In Frankrijk van “ni ni” naar “ni”
In het Franse Montauban heeft Pierre-Henri Carbonnel vorig weekend een zetel in de Assemblée Nationale gehaald. Carbonnel was de kandidaat van de UDR (Union des Droites pour la République), partner van he extreemrechtse Rassemblement National (RN). Carbonnel komt in de plaats van partijgenote Brigitte Barèges wiens verkiezing vorig jaar ongeldig was verklaard. Carbonnel haalde 52 % tegen 48 % voor de socialiste Catherine Bourdoncle. Bij een opkomst van 37,4 %.
In versnelling
Een fait divers dat niet eens Montauban in beweging bracht en dat niets verandert aan de samenstelling van de Assemblée. Het zou compleet onopgemerkt gebleven zijn ware het niet dat Bruno Retailleau zijn achterban van de rechtse Les Républicains (LR) uitdrukkelijk opriep zeker niet voor links te stemmen. Links als enige vijand.
Retailleau is de leider van LR en was tot een week geleden ook minister van Binnenlandse Zaken gefixeerd op immigratie en veiligheid, voor hem één probleem. Op zijn aandringen weigerde LR ministers te leveren voor de regering Lecornu II. De zes leden die toch tot de regering toetraden, dreigen uit de partij te worden gesloten.
Vorig jaar zorgde de vorige LR partijvoorzitter Eric Ciotti, voor ophef door bij de vervroegde verkiezingen een alliantie aan te gaan met RN. LR volgde niet, waarop Ciotti zijn UDR oprichtte en 15 zetels haalde. Nu lijkt het er steeds meer op dat een groot deel van rechts het voorbeeld van Ciotti wil volgen. De oproep van Retailleau voor Montauban, is alleszins een breuk met het tot nog toe gevoerde beleid. Dat resumeert zich in “ni ni”: noch links noch uiterst-rechts. In Montauban bleef er slechts één “ni” over: die voor links.
Een alliantie sluiten met het RN, daar kan nu geen sprake van zijn, vertelde Retailleau vorige week nog. Want het RN is tegen de pensioenwet van president Macron en tegen andere voorstellen voor bezuiniging in de sociale sector… Dat is een kwestie van details.
Voorlopers
Bovendien is er bij uiterst-rechts zelf veel aan het bewegen.
Uiterst-rechts, dat is vooral het Rassemblement National met aan het hoofd Marine Le Pen, driemaal presidentskandidate. Zij probeert de etikettering links en rechts te ontwijken, het RN is een partij van het Franse volk, sociaal bewogen maar overgoten met “la préférence nationale”.
Dat “sociaal karakter” staat wel erg onder druk. Het RN verzette zich wel tegen de pensioenwet van Macron, terwijl “klassiek rechts” , LR, dat volop steunde. Le Pen was tot nu toe helemaal niet voor een “Union des Droites”, eenheid van al wat rechts is, de droom van haar nicht Marion Maréchal. Die zat tot vorig jaar bij de fascist Eric Zemmour en diens partij Renconquête, maar keerde intussen terug naar de familiale stal, steeds met dat idee van Union des Droites.
Op nationaal vlak is die unie nieuw. Op lokaal en regionaal vlak is het al eerder gebeurd. Een eerste keer bij de gemeenteraadsverkiezingen in Dreux, 1983, waar rechts en het Front National (FN) samengingen om links van het bestuur te houden. In 1998 sloot de rechtse Charles Millon van de ‘centrumpartij’ UDF akkoorden met het FN om regiovoorzitter te kunnen blijven in Rhône-Alpes (Lyon).
Boze patroons
De eenheid van rechts en uiterst-rechts was tot voor kort geen perspectief voor het Franse patronaat of een deel er van. De grote ontgoocheling in Macron, heeft dat veranderd. Kopstuk Bernard Arnault van superluxebedrijf LVHM, met een persoonlijk fortuin van ver boven 100 miljard euro en persoonlijk bevriend met Donald Trump, zag Macron als een zielsverwant, een president die zich het lot van de rijken aantrok.
Macron heeft die rol jarenlang goed vervuld, maar door de chaos die hij vorig jaar schiep met de plotse ontbinding van de Assemblée, heeft hij zijn krediet bij de rijke vrienden verspeeld. Arnault is nu woedend op “die onverantwoordelijke Macron” door wiens schuld thema’s als ongelijkheid en fiscale rechtvaardigheid op de agenda zijn gekomen en erg goed aanslaan bij de Fransen. Het patronaat is onder meer zeer boos dat er een senaatsrapport kwam over de subsidies aan ondernemingen: 211 miljard euro zonder voorwaarden, zonder controle. Het publiek hoeft dat allemaal niet te weten.
Bardella
De rijkelui zien nu een ideale vervanger in Jordan Bardella, de jonge deftige voorzitter van RN. Nu Marine Le Pen door haar veroordeling voor fraude althans voorlopig geen kandidaat meer kan zijn bij verkiezingen, is Bardella helemaal de favoriet van steeds meer rijkelui. Zeker nu hij het programma van RN in liberale richting heeft geduwd, in de richting van het grootkapitaal dus, gedaan met dat sociaal vertoon.
Veel patroons waren enthousiast over zijn verschijning bij de patronale bond Medef. Ze zien in hem de Franse versie van Giorgia Meloni, de Italiaanse premier wiens ‘postfascistische’ Fratelli d’Italia regeert met de fascistische Lega en de rechtse Forza Italia. De eenheid van rechts zoals ze die ook in Frankrijk dromen.
Vandaar ook de groeiende patronale steun voor een Union des Droites die dichterbij komt. Bij LR spelen er nu meer en meer met het idee dat parlementsverkiezingen het RN een zege zouden bezorgen zonder volstrekte meerderheid. Dan moet LR maar in een regering met RN stappen om een meerderheid te leveren. Over belangrijke zaken als migratie en veiligheid zijn ze het al lang eens, en nu ook meer en meer over een economisch beleid op patronale leest.
Rechts, extreemrechts en Medef zijn het er roerend over eens dat het grote gevaar voor la République van links komt: La France insoumise (LFI) behoort volgens hen niet tot de ‘arc républicain’, het RN wel. Er wordt dus een cordon sanitaire opgetrokken tegen een deel van links en de sociaaldemocratische PS doet daaraan mee. Die rechtse unie wordt dagelijks aangemoedigd in de media van miljardair Bolloré.
Europa
Die op stapel staande Union des Droites is op nationaal vlak nieuw voor Frankrijk, maar niet voor Europa. We zagen in buurland Nederland hoe de partij van Navo-secretaris-generaal Mark Rutte, de VVD, scheep is gegaan met de PVV van Geert Wilders.
Of Oostenrijk waar de ÖVP (EVP) al vorige eeuw ging regeren met de fascistische FPÖ en dat enkele jaren geleden herhaalde. Vorig jaar mislukte de verbintenis, maar de bereidheid blijft.
Pionier was evenwel Italië waar Silvio Berlusconi in 1994 een regering vormde van zijn Forza Italia (EVP) met de postfascistische Nationale Alliantie waaruit de Fratelli d’Italia van premier Meloni ontstond. Toen ook samen met de separatistische Lega Nord waaruit de huidige ultrarechtse Lega voortkomt.
Dat is voorgeschiedenis voor wat nu op continentale schaal bezig is, aangemoedigd uit zowel Moskou als Washington. Donald Trump maakt hulp aan Argentinië afhankelijk van succes van uiterst-rechts bij de verkiezingen. Dat illustreert toch wel in hoge mate hoe ver het Trumpisme wil gaan om geestverwanten aan de macht te brengen. De toespraak van vice-president JD Vance op 14 februari in München, was zeer duidelijk en werd gevolgd door rechtstreekse deelname van een VS-minister, Noem, aan de verkiezingscampagne van de PiS in Polen.
Tegelijk neemt klassiek rechts in veel landen en in de EU steeds meer standpunten van extreem over. Over immigratie, repressie en ook meer en meer milieu en klimaat, zitten ze op dezelfde lijn.
In het EU-parlement wendt Hans Weber, chef van de EVP-fractie, zich regelmatig tot uiterst-rechts om samen groene projecten af te weren of om het migratiebeleid om te buigen. Van enig cordon is al lang geen sprake meer. Zowel de sociaaldemocraten als het liberale Renew hebben Commissievoorzitster Ursula Von der Leyen gewaarschuwd dat ze in de oppositie gaan als het zo verder gaat.
Zo ontstaan daar stilaan nieuwe coalities. Het klimaatbeleid wordt aan snel tempo ‘gemilderd’, de objectieven worden ‘flexibel’. Er groeit een anti-groene internationale, uiterst-rechts krijgt steun van rechtse partijen in haatcampagnes tegen al wat met ecologie heeft te maken.
Antifa
Het staat allemaal in ‘Project 2025’, het plan van de ploeg Trump voor de machtsovername. In dat Project wordt de klimaatopwarming volledig in vraag gesteld, het is allemaal fake. De Europese aanhang volgt.
Ook de hetze van Trump tegen “Antifa”, bedoeld wordt alle antifascisten, krijgt Europese navolging. In Nederland stelt het parlement anifascisme buiten de wet. In België springt Georges-Louis Bouchez, de capo van de “liberale” MR ook op de kar: antifa verbieden. Het volstaat antifascisten af te doen als ‘terroristen’ om de repressie los te laten.
Niet alleen op antifascisten, ook naar VS-voorbeeld op al wie het opneemt voor de Palestijnen. Zowel in Duitsland als het Verenigd Koninkrijk is steun aan de Palestijnen al deels gecriminaliseerd. Telkens door sociaaldemocraten die dus niet inzien dat er dringend een muur moet worden opgeworpen tegen de opmars van extreemrechts. Of hoe de sociaaldemocratie geen lessen wil trekken uit wat een eeuw geleden gebeurde. Toen rechts zich ook liet inslapen door de fascisten en de sociaaldemocratie te laat weerstand bood.
