Bernard Bouwman, Turkije. Landenreeks, uitg. KIT Publishers/Oxfam Novib/11.11.11, 2008. 130 blz. € 14,50.
“In 2002 bezochen 12,7 miljoen toeristen Turkije, in 2004 was dat al opgelopen tot 16,8 miljoen”, zo schrijft Bernard Bouwman. We mogen veronderstellen dat het aantal inmiddels nog is gestegen. Dat wil zeggen dat elk jaar miljoenen Europeanen naar Turkije gaan – naar Istanboel en andere historische plaatsen of gewoonweg om te zonnen in de centra voor massatoerisme aan de Egeïsche Zee.
Voor nog veel meer miljoenen Europeanen is Turkije geen volledig onbekend land. Al was het maar omwille van de miljoenen Turkse gastarbeiders in Europa – en het racisme waarvan ze nogal eens slachtoffer zijn -, omwille van de felle controverse over het al dan niet toelaten van Turkije tot de Europese Unie of omwille van de strijd van de Koerden voor op zijn minst culturele autonomie.
Wie nog maar weinig weet van Turkije, zijn geschiedenis en zijn problemen, beschikt nu over een compact boekje in de onvolprezen Landenreeks, die wordt uitgegeven door het Tropisch Instituut in Amsterdam, Oxfam Novib (Nederland) en de bij ons ruimschoots bekende ngo 11.11.11. De Landenreeks is doorgaans onder meer te koop in de Oxfam Wereldwinkels.
Bernard Bouwman schetst een breed panorama van Turkije: bevolking, de grote steden, cultuur, economie, mensenrechten… Uiteraard wordt de problematiek van de toetreding tot de Europese Unie niet vergeten. Het boek is uiterst vlot geschreven en mooi geïllustreerd. Door de beperkte omvang van de boeken in de landenreeks kan niet alles voldoende aan bod komen. Maar wie meer wil weten vindt in de bibliografie wel iets naar zijn gading.
Alles samengevat is Bernard Bouwman iets te positief over Turkije en kan men zich vragen stellen bij sommige van zijn interpretaties. Het is zeer de vraag of het Ottomaanse Rijk, de voorganger van het moderne Turkije wel zo “verlicht” was als hij aangeeft. Christenen konden wel hoge functies krijgen in het Rijk, maar christenen hadden hoe dan ook minder rechten dan moslims. De Armeense genocide van 1915 bewijst ten overvloede dat christenen ook erg werden gewantrouwd. De dood van 1,5 miljoen Armeniërs was niet alleen het gevolg van een “dodentocht” tijdens de deportatie van de Armeniërs vanuit het oosten naar Syrië, maar van bewuste eliminaties van de elite en van de ambtenaren in de grote steden in West-Tukije. Ook in het moderne en officieel seculiere Turkije van Kemal Pasha Atatürk werden de christenen bijna allemaal verjaagd of weggepest (Grieks-orthodoxen, Syrisch-orthodoxen, Assyriërs… Een deel van de identiteit van de Turkije is volgens het kemalisme immers de soennitische islam – zoals ook de grote minderheid van alevieten, een heterodoxe tak van het sjiisme, mag ondervinden. De alevieten werden door de “verlichte” (?) Ottomaanse sultans, die als kalief de soennitische orthodoxie verdedigden, gediscrimineerd en soms vervolgd. Ook de dag van vandaag zijn ze voor de Turkse staat nog tweederangsburgers.
(Uitpers, nr 97, 9de jg., april 2008)
U kunt dit boek via de link hieronder rechtstreeks bestellen bij:
en wie via Uitpers bestelt, helpt Uitpers!
De link:
http://www.groenewaterman.be/anne/index.dll?webpage=index.htm&inpartcode=715068&refsource=uitpers
