Na hevige protesten tijdens de afgelopen maanden in Marokko heeft koning Mohammed VI op 17 juni zijn grondwetswijzigingen voorgesteld aan de Marokkaanse bevolking. De Marokkaanse grondwet kent nu 108 artikelen en zal er na de hervorming 180 tellen. Maar veel stellen die veranderingen niet voor. De echte grondwettelijke veranderingen bevinden zich op het niveau van de cultuur. Voor de eerste keer in de geschiedenis wordt de Amazigh-taal een officiële taal. De praktische uitwerking zal door een bijzondere wet bepaald worden. Voor het eerst worden ook expliciet de componenten van de Marokkaanse cultuur genoemd: Arabisch-islamitisch, Amazigh, Joods, Andalusisch en Mediterraans. Ook krijg de subcultuur van de Westelijke Sahara, het Hassani, een officieel karakter. Gewetensvrijheid is wel expliciet niet opgenomen in de grondwet onder druk van de islamistische partij PJD (Parti de la Justice et du Développement – Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling). Status van de koning De koning zal volgens de nieuwe grondwet nog altijd de functie van leider der gelovigen (amir al muminien) dragen. Deze functie geeft de koning de laatste zeg in alle religieuze materies. De term heilig verdwijnt wel uit de grondwet, maar in de plaats daarvan komt de term onschendbaar. De jaarlijkse verklaring van de koning aan het Marokkaans parlement zal niet voor discussie vatbaar zijn. En ook blijft kritiek geven op de koning strafbaar. Ook wordt de koning de hoogste vertegenwoordiger van Marokko en staatshoofd. De leeftijd om koning te worden wordt opgetrokken van 16 naar 18 jaar. Bevoegdheden van de koning De koning blijft exclusief bevoegd voor benoemingen in het Marokkaanse leger. Hij blijft ook het hoofd van het leger. De koning blijft ook de ministerraad voorzitten. De naam Grondwettelijke Raad verdwijnt en zal voortaan het Grondwettelijk Hof worden genoemd. De helft (6 leden) worden door de koning benoemd en de andere helft door het parlement. De Hoge Raad voor Strategische Veiligheid, een nieuw orgaan zal worden geleid door de koning. De koning zal ook de president zijn van de Hoge Raad voor Islamitische Geleerden en deze Raad krijgt zelfs een plaats in de Grondwet. De regering De premier kan volgens de nieuwe grondwet het parlement ontbinden na consultatie met de koning, de voorzitter van het Grondwettelijk Hof en de parlementsvoorzitter. Voorts kan hij in samenspraak met de koning de ministerraad voorzitten. De premier zal worden aangeduid door de partij die de verkiezingen heeft gewonnen en dit in samenspraak met de koning. Dit is eigenlijk vandaag al het geval. Deze politieke gewoonte wordt opgenomen in de grondwet. De premier kan zijn eigen ministers benoemen, maar de koning behoudt een vetorecht. De rechterlijke macht De minister van Justitie zal niet meer het hoofd van het Hof van Cassatie zijn. De koning blijft het hoofd van de rechterlijke macht. En de Hoge Raad voor de Rechtspraak zal worden voorgezeten door de koning en wordt opgenomen in de grondwet. Parlement Het tweekamerstelsel wordt behouden. In de senaat worden wel een aantal organisaties uit het maatschappelijk middenveld opgenomen. Het parlement wordt exclusief bevoegd voor wetgevend werk. Conclusie De belangrijke bevoegdheden die een nieuw sociaal-economisch elan zouden kunnen teweegbrengen blijven in de handen van de koning. Op bepaalde vlakken heeft de regering zelfs geen enkele zeggenschap (zoals defensie). Marokko heeft nog een zeer lange weg af te leggen, wil het een echte parlementaire monarchie worden (Uitpers
Dit artikel verscheen eerder in De Wereld Morgen:
http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2011/06/22/hoe-democratisch-wordt-het-nieuwe-marokko
