Matteo Salvini, de duce van de Lega (links op foto) , krijgt meer en meer tegenwind uit eigen rang. De nummer twee van de Lega, Giancarlo Giorgetti bijgenaamd ‘il tedesco’ (de Duitser)(rechts op foto) , voert besprekingen met de Duitse CDU. Met als onderwerp hoe van de uiterst-rechtse Lega een Europese centrumpartij te maken. Die dan op lange termijn bij de EVP zou kunnen aansluiten.
EVP zoekt
Die EVP zit met een leegte in Italië. Haar partij, Forza Italia van Silvio Berlusconi, is uitgespeeld. Ze haalde bij de verkiezingen in de lente van 2018 nog 14 %, nu geven peilingen haar tussen 6 en 7%. De leegloop is volop bezig, zowel van mandatarissen als kiezers, van wie ze er zeer veel verloor aan de Lega. Die laatste zit in het EU-parlement in een fractie met andere uiterst-rechtse partijen, waaronder het Franse RN en het Vlaams Belang.
De Lega is door Salvini en ploeg de voorbije jaren steeds verder naar rechts opgeschoven. Niet alleen dat, het Nord van de Lega Nord, is weggemoffeld om van de Lega een partij met nationale inplanting te maken rond onder meer xenofobve campagnes tegen migratie.
Tijdens de corona-pandemie werd ze steeds ‘trumpistischer’, met aanvallen op de beschermingsmaatregelen van de regering Conte 2, geleid door Giuseppe Conte. Regering Conte1 was er een waar de Lega zelf in zat, samen met M5S, de Vijfsterrenbeweging die nu met de centrumlinkse Partito Democratico en Viva Italia van ex-premier Matteo Renzi regeert. Voor Salvini, die ook campagne voert met de Paternoster, is de niet-herverkiezing van Donald Trump een zware tegenvaller.
“Centrum”
Binnen de Lega is niet iedereen opgetogen met de populistische koers van Salvini. Luca Zaia, de gouverneur van de Veneto die dit jaar triomfantelijk werd herkozen, laat al een tijdje merken dat hij op een andere, veel gematigder, koers zit. Zaia is zoals veel anderen meer gehecht aan de Lega toen ze nog Lega Nord was, een regionalistische, zelfs separatistische, partij die vooral opkomt voor de belangen van de kleine en grote ondernemers uit ‘Padania’, het rijkere noorden.
Zolang de Lega met Salvini hoog scoorde, 34,2% bij de Europarlementsverkiezingen in mei vorig jaar, was er nauwelijks kritiek te horen. Maar nu Salvini’s populisme minder aanslaat, zwelt de kritiek aan. In peilingen scoort de Lega nog rond 23 %, terwijl de partner Fratelli d’Italia van Giorgia Meloni steeds hoger scoort – rond 15 tot 16 %, bijna 10 % meer dan bij de Euroverkiezingen. Deze partij, erfgename van de neofascistische MSI, stelt zich tijdens de pandemie iets voorzichtiger op dan Salvini.
Duitse draai
De Italiaanse rechterzijde wordt zo goed als volledig ingenomen door extreme partijen. Forza Italia telt nog nauwelijks mee in de rechtse alliantie, zij blijft er vooral bij om bij lokale en regionale verkiezingen volgend jaar zoveel mogelijk posten te redden. Want op eigen houtje zou ze die massaal kwijtspelen.
Toen ze bij de verkiezingen in 2018 front vormde met Salvini en co, verdedigde Berlusconi dat bij de EVP met het argument dat hij zijn partners er wel zou onder houden, dat hij de baas was. De Lega haalde echter 17%, Forza slechts 14 %. Bij de Euroverkiezingen werd dat 34 en 8.
De Duitse CDU heeft Italië altijd op de voet gevolgd, vooral in het oude systeem toen de zusterpartij, de christendemocratische DC, tot 1994 de Italiaanse politiek domineerde. Forza nam in dat jaar die vrijgekomen plaats in. Maar nu is er geen politiek centrum meer. De CDU werkt eraan. Berlusconi is nu een verliezende kaart, laat ons kijken bij de Lega zelf waar mensen als Giorgetti en Zaia wel een draai willen maken.
Giorgetti, nummer 2 van de Lega, is al in oktober in Berlijn gaan praten met Marian Wendt van de CDU. Dat praten gaat verder over een Europees initiatief waarbij zowel CDU als Lega zouden worden betrokken. Dat zou gebeuren in de vorm van een plan voor economisch herstel ten voordele van de kleine ondernemingen. Het is duidelijk dat dit gewoon zoeken is naar een gemene deler om de Lega naar “Europa” te versassen.
Eurodraai
De voorbije jaren was de Lega meer dan ooit Euro-vijandig. Wendt en Giorgetti willen dat ombuigen zodat de Lega via een gemeenschappelijk pleidooi voor de kmo’s de populistische schubben kan afschudden en een Eurogezinde centrumpartij kan worden. Centrum genoeg om de EVP op termijn weer een stevige Italiaanse poot te geven.
En wat in dat geval met Forza Italia, of wat daarvan zou resten? De EVP is een Spaanse herberg, ze bood voor zover ik me herinner ooit onderdak aan zes Italiaanse formaties. Zoals wijlen EVP-voorzitter Wilfried Martens me ooit zei nadat de EVP Forza Italia had binnengehaald: het komt erop aan in het Europarlement de grootste te zijn.
