In heel Europa is er heibel geweest over de enorme bonussen voor de bankiers. Dit terwijl de banken honderden miljarden euro aan overheidssteun nodig hadden om overeind te blijven. Het protest alom is best te begrijpen. Het is immers de burger die betaalt en bovendien de gevolgen draagt van de financiële en economische crisis die de banken hebben veroorzaakt. Maar meer dan merkwaardig is dat alle mensen die er iets konden aan doen de bonussen uiteindelijk hebben goedgekeurd, alhoewel sommigen publiekelijk wel bezwaren aanvoerden.
De “socialist” Bruno Tuybens, die van de strijd tegen de “graaicultuur” één van zijn propagandathema’s had gemaakt, viel door de mand toen bleek dat hij van de KBC-bank enkele jaren geleden een netto bonus van € 250.000 opstreek. Maar hij is niet de enige die er bekaaid van af komt. Tot zelfs de vakbonden hebben boter op het hoofd.
In België bereikte de heibel een toppunt ter gelegenheid van de algemene vergadering van Dexia bank op 11 mei. De voorzitter van de bank, Jean-Luc Dehaene, ook nog lid van het Europese Parlement in zijn vrije tijd, verdedigde er het loon van twee miljoen euro voor CEO Pierre Mariani van de bank: 1 miljoen aan gewoon loon, een bonus van € 600.000, met daarbovenop nog eens een “functiepremie” van € 200.000, en een pak geld voor het pensioen van de Fransman. De man zou dat verdiend hebben omdat hij goed bezig was met de “herstructurering” van de bank. Zo goed zelfs dat Dexia volgens Dehaene een succesverhaal aan het worden was. Bovendien zei hij dat hij voor de goedkeuring rugdekking had gezocht bij de overheden en grote aandeelhouders. En die keurden inderdaad alles goed.
Zowel vanuit de federale regering als de gewestregeringen was kritiek geuit op de bonussen omdat de banken nog lang niet uit de problemen zijn. Maar de vertegenwoordigers van de federale regering in de raad van bestuur van Dexia stemden toch voor. Ook voor de gewesten en gemeenten was de kritiek slechts lippendienst aan de onvrede van het publiek. Via de Gemeentelijke Holding, de grootste aandeelhouder van Dexia (18%), waarvan de raad van bestuur uit gemeentelijke mandatarissen bestaat, gaven ze toch hun fiat.
De vakbonden, ook de christelijke, hielden voor de deur van de algemene vergadering protestacties. Maar toch zette Arcofin, de financiële poot van de christelijke werknemersbeweging ACW, die de tweede grootste aandeelhouder (ongeveer 14%) van Dexia is, het licht op groen. Arco heeft twee vertegenwoordigers in de raad van bestuur van Dexia: Francine Swiggers en Marc Tinant. Swiggers is binnen Dexia ook lid van het comité van de benoemingen en bezoldigingen, dat de superbonussen heeft goedgekeurd. Wat denkt haar vakbondsachterban daarvan? Bovendien zetelt ze in het “strategisch comité van Dexia. De ACW-leden kunnen enkel hun hart vasthouden moesten ze het weten. Zij was, toen de bankencrisis uitbrak, verantwoordelijk voor aankoopcontracten van Dexia-aandelen tot in 2013 tegen € 12,9 per aandeel, dat je de beurs kunt kopen voor € 2,5 euro! Het ACW betaalt dus ruim vijf keer meer dan de stukken waard zijn. Het zou interessant zijn te weten wie allemaal fortuin maakt op kosten van het ACW, maar dat is natuurlijk “confidentieel”. Iemand die zo’n enorme stommiteit begaat en geen ontbindende clausule in geval van koersdalingen liet opnemen in de contracten zou in een normaal bedrijf op staande voet ontslagen worden. Niet zo Francine Swiggers. Zij blijft de grote bazin van de ARCO-groep, blijft ook tegen een meer dan riante vergoeding zetelen in de raad van bestuur van Dexia. Dat kan omdat zij deel uitmaakt van de christelijke nomenclatura. Meer nog, het Dexia-avontuur van die nomenclatura heeft de christelijke werknemersbeweging al meer dan € 4 miljard gekost. Who cares? Aan de top van Arco, die goed wordt betaald en nog vele “bijverdiensten” heeft in alle mogelijke en onmogelijke raden van bestuur, zoals die van Dexia, duidelijk niemand.
Negatief EU-rapport verdonkeremaand
Al snel bleek echter dat Dehaene de hele algemene vergadering van Dexia in het ootje had genomen. Zo had hij zelfs het Vlaamse Gewest, een grote aandeelhouder, niet geraadpleegd. Daarvoor vond hij dan het excuus uit dat dit gewest niet in de raad van bestuur zetelt. Erger nog werd het een goede week later toen bleek dat Dehaene een slecht rapport van Europese Commissie verdonkeremaand had. In vage bewoordingen had hij op de vergadering wel gezegd dat er “problemen” waren met Europa.
Uit dit Europees rapport blijkt dat Chief Executive Officer Mariani het alles behalve goed doet. Europa heeft heel wat vragen bij zijn herstructurering en bij de leefbaarheid van zijn zakenmodel. Kortom, Europa zei dat Dexia bank alles behalve gezond was. Met andere woorden, Mariani verdiende gewoonweg geen bonus, eerder een malus.
Maar dat kon Dehaene niet over zijn lippen krijgen. Hij maakt nu eenmaal deel uit van de graaicultuur, die ook de hele politiek (met inbegrip van de top van de christelijke, socialistische en liberale “zuilen”) heeft doordrongen. Er zijn bedrijven genoeg die lucratieve zitjes in hun raden van bestuur aan politici aanbieden. Als men zich verzet tegen onverdiende bonussen snijdt men in eigen vel. Hetzelfde geldt voor institutionele beleggers, die dan zelf hun aanspraken op onverantwoorde bonussen zouden moeten opgeven. Hun ja-stemmen voor bonussen zijn zuivere belangenvermenging.
Zelfs op het lagere niveau van de gemeenteraden valt er geld te rapen door zitjes in intercommunales e.d. Dat is één van de sterktes van de elektriciteitsmonopolist Elektrabel. Door de politieke vertegenwoordiging in zijn distributiemaatschappen en vele andere nevenmaatschappijen en -maatschappijtjes heeft het de politici in zijn greep gekregen. Dat verklaart waarom Elektrabel een gunstregime kreeg qua belastingen. Het verklaart waarom de regering Elektrabel gelijk wilde geven in zijn conflict met de federale toezichthouder voor gas en elektriciteit CREG. Deze instelling had berekend dat Elektrabel een “nucleaire rente” van bijna € 2 miljard verdiende door het open houden van afgeschreven kerncentrales. Elektrabel vindt dat het daar maar € 750 miljoen aan verdiende. In plaats van zijn eigen ambtenaren te steunen, besloot de regering het nog eens te laten narekenen door de Nationale Bank, een politiek orgaan bij uitstek, dat op basis van gegevens haar door Elekrabel verstrekt, op € 950 miljoen uitkwam… Het maneuver lokte zoveel protest uit, ook van de kant van de grote industriële gebruikers, dat minister van Energie, Paul Magnette, uiteindelijk bakzeil heeft moeten halen en de Nationale Bank geschonden uit dit avontuur kwam. Alleen, er is nog geen beslissing getroffen over de grootte van het bedrag dat Elektrabel over die “nucleaire rente” aan de regering zal moeten afdragen.
(Uitpers nr. 132, 12de jg., juni 2011)
