Honderden Palestijnse gewonden in Oost-Jeruzalem, dodelijk geweld in Gaza

Een gewelddadige bestorming van de Haram al-Sharif (Tempelberg) en de Al-Aqsa moskee door de Israëlische politie afgelopen vrijdag maakte enkele honderden gewonden.

Directe aanleiding was de dreigende uitdrijving van enkele Palestijnse families uit Sheikh Jarrah, een wijk in Oost-Jeruzalem. De Palestijnse islamistische beweging Hamas reageerde met het afvuren van enkele raketten richting Jeruzalem. Israël bombardeerde op zijn beurt de Gazastrook. Daarbij vielen 20 doden onder wie 9 kinderen.

De dreiging hing al een tijdje in de lucht. Rechtstreekse aanleiding is de mogelijke uitzetting van Palestijnse families uit hun huizen in Sheikh Jarrah. In principe moest de zaak maandag voor het Israëlische hooggerechtshof worden behandeld, maar die is nu uitgesteld omwille van de erg verhitte gemoederen en de internationale aandacht. In Sheikh Jarrah vinden al dagenlang protestacties plaats met de steun van internationale activisten waartegen Israëlische ordediensten hardhandig optraden tot ze de wijk afgrendelden en protestacties onmogelijk maakten.

Israëlische politie bestormt heiligdom

Tegen die achtergrond werd de Israëlische politie ook massaal opgetrommeld in en rond de Haram al-Sharif tijdens het laatste vrijdaggebed van de Ramadan. Ze verhinderden duizenden gelovigen om het gebed bij te wonen en blokkeerden onder meer de Damascuspoort, de belangrijkste Palestijnse doorgang tot de oude stad. Op de Haram al-Sharif en in de Al Aqsa Moskee, de derde heiligste plaats voor moslims wereldwijd, verzamelden desondanks vele tienduizenden gelovigen voor het avondgebed. De situatie geraakte uiterst gespannen. Israëlische ordetroepen bestormden eerst de esplanade van de Haram al-Sharif en maakten intensief gebruik van traangas, rubberkogels en geluidsbommen. Daarna vuurden ze de tuigen ook af in de al-Aqsa Moskee zelf. Volgens berichten werd hetzelfde geweld gebruikt op diverse plaatsen in de oude stad met inbegrip van een ziekenhuis waar gewonden van de politieraid werden verzorgd. Er is sprake van meer dan 300 gewonden. Velen raakten gewond nadat ze geraakt werden door stalen politiekogels met een rubberen omhulsel die tal van hoofdwonden veroorzaakten. Minstens één Palestijn zou daarbij zijn oog hebben verloren. In een reactie vaardigde Hamas, de islamistische partij die Gaza bestuurt, een ultimatum uit voor de terugtrekking van de Israëlische ordetroepen. Toen dat verstreek vuurde ze tientallen raketten richting Israël, waarop Israëlische gevechtsvliegtuigen de belegerde en afgesloten Gazastrook bombardeerden. Volgens het ministerie van volksgezondheid in Gaza vielen daarbij 20 doden. Dat zorgde dan weer voor tal van protesten op de Westelijke Jordaanoever. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu gooide nog olie op het vuur door het ‘Israëlische recht’ te claimen om in “heel Jeruzalem te bouwen”.

Sheikh Jarrah

Al bijna 15 jaar strijden de Palestijnse families in Sheikh Jarrah tegen de verdrijving uit hun woningen door Israëlische kolonistenorganisaties. De families leven daar al van de jaren ’50 nadat ze etnische werden weggezuiverd uit de toen nog Palestijnse steden Haifa en Jaffa die sinds 1948 op Israëlische grondgebied liggen. Kolonistenorganisaties beweren dat de huizen historisch bewoond werden door joodse Israëli’s. Maar in een interview dat ik in 2010 afnam van een Palestijnse bewoner blijkt uit oude Ottomaanse documenten dat de grond wel degelijk Palestijnse eigendom is. Dat zou volgens de betrokkene ook erkend zijn door het Israëlische Hooggerechtshof, maar werd niet aanvaard omdat de termijn van de procedure was overschreden.

Het VN-Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Zaken (OCHA) heeft onderzocht dat er tegen minstens 218 huishoudens in Oost-Jeruzalem zaken hangende zijn waarbij ze bedreigd worden met verdrijving uit hun woningen. De meerderheid van deze zaken is aanhangig gemaakt door kolonistenorganisaties.

Het VN-mensenrechtencommissariaat bracht afgelopen week een opvallend harde verklaring uit over deze zaak. Als de uitdrijving van de acht daar levende families wordt doorgezet, dan is dat in strijd met de Israëlische verplichtingen onder het internationaal recht, aldus het VN-Mensenrechtencommissariaat. Volgens de VN-organisatie zijn de twee wetten waarop de uitdrijving zou worden gebaseerd discriminatoir. Joodse Israëli’s kunnen oude claims op eigendom opeisen, terwijl de miljoenen nazaten van de in 1948 en 1967 verdreven Palestijnen het recht op terugkeer naar hun woonst permanent wordt ontzegd. De Israëlische ‘wet op de afwezigheid’ maakte het vervolgens mogelijk dat de leegstaande huizen in beslag werden genomen.

Volgens het VN-Mensenrechtencommissariaat faciliteren de betrokken wetten de verhuis van Israëlische onderdanen naar Oost-Jeruzalem. Het internationaal recht verbiedt de bezettingsmacht om delen van de eigen bevolking te transfereren naar de bezette gebieden wat volgens het internationaal recht neerkomt op een oorlogsmisdaad. De jarenlange grootschalige transfer van de joods Israëlische bevolking naar de bezette gebieden vormt een van de redenen waarom Fatou Bensouda, de Openbaar Aanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) op 3 maart 2021 aankondigde dat ze een onderzoek zou openen naar oorlogsmisdaden. Volgens de Israëlische organisatie Peace Now leven er inmiddels 660.000 kolonisten in de bezette gebieden met inbegrip van Oost-Jeruzalem.

Groeiend aantal kolonisten in Oost-Jeruzalem

De uitdrijvingen passen in de uitvoering van een veel groter plan met als doel een ‘joodse continuïteit’ rond het oude stadsdeel van Jeruzalem te organiseren. Sheik Jarrah moet een schakel vormen in deze zionistische omcirkeling die verder ook de Palestijnse Olijfberg in het oosten en Silwan (de zogenaamde ‘stad van David’) in het zuiden omvat. In 1980 werd Oost-Jeruzalem bij Israëlische wet geannexeerd, maar de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties bestempelde deze annexatie als van ‘nul en generlei waarde’ (resolutie 478, 30 juni 1980) en beschouwt het stadsdeel als Palestijns Bezet Gebied.

Elk jaar stijgt het aantal Israëlische kolonisten in Oost-Jeruzalem. Vandaag leven er naar schatting 220000 kolonisten in 11 grote nederzettingen. Een deel van de kolonisten woont ook in kleinere kolonies niet zelden in huizen die voorheen door Palestijnen werden bewoond, zoals dat het geval is in oud-Jeruzalem. In 2020 schreef de Israëlische regering vijf offertes uit voor de bouw van 1538 wooneenheden. In februari dit jaar kwam er een offerte voor 1077 wooneenheden in Givat Hamatos, wat de eerste nieuwe nederzetting zou worden in Oost-Jeruzalem in de afgelopen 20 jaar. Sinds 2015 heeft de Israëlische regering plannen bekendgemaakt voor de bouw van meer dan 16.600 wooneenheden waarvoor inmiddels 4000 offertes zijn uitgeschreven. Bovendien plant de regering grote constructies in het zogenaamde E1 gebied dat in de Westelijke Jordaanoever ligt maar door Israël beschouwd wordt als Groot-Jeruzalem. Het zou gaan over in totaal nog eens 3401 wooneenheden. Als het plan wordt uitgevoerd betekent dat de etnische zuivering van 3.700 Palestijnen uit het betrokken gebieden.