Wat politiekers ons vertellen over migratie is fundamenteel verkeerd
De Nederlandse hoogleraar Hein de Haas – socioloog, geograaf en onderzoeker aan de universiteiten van Oxford en Amsterdam – publiceerde zopas een boek dat internationale weerklank begint te vinden. “Hoe werkt migratie echt” is een eyeopener voor iedereen die maar van ver of nabij betrokken is bij discussies en beslissingen rond migratie. Aan de hand van 22 mythen – die hij een voor een naar de prullenmand verwijst – brengt hij het ware verhaal van migratie en wijst op de grandioze verkeerde ideeën, die niet alleen door uiterst rechtse politici worden geuit, maar die ook worden geloofd door goed menende beschermers van ronddolende mensen op zoek naar een beter leven.
Bijvoorbeeld: we leven niet in een tijd van ongekende massamigratie; de illegale migratie loopt niet uit de hand; emigratie is geen vlucht uit de ellende; ontwikkeling van arme landen remt migratie niet af… Dit zijn maar een paar aspecten van migratie die aan bod komen bij de Haas, telkens met feitenmateriaal uit de meest betrouwbare bronnen en studies.
Sunak en co
Een typische verkeerde politieke houding is die van de Britse premier Sunak. Om de zogeheten overvloed aan opdringerige immigranten weg te krijgen, gooit hij het op een akkoordje met Rwanda, een Afrikaans landje van amper 26.000 km2, met een bevolking die voor 95% bestaat uit landbouwfamilies met kleine stukjes grond van een paar hectare. Wat Sunak er niet bij vertelt is, dat Rwanda maar 300 immigranten kan ontvangen per jaar, en dit gedurende een proefperiode van vier jaar. Terwijl de Britten 46.000 inwijkelingen binnen kregen via het Kanaal in 2022 en dat het Verenigd Koninkrijk daarenboven een achterstand heeft van 175.000 asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben aangevraagd. Het ‘fantastisch’ plan van Sunak is dus amper een klein pleistertje op een houten been.
Iets gelijkaardigs wordt geprobeerd door de extreemrechtse Italiaanse premier Giorgia Meloni, die een overeenkomst beoogt met Albanië om niet gedocumenteerde migranten en asielzoekers daar onder te brengen in speciale kampen, zolang hun asielaanvraag niet is goedgekeurd. Italiaanse rechters worden naar ginder gestuurd om een oordeel te vellen over de “indringers” die daar in detentiekampen worden ondergebracht. Hoe gek kun je het bedenken. Dit zijn geen ernstige oplossingen voor het zogeheten ‘immigratieprobleem’.
Hein de Haas toont in zijn ernstige studie aan dat er in Europese landen een groeiend tekort bestaat aan mensen die willen werken in de talrijke dienstverlenende sectoren zoals huishoudhulp, gezondheidszorg, schoonmaak, horeca, wasserettes, vleesverwerking… Nederland, België en andere Europese landen, snakken naar arbeidsmigranten, omdat de hoger geschoolde binnenlandse jongeren dit werk niet meer wensen te doen, terwijl veel immigranten dit wel aanpakken omdat ze hier enorm veel meer verdienen dan in hun eigen land.
Geldstroom
Steun aan de armste landen in Afrika en elders, waar goed menende liefdadigheid op aandringt, roept echter geen halt toe aan de drang tot migratie, want de meeste emigranten komen niet uit die armste landen. Daar hebben de families niet voldoende middelen om de emigratie van een familielid te bekostigen. Uit de grondige studies waarop de Haas zijn boek baseert is emigratie het resultaat van economische ontwikkeling in het land van herkomst en zijn het meestal mensen die al een zekere vorm van onderwijs hebben genoten, die de kans wagen om elders een beter leven te beginnen. Hierdoor zijn ze in staat hun familie in het thuisland financieel te steunen. Deze gang van zaken is enorm veel lonender dan bijvoorbeeld de steun die aan armere landen wordt toegekend door Europa.
De EU verleent jaarlijks 55 miljard Euro steun aan de eigen boeren, maar er gaat amper 627 miljoen (of 0,62 miljard) uit de EU naar Afrika. Intussen vormen de sommen die door emigranten naar huis worden gestuurd, een veelvoud van deze “hulp” en komen zonder problemen rechtstreeks bij de families terecht.
In 2022 bedroeg het loon van een ongeschoolde arbeider in Marokko 7,5 euro per dag, terwijl migranten in Zuid-Spanje die in de landbouw werkten 40 à 50 Euro verdienden per dag. Voor vergelijkbaar ongeschoold werk wordt in Frankrijk, Nederland en België ten minste 10 Euro per uur betaald of 80 Euro per dag. Dus meer dan tien keer zoveel als in Marokko.
Mythes
In het boek van de Haas worden voortdurend dergelijke vergelijkingen gemaakt en bestaande mythen de grond in geboord, door middel van grondig bestudeerde en onderzochte cijfers, die tot nog toe bij heel weinig gezagsdragers bekend zijn. Emigratie is alles behalve een wanhopige vlucht uit de ellende, maar geeft uitwijkelingen de kans om bij een latere terugkeer naar eigen land, een beter leven te beginnen en hun kinderen betere scholing te bezorgen. En dat blijkt het uiteindelijke doel te zijn.
Tot omstreeks 2000 lagen de sommen van ontwikkelingshulp en de sommen die door uitwijkelingen naar huis werden gestuurd, beiden wereldwijd grosso modo rond de 74 miljard dollar per jaar. Twintig jaar later was ontwikkelingshulp gestegen tot 200 miljard dollar, maar de overschrijvingen van migranten naar huis lagen al op 500 miljard dollar. In werkelijkheid liggen de bedragen van migranten nog een stuk hoger, want dit zijn maar de gekende overschrijvingen die gebeuren via banken of financiële dienstverleners als Western Union e.a.. Veel migranten sturen hun geld liever via informele kanalen naar huis of brengen het zelf mee in cash of goederen. Dit soort overdracht vertegenwoordigt wellicht 50% van de geldstromen.
“Er moeten fundamentele keuzes worden gemaakt”, meent hoogleraar Hein de Haas. “Willen we een landbouw die voor een groot deel leeft van subsidies en vervolgens beroep doet op migranten voor het zware werk? De huidige realiteit toont aan dat discussies over migratie niet los kunnen worden gezien van de bredere debatten over ongelijkheid, werkverschaffing, sociale rechtvaardigheid en vooral over het soort samenleving waarin we willen leven.”
Guido Kindt
“Hoe migratie echt werkt – Het ware verhaal over migratie aan de hand van 22 mythen” door Hein de Haas, 2023.
