De grote vluchtelingencrisis, waarbij duizenden vluchtelingen, vooral uit Syrië, op allerlei mogelijke en onmogelijke manieren [gammele bootjes, vaak met dramatische gevolgen], heeft in Nederland en andere Europese landen een stroom van solidariteit teweeg gebracht.
Was er eerst sprake van relatieve onverschilligheid tot vijandigheid, de goeden [vluchtelingenhelpers vanuit religieuze en andere hoek en politieke activisten] niet te na gesproken, nu lijkt er een kentering gekomen: In Nederland, Duitsland en andere Europese landen. En de hartverwarmende initiatieven schieten als paddestoelen uit de grond:
Enkele: Duizenden mensen hebben zich gemeld als gastgezinnen, mensen willen vluchtelingen in huis nemen, dekens worden gedoneerd voor onder andere in Calais gestrande vluchtelingen, een Nederlands echtpaar op het Griekse eiland Lesbos helpt vluchtelingen, draagdoeken en kleding worden gedoneerd, een hotel in Nieuw West stelt een kamer voor vluchtelingen ter beschikking, buurtbewoners komen eten brengen, er worden wakes voor vluchtelingen georganiseerd, woningbouwcorporaties bieden hulp en ga zo maar door.
Het spook van de xenofobie
Maar er is een keerzijde aan dit alles en die moeten we niet onderschatten: Xenofobie. De vooroordelen, die-helaas-heersen onder een deel van de publieke opinie, over potentiële ”jihadisten”, ”verkrachters” [erdoor ingegeven, dat er opvangscentra zijn voor voornamelijk mannen] en de zogenaamde profiteurs, wordt vrolijk gevoed door lieden als de extreem-rechtse PVV-leider Wilders, die bij de behandeling van de Miljoenennota zijn bekende hetze tegen vluchtelingen afdraaide, waarbij hij weerzinwekkende termen gebruikte als ”asieltsunami” en testosteronbommen. De gebruikelijke, valse retoriek over de ”gewone Nederlanders” die van de komst van vluchtelingen het slachtoffer zijn. Nog gevaarlijkere retoriek over ”het voortbestaan” van Nederland, dat op het spel gezet wordt en ”ons volk”, dat wordt ”vervangen”. En dan als finale: Grenzen dicht.
Wat echt alles sloeg was zijn ophitsende statement tot ”democratisch, geweldloos verzet”. Hij zei [citaat nieuwsmedia]: “Pleeg verzet. Democratisch, geweldloos verzet, maar pik het niet.” En wat gebeurt er een week later? Een Gemeenteraadsvergadering in Purmerend wordt voortijdig beëindigd omdat woedende mensen, tegenstanders van de komst van een AZC, dreigen de Gemeenteraad te bestormen.
Ik kan niet bewijzen, dat het een direct gevolg is van de ophitserij van Wilders, maar ik ben er zeker van, dat dergelijke lieden zich in ieder geval gesterkt voelen door de xenofobische uitspraken van G. Wilders, wiens gedachtegoed overeenkomsten vertoont met nazi-dictator Hitler. Overeenkomsten, die steeds duidelijker naar voren komen. ”Ons volk” dat vervangen wordt. ”Het voortbestaan van ons mooie land”, dat op het spel staat. Vluchtelingen als ”testosteronmommen” afschilderen. Haatzaaien met ”asieltsunami. En geen Kamervoorzitter, die ingrijpt, zelfs niet als Wilders het heeft over ”nepparlement” .
Maar Wilders is de enige niet. Helaas. Hoewel premier Rutte tijdens het debat over de Miljoenennota zijn afkeuring had uitgesproken over de ”verschrikke termen” [volgens de media de woorden van Rutte] als ”asieltsunami” en ”testosteronbommen”, die Fuhrer [en dat is nadrukkelijk MIJN term] Wilders gebruikte, ging hij anderzijds op demagogische wijze mee met Wilders” betoog. Ik citeer: ”Maar, zei de premier, op een bepaald punt ben ik het met Wilders eens, over het ‘asielshoppen’; dat hoewel asielzoekers door veilige landen reizen, ze toch naar welvarende landen als Duitsland en Nederland koersen om daar asiel aan te vragen.” Welke ”veilige” landen Rutte trouwens noemt, zijn mij een raadsel. Macedonië, waar vluchtelingen met flitsgranaten worden beschoten? Griekenland, met zijn door de fascistische Gouden Dageraad [nu in het defensief, maar nog onderhuids actief] opgestookte xenofobie tegen migranten en slechte opvang/behandeling van vluchtelingen, waaraan ook de zware economische crisis debet is? Hongarije, waar vluchtelingen in kampen worden gestopt, waar het leger wordt toegestaan, geweld tegen vluchtelingen te gebruiken en een advertentie [door de Hongaarse Overheid geplaatst in kranten in het Midden-Oosten], vluchtelingen waarschuwt, niet naar Hongarije te komen, anders worden ze voor jaren in de cel gezet. Lekker veilig, daar.
Maar sowieso: Vluchtelingen, op de vlucht voor oorlog en ellende, hebben het recht naar die landen te trekken, waar ze een menswaardig bestaan kunnen opbouwen. Die verderfelijke term ”asielshoppen”, suggereeert al, dat het een pleziertocht is. Schandelijk, demagogisch en onwaar.
Ook op lager bestuurlijk niveau is het aanwakkeren van het demagogisch vuurtje pijnlijk aanwezig: Terwijl de solidariteit in Amsterdam met vluchtelingen hartverwarmend was en vele activiteiten zich ontplooiden, zette stadsdeelvoorzitter van Nieuw West, Achmed Badoud, een domper op die solidariteit door te verklaren, dat de ”zorgen” van de omwonenden [van de Sporthal waar een groep vluchtelingen werd opgevangen] ”heel terecht” was. Dat is trouwens maar een bepaalde groep: vele, heel vele bewoners in Stadsdeel West waren wel hartverwarmend en solidair met de vluchtelingen, er werd zelfs een hotelkamer ter beschikking gesteld voor vluchtelingen.
Maar goed, die andere, nare kant, is er ook. Om terug te komen op Baadoud: Wat was nu de aanleiding tot dit alles: De Gemeente zou de eerste vluchtelingen opvangen in een Sportcentrum in Nieuw West, waar ze overigens maar een korte tijd zouden blijven. Zoals wel vaker, wanneer vluchtelingen worden opgevangen, was er een ”voorlichtingsavond” voor de buurt. Ook in dit geval dus, in de aula van het Caland Lyceum, waar voorlichting over de opvanglocatie werd gegeven.
Nu is het goed, iets meer te weten te komen over de vluchtelingen, uit welk land ze komen, religie, cultuurgebied, de oorlog/ellende waarvoor zij gevlucht zijn, maar vaak verlopen dit soort voorlichtingsavonden in een hetzerige sfeer en is het aanleiding voor sommigen, soms velen, niet alleen met vragen te komen, maar hun xenofobie te spuien. Dat bleef ook hier niet uit: Op niets concreets gebaseerde ”angsten” van omwonenden over ”verkrachters” [vanwege de aanwezigheid van veel” jonge bootvluchtelingen”], “jihadisten”, etc, etc.
En in plaats gemotiveerd daartegenin te gaan, toonde Baadoud ”begrip” en zei er, qua openbare orde en veiligheid ”bovenop te zitten.” De reactie van een law and order man, die hierdoor xenofobie voedt in plaats van tegengaat. De opmerking ”wij hebben geen huizen in de aanbieding” van burgemeester van der Laan helpt ook niet bepaald en zet de vluchtelingen neer als een stel profiteurs.
Verzet tegen asielzoekerscentra
We zagen het al bij de bezwaren tegen de asielopvang in Amsterdam. Nieuw West: Verzet, vijandigheid, vooroordelen, gevoed en gesteund door xenofobe politici als Wilders. Heftiger tonelen van protest vonden, reeds genoemd, plaats in Purmerend. Maar ook in Enschede: Dezelfde vooroordelen [verkrachtingen, jihadisten, profiteurs], dezelfde xenofobie. De SP schreef er een goede brochure tegen. Schrijver en activist woonde een voorlichtingsavond in Tilburg bij, met soortgelijke riedels. En terecht ergerde Peter Storm zich aan zowel de xenofobe reacties van het publiek, als aan de ontwijkende en vooroordelenvoedende reacties van de bestuurders [gelukszoekers, vertaal naar de COA bestuurder, arbeidsmigranten, worden er wel door de IND uitgevist en teruggestuurd. COA is Centraal Opvang Asielzoekers].
In het buitenland is de xenofobie nog schrikbarender. In Duitsland werd een asielopvangcentrum bestookt, in Finland bestookten anti vluchtelingendemonstranten een bus met arriverende vluchtelingen.
Om welke vluchtelingen gaat het eigenlijk?
Human Rights Watch vermeldt, dat volgens de cijfers van de VN Hoge Commissaris van de Vluchtelingen [UNHCR], 66 procent van de 137. 000 vluchtelingen, die in Europa zijn gearriveerd tussen 1 januari en 29 juni anno Domini 2015, afkomstig zijn uit vijf landen, Syrië [34 procent], Afghanistan [12 procent], Eritrea [12 procent], Somalië [5 procent] en Irak [3 procent]. De meeste Syriers, Irakezen en Afghanistan zijn gevlucht via Griekenland en/of Hongarije, Eritreërs, Somaliërs en een beperkt aantal Syriërs zijn de Middellandse Zee overgestoken en aangeland in Italie. Ze zijn gevlucht voor oorlog en ellende.
De burgeroorlog in Syrië is bekend, maar ook in Somalië woedt al jaren een burgeroorlog, in Afghanistan is de strijd, geïnstigeerd door Westers militair optreden, in volle gang en het land is allesbehalve veilig. Ook in Irak, product van Westers militair ingrijpen, is de situatie zeer instabiel. Vanwege de grote interne spanningen en groot aantal aanslagen geeft het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken voor het grootste deel van Irak dan ook hetr advies: NIET REIZEN. Dat zegt genoeg. In Eritrea is al jaren een gesloten dictatuur, dus een slechte mensenrechtensituatie.
Alle reden dus, om deze mensen welkom te laten zijn: Ze hebben immers recht op veiligheid. Al wat de EU echter gedaan heeft, is door middel van het aan Europa’s buitengrenzen opererend agentschap Frontex, de overtocht over de Middellandse Zee zo bemoeilijken, dat mensen wel hun toevlucht moesten nemen tot dubieuze ”mensensmokkelaars” en gammele bootjes, met het drama van de Middellandse Zee doden tot gevolg.
Opvang in de regio
EU-politici doen te pas en onpas uitspraken over ”opvang in de regio”, ondertussen suggererend, dat de vluchtelingen geen ”echte vluchtelingen” zijn [dus niet worden vervolgd], maar op zoek zijn naar een beter bestaan. In de eerste plaats zijn de herkomstlanden, waar oorlogen woeden onmiskenbaar onveilig. Ten tweede is het zoeken van een beter bestaan, ieders recht. En wat ”opvang in de regio betreft”, vaak wordt verzwegen, dat het grootste deel van de vluchtelingen in de regio wordt opgevangen, slechts 2,5 procent komt naar Europa. Alleen is dit jaar de crisis verhevigd, vandaar een groter aantal.
Een vergelijking: De laatste vier jaar hebben zo’n 350 000 Syriërs asiel aangevraagd in Europa. Maar meer dan 1,9 miljoen Syriërs worden opgevangen in Turkije, in Libanon worden meer dan 1,1 miljoen mensen opgevangen, Jordanië vangt 630.000 mensen op en naar Irak [waar dus oorlog is], zijn 250. 000 mensen gevlucht.
Vluchtelingen als hinderpaal en last
Ondertussen ruzieden de EU Staten door over de spreiding van de vluchtelingen, die dit jaar massaal zijn toegestroomd. Er is nu een verplichte spreiding, waar, zoals te verwachten, landen als Hongarije, Slowakije, Tsjechië en Roemenië, waar de meeste vluchtelingen ”binnenkomen” tegen waren. De xenofobe houding van Hongarije heb ik al genoemd. Hoe die ”spreiding” dan wordt doorgedrukt met tegenstand van die vier landen, vraag ik mij af.
Enkele afspraken op een rijtje: Het besluit is genomen over 120 000 vluchtelingen, maar nu zijn het al 500 000. Neder;land zal de komende twee jaar 7000 vluchtelingen opnemen vanuit de ”frontlijnstaten”, waar de meeste mensen binnenkomen. [Griekenland, Italië, Oost-Europese landen]. ”Vorige week” [we lezen, 22 september], kwamen 4200 vluchtelingen binnen, de week daarvoor werden er 3100 geregistreerd en de week daarvoor 1800.
Wat me vooral tegenstaat is dat voortdurend wordt gedaan, alsof de vluchtelingen een hinderpaal en een ”last” zijn. Niet als mensen, die recht op bescherming en veiligheid hebben. Niet alleen de EU stelt zich zo op: In de rijke Golfstaten zijn vluchtelingen sowieso niet welkom, de grenzen blijven dicht, behalve voor buitenlandse gastarbeiders, die overigens schandalig worden uitgebuit. Hoewel in Koeweit hun situatie door een nieuwe wetgeving iets lijkt te zijn verbeterd.
Epiloog
Verzet tegen de komst van asielzoekerscentra, aanvallen op vluchtelingen, xenofobe politici, politieke maatregelen voor het sluiten van grenzen, regeringen, die een openlijke oorlog tegen vluchtelingen voeren, zoals de Hongaarse. Het is allemaal aanwezig en verontrustend.
Maar er is ook een kant van toenemende solidariteit, die de laatste maanden sterker is geworden. Zowel in Nederland als in andere Europese landen. Zoals de grote solidariteitsdemonstratie met vluchtelingen in Brussel, waaraan meer dan 15 000 mensen deelnamen. Hoopgevende signalen, naast de duistere xenofobie. Want bij die hele discussie rond de ”vluchtelingencrisis” dient het belangrijkste niet uit het oog te worden vergeten: Ieder mens heeft recht op een leven in veiligheid, bescherming en op een goed bestaan.
VRIJHEID IS PAS VRIJHEID ALS ALLE VLUCHTELINGEN WELKOM ZIJN, POLITIEKE VLUCHTELINGEN, OORLOGS-VLUCHTELINGEN EN ECONOMISCHE VLUCHTELINGEN
Voor de voetnoten zie: http://www.astridessed.nl/vluchtelingencrisisom-het-recht-op-veiligheid-en-bestaan/