Erdogan, Orban, Netanyahu, Trump en vele wachtenden
Illiberale democratie, het etiket vorige eeuw bedacht voor Aziatische regimes, is met de Hongaarse premier Viktor Orban ingeburgerd geraakt in Europa. Een zeer bedrieglijke term die gebruikt wordt voor regimes die de democratische instellingen wel behouden maar uithollen. Via controle over media, onderwijs, cultuur (zoals geschiedenis) en justitie vestigen ze een autocratie waarin weinig plaats meer is voor democratische rechten en vrijheden. Neem nu vandaag het Turkije van Erdogan.
“Bezorgde” EU
Recep Erdogan. Viktor Orban. Benjamin Netanyahu. Ilham Alijev. Vladimir Poetin. Donald Trump… Ze lijken wel in een wedren om wie het snelst zo ver mogelijk te gaan in de afbraak. Het gebeurt steeds brutaler. Met de opsluiting van Ekrem Imamöglu, de burgemeester van Istanbul, de massale arrestatie van politieke tegenstanders en een betogingsverbod, wil Erdogan gewoon zijn regime bestendigen. Verkiezingen nog voor de vorm, met zelfgekozen tegenstanders zoals bij zijn vriend Alijev in Azerbeidzjan.
Want wie zal hem tegenhouden? De miljoenen demonstranten zijn voor hem een tijdelijk probleem, massale arrestaties en processen zullen duidelijk maken wie de baas is en blijft. De buitenwereld dan? Erdogan heeft in die buitenwereld veel berekende vrienden en anderen die uit vermeend eigenbelang zwijgen.
De EU is bezorgd. De EU is wel vaker bezorgd zonder dat daar verder iets mee gebeurt. De meeste leiders in de EU willen het Turkije van Erdogan om diverse redenen te vriend houden. Erdogan heeft de invloed van Turkije sterk uitgebreid, tot in Centraal-Azië, Afrika en ook Europa. Met “soft power” en geld op de Balkan en een actieve rol in de oorlog tussen Oekraïne en Rusland: wapens leveren aan Kiev en anderzijds de sancties tegen Rusland helpen omzeilen.
Orbans Pride
Bovendien heeft Erdogan in de EU een echte vriend: Viktor Orban. Die heeft zopas de Gay Pride verboden, want een gevaar voor de kinderen van Hongarije. Dat verbod is de zoveelste brutale stap in de liquidatie van individuele rechten en vrijheden.
Media, onderwijs, justitie zijn de voorbije 15 jaar stelselmatig onder controle gebracht van een regime met een duidelijke ideologische agenda: door en door nationalistisch en conservatief. Met voorop de christelijke grondwaarden, waaronder het gezin geleid door een man bijgestaan door een vrouw die kinderen moet baren om ‘omvolking’ te vermijden. Vandaar dat het zo belangrijk is onderwijs en cultuur te onderwerpen om dat gedachtegoed grondig in te prenten.
Een massale langdurige hersenspoeling via media en cultuur zodat verkiezingen geen groot risico inhouden. Nu een vertrouweling, Peter Magyar, met zijn nieuwe partij Tisza een bedreiging vormt, moet Orban in hogere versnelling. Nog brutaler in de aanval gaan met bij voorbeeld het Pride verbod, met de justitie en eventueel nieuwe wetten achter de hand. Hij moet alleen opletten dat de lucratieve band met de EU blijft, want dat is een grote bron van corruptie en nepotisme. Twee “waarden” die ook deel uitmaken van deze “illiberale democratie”.
Orban is, in tegenstelling tot de hypocrietere Erdogan, ook een zeer trouwe bondgenoot van een andere geestgenoot, Benjamin Netanyahu. Die wordt sterk gehinderd door wat rest van de rechtsstaat – om te ontkomen aan justitie zou hij liefst het Hooggerechtshof naar huis sturen, zeker nu dit het ontslag van de chef van de Shin Bet (binnenlandse veiligheid) blokkeert. Openbare aanklaagster Gali Baharay-Miara moet weg om het hachje van de premier te redden.
Onderwerping
Het is alom hetzelfde patroon bij de zogenaamde illiberale democraten die willen dat de samenleving in de pas loopt. Dat Donald Trump en de tech-oligarchen in Washington de lakens uitdelen, moedigt de Orbans en Erdogans aan om steeds verder te gaan. De weg op van Poetin die geen enkele ruimte laat voor contestatie; historicus Aleksandr Skobov is zopas tot 16 jaar gevangenis veroordeeld wegens “verdediging van terrorisme” – hij had het opgenomen voor Oekraïne.
Die koplopers staan zelfs model voor Trump en diens MAGA-fascisten in hun blitz-aanvallen op de rechtsstaat, bij hun greep op de gewone en de ‘sociale’ media, bij hun controle op onderwijs en cultuur (zie de inname van het Newyorkse Kennedy Center), hun onderdrukking van vrije meningsuiting (boeken verbieden, processen voor laster, uitwijzing van critici, financieel lamleggen van dwarse instellingen), het ondergraven van wetenschappelijk onderzoek… Ze jagen critici angst aan, en :met succes: zelfcensuur wordt de regel.
De lijst wordt dagelijks aangevuld. Ze helpen elkaar. Trump doet Javier Milei, de Argentijnse president, een plezier door de vroegere vice-presidente Cristina Kirchner de toegang tot het land te ontzeggen.
Argentinië, het India van Narendra Modi, allemaal geestverwanten die een gelijkaardige politieke visie hebben.
Euopa?
Europa daarin? Deze “Illiberale internationale”, die onder meer op 20 januari in Washington een feestje bouwde, ziet de toekomst van Europa naar haar beeld en gelijkenis. Moskou en Washington staan hier niet echt tegen elkaar. Ze hebben er trouwens dezelfde vrienden: de uiterst-rechtse partijen.
Luister wat Aleksandr Doegin, vaak de ‘hofideoloog van Poetin’ genoemd, daarover te zeggen heeft in een interview met het Turkse ‘Teori Derggisi’. Volgens hem hebben de VS en Rusland nu eenzelfde kijk op Europa. Moskou gaat ervan uit dat Trump onder meer de Duitse, Franse en Britse regeringen, ‘extensies van de globalisten die hij bestrijdt, zal doen vallen. Hij zal alles doen om de EU te ontmantelen. Er moeten nieuwe regimes komen. In Duitsland bij voorbeeld staan VS en Rusland beide achter de AfD. Iderm in Frankrijk waar wij Marine Le Pen steunen; Marion Le Pen, van dezelfde familie, was uitgenodigd op de ceremonie van 20 januari. We bestrijden premier Keir Starmer van het VK, terwijl Elon Musk Farage steunt tegen Starmer. Onze visie op Europa en de EU valt samen met die van Trump.
Van klare taal gesproken. Italië wordt niet vermeld, daar maken de gemeenschappelijke vrienden al de dienst uit. Nu nog AfD, UK Reform en het RN aan de macht, de rest zal wel volgen.
Hallo links: Het is daartegen dat Europa zich zou moeten bewapenen. Maar een groot deel van links stapt intussen mee in de hersenspoeling “de Russen komen”. Terwijl de grootste gevaren binnenin zitten.
