsdienst.

En ook hier zijn er trouwens duidelijk barsten in het beleid. Niet iedereen volgt er prins Bandar en zijn oorlogsretoriek. De nadien niet doorgegane Saoedische uitnodigingen aan de Iraanse president Hassan Rouhani en ayatollah Akbar Hashemi Rafsanjani, tot 2009 de Iraanse nummer twee, tonen de interne ruzies en onzekerheid.

Ze staan ook in de Arabische wereld vrij geïsoleerd. Zo belegden de Saoedi‘s eind vorige week een eigen topconferentie van Arabische staten en buiten hen waren alleen Qatar en Koeweit present. Jemen, Egypte, Jordanië, Tunesië, Libië, Algerije, Mauritanië, Soedan, Marokko, Oman en de Verenigde Arabische Emiraten bleven gewoon thuis.

En uiteindelijk schaarden ze zich maandag alle drie heel schoorvoetend toch achter het akkoord. Zonder het machtige Amerikaanse leger zijn de Saoedische prinsen gewoon een stel eunuchen, blaffende maar impotente tandeloze honden. Hetzelfde natuurlijk ook voor Frankrijk en Israël. En dus er geen andere optie voor hun buitenlands beleid voorhanden.

Turkije

Daarbij komt ook nog dat Turkije de bakens al aan het verzetten is en een uitnodiging stuurde naar de Iraanse president Rouhani voor een officieel bezoek. Iran is immers, samen met Syrië, Libanon en Irak een zeer belangrijke markt, nodig voor de economische ontwikkeling van het oostelijk deel van Anatolië. Ook het armste en politiek instabielste deel van het land.

En tot de Turkse premier Recep Erdogan besloot tegen Syrië oorlog te voeren om er een salafistische bewind aan de macht te brengen lukte dat ook goed. Zo is de weg van de Turkse-Iraanse grens tot in Teheran een grote industriezone geworden. Een gebied dat dertig jaar terug straatarm was. Maar die Turkse handel en bijgaande economische groei is nu weg.

En dat Oman en de Verenigde Arabische Emiraten ook niet meedoen met de oorlogsplannen van Riaad en Jeruzalem hoeft ook niet te verbazen. De Emiraten zijn altijd al een handelspost geweest die leefde van de handel met Iran.

Hetzelfde met Oman wiens leider Sultan Qaboos bin Said al Said nog ten tijde van de Sjah op goede voet leefde met Iran. Iraanse troepen bestreden er trouwens mee een opstand in Dhofar, de westelijke aan Jemen grenzende provincie, tegen zijn gezag.

Het verhaal van de Amerikaanse regering dat men Oman als plek koos om in het geheim met Iran te onderhandelen wekt daarom geen verbazing. Sultan Qaboos eet immers al decennia van beide ruiven, die van Washington en Londen en die van Teheran.

Syrië

Wie zondagnacht zeker een feestje bouwde was ongetwijfeld de regering van Bashar al Assad in Damascus. Want de Islamistische Alliantie tegen zijn land is in stukken en brokken uit elkaar gevallen. Al vechtend rollen ze de straat over. Niemand die nog durft te spreken over die zogenaamde ‘Vrienden van Syrië’.

Het idee om Assad en zijn regering en legertop te laten vermoorden is in het Westen definitief opgeborgen. Saoedi Arabië en Israël doen nog wel verder maar zonder steun van de EU en de VS is dit een hopeloze strijd. Zeker nu ook Erdogan de Iraanse aartsvijand aan het opvrijen is.

Alhoewel dit officieel alleen een akkoord tussen de P5 + 1 en Iran rond het Iraanse kernprogramma betrof heeft dit uiteraard ook elders directe gevolgen. Uiteindelijk is de oorlog tegen Syrië vooral gericht tegen Iran en de Libanese verzetsbeweging Hezbollah. En dus kan dit akkoord met Iran alleen maar grote gevolgen hebben voor Syrië.

Het is dan ook geen toeval dat er in datzelfde Genève gelijktijdig met de gesprekken rond Iran er ook besprekingen plaats hadden over Syrië. En evenmin
is het een verrassing dat John Kerry maandag, de dag na het bekend raken van het Iraanse akkoord, aankondigde dat de lang uitgestelde vredesconferentie over Syrië op 22 januari zal plaats hebben. Eveneens in Genève.

Een vredesconferentie die voorheen door de VS, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk werd gedwarsboomd. Het gevolg is dat de jihadistische rebellen in Syrië zelf nog meer dan voorheen geïsoleerd zullen raken.

Men zal bij dit verzet langs de ene kant de door het Westen betaalde Quislings van de Syrische Nationale Raad hebben en langs de andere kant die salafisten welke dan zonder buitenlandse steun gaan komen te staan. Behalve dan eventueel nog die van Israël en Saoedi Arabië.

Bovendien heeft de VS tussen de regels al laten verstaan dat wat haar betreft Assad als president mag aanblijven. Vermoedelijk frist men de Syrische regering op met wat louter cosmetische ingrepen. Die men dan in de traditionele media als erg serieus zal voorstellen. Een Quisling als premier of als minister van Buitenlandse Zaken? De VS moeten toch iets krijgen om hun gezicht te redden.

Het is typerend voor de evolutie van het westerse beleid dat een blad als De Morgen naar aanleiding van een Brits rapport over de moord op Syrische kinderen maandag kopte: ‘Syrische scherpschutters nemen kinderen onder vuur’. Een half jaar terug had dat bijna zeker zo geklonken: ‘Syrisch leger neemt kinderen onder vuur’.

Het akkoord tussen de VS en Iran is dan ook historisch en zal bijna zeker omgezet worden in een vredesverdrag.  De VS heeft op dit vlak wel een slechte reputatie, zie maar naar het voorbeeld van Kadhaffi en Saddam Hoessein die beiden hun chemisch arsenaal opgaven en nadien door de VS toch afgezet en vermoord werden.

Maar hier zit de VS zo in de hoek geduwd dat ze geen alternatief heeft. De door Washington al gezette stappen kunnen ze nog moeilijk terugschroeven. De weg naar een nieuw Amerikaans en Europees beleid voor het Midden-Oosten ligt geheel open. De tijd van destabilisatie, oorlog en bezetting lijkt er naar zijn einde te lopen. Gedaan met een vele miljoenen slachtoffers veroorzakende politiek.

En behoudens enkele corrupte Saoedische prinsen en de zionistische leiders zullen er maar weinigen om rouwen.

Voetnoten

1) Frankrijk slaagt er zelfs niet in om Mali onder controle te krijgen, laat staan dat ze met enige kans op succes een oorlog tegen Syrië zouden kunnen voeren. De Force de Frappe is een Force de Farce geworden. Het Franse leger als een zielige bende. 2) Reuters 25/11/2013 – Tough road lies ahead after landmark Iran nuclear deal – http://uk.reuters.com/article/2013/11/25/uk-iran-nuclear-idUKBRE9AI0TU20131125?feedType=nl&feedName=worldNews. 3) ‘Mugabe signs secret deal to sell uranium to Tehran’, The Times, 10/08/2013. Een lachwekkend verhaal dat door hun ‘bron’ nog diezelfde dag werd ontkend. Bovendien heeft Iran zelf uraniumertsmijnen. 4) ‘Nucléaire iranien : «Un bon accord qui ne transgresse aucune ligne rouge»’, Libération, 24/11/2013,  http://www.liberation.fr/monde/2013/11/24/nucleaire-iranien-un-bon-accord-qui-ne-transgresse-aucune-ligne-rouge_961622. 5) ‘Secret US-Iran talks set stage for nuke deal’, Boston.com, 24/11/2013, http://www.boston.com/news/nation/washington/2013/11/24/secret-iran-talks-set-stage-for-nuke-deal/FNQofST7QKoLiJsCSmN6xM/story-1.html. 6) ‘Elaborate diplomacy needed to break 34 years of enmity’, Financial Times, 26/11/2013. 7) Volgens Reuters had Hassan Rouhani op 13 september gesteld dat: “I declare that only if there is political will, if there is mutual respect and mutual interest, and only if the rights of Iran’s people are ensured, can we guarantee the peaceful character of Iran’s nuclear programme,” he said.” (Hierbij verklaar ik dat alleen wanneer er een politieke wil, wederzijds respect en belangen zijn en alleen dan wanneer men de rechten van het Iraanse volk zal respecteren, kunnen we het vreedzaam karakter van het Iraanse nucleaire programma garanderen.) Dit dient gezien in relatie tot de vergevorderde geheime gesprekken die hij toen voerde met de VS. http://uk.reuters.com/article/2013/09/13/uk-nuclear-iran-rouhani-idUKBRE98C0B620130913?feedType=nl&feedName=uktopnewsmid. 8) ‘As Geneva talks resume, Iran’s Khamenei calls Israel a ‘rabid dog’, Haaretz, 20/11/2013, http://www.haaretz.com/news/middle-east/1.559135. 9) ‘Israël: “De wereld is een gevaarlijkere plek geworden’, De Morgen, 24/11/2013, http://www.demorgen.be/dm/nl/6779/Kernenergie/article/detail/1745962/2013/11/24/Israel-De-wereld-is-een-gevaarlijkere-plek-geworden.dhtml. 10) “Our job is to be the ones to warn,” Lapid said. “We need to make the Americans to listen to us like they have listened in the past.” – Israel, Gulf states and many U.S. lawmakers share deep unease about Iran nuclear deal – Washington Post 25-11-2013 – http://www.washingtonpost.com/world/middle_east/israel-gulf-states-and-many-us-lawmakers-share-deep-unease-about-iran-nuclear-deal/2013/11/24/400978e0-5546-11e3-835d-e7173847c7cc_story.html?wpisrc=nl_headlines.