Natuurlijke hulpbronnen zijn schaars en bovendien grotendeels verbruikt. Dit heeft een directe invloed op economieën en daarmee op de stabiliteit en ontwikkeling van landen. Op het moment is de wereldse vraag naar olie 80 miljoen vaten per dag, die mede vanwege de bevolkingsgroei en toenemende consumptie, binnen 20 jaar zal toenemen tot 120 miljoen vaten per dag.
Aangezien de periode van grote olievondsten tot het verleden behoort, zal de geproduceerde hoeveelheid olie de komende tijd afnemen. Volgens optimisten zal de wereld rond 2030 tegen het einde lopen van de oliereserves. Dit verklaart de naarstige pogingen van de VS om, koste wat het kost, de natuurlijke hulpbronnen naar haar hand te zetten. Als gevolg hiervan is het onverzadigbare kapitalisme de afgelopen eeuw toegenomen in intensiteit en reikwijdte. De politieke consequentie hiervan is er één van onruststokerij, ontwrichting en militarisering. Daarom leven we momenteel in de meest donkere en hachelijke periode sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Vooral het Midden-Oosten is de afgelopen decennia het toneel geweest van deze ontwrichting, maar haar staan nog roerigere tijden te wachten, aangezien het Groot Midden-Oosten project nog niet helemaal ten uitvoer is gebracht .
Het project
Het “Groot Midden-Oosten project” (GMO) is uitgestippeld door hoge bureaucraten in de VS en is tijdens de G-8-top van juni 2004 op de agenda geplaatst. Aansluitend bij dit project zijn er plannen om de fysieke grenzen van een groep landen opnieuw te tekenen, wat de spanning in het Midden-Oosten verder zal doen oplopen. Tot deze groep behoren de volgende landen: Irak, Syrië, Libanon, Israël, Jordanië, Turkije, Azerbeidzjan, Armenië, Iran, Saoedi-Arabië, Jemen, Qatar, Koeweit, Afghanistan, Pakistan en de Verenigde Arabische Emiraten. Zoals van de onderstaande kaart af te lezen is zal Saoedi-Arabië (net als Irak) in drie delen worden opgedeeld, waarbij Mekka en Medina onderdeel zullen gaan uitmaken van een onafhankelijke islamitische staat (ook wel het islamitische Vaticaan genoemd). Wat ook opvalt is dat Iran aan territorium zal verliezen, terwijl Jordanië zal groeien qua omvang. Bovendien zal er overeenkomstig de Koerdische staat in het Midden-Oosten een tweede marionettenstaat in Azië komen te ontstaan: Baluchistan. Dit is te begrijpen als we bedenken dat dit een mineraalrijk gebied is (in Iran en Pakistan), die en bovendien de havenstad Gwadar (nu in Pakistan) herbergt, waarlangs 40% van het wereldwijde transport van ruwe aardolie passeert. Pakistan, Irak, Saoedi-Arabië en Turkije zullen volgens dit project de grootste veranderingen ondergaan.
De bijkomende plannen voor het Groot Midden-Oosten project zijn in 2006 nader uitgewerkt in een kaart (zie hieronder), die in juni 2006 is gepubliceerd in The Armed Forces Journal (een gezaghebbend officiersblad) door emeritus luitenant-kolonel Ralph Peters. In zijn artikel genaamd ‘Blood Borders’ beweert Peters dat de willekeurige en de door zelfzuchtige Europeanen vervormde grenzen de voornaamste reden zijn van het fiasco in het Midden-Oosten. Voorts zegt hij dat de vrede in het Midden-Oosten enkel gewaarborgd kan worden door de bestaande politieke grenzen te hertekenen, zodat deze de nationale grenzen van de voornaamste etnische groepen vertegenwoordigen. Peters heeft gelijk dat de grenzen in het Midden-Oosten volkomen arbitrair en vervormd zijn, maar met zijn voorstel om dit gebied te hertekenen maakt hij zich schuldig aan een potentiële catastrofe in dit gebied. Zijn artikel is dan ook een proefballon die een ‘moreel’ argument aandraagt om de oorlog in Irak te verspreiden over het gehele Midden-Oosten. Dezelfde plattegrond is overigens gebruikt in een trainingsprogramma op de ‘NATO’s Defence College’ voor senior militaire officieren en op de ‘National War Academy’.
The Armed Forces Journal (Map Copyright Lieutenant-Colonel Ralph Peters 2006).
Plannen met betrekking tot het Midden-Oosten zijn allesbehalve nieuw, want dit gebied is de afgelopen eeuw keer op keer het onderwerp van verdeling geweest. Tijdens de periode van de Sovjet-Unie stond de verdeelpolitiek in dit gebied op een laag pitje, maar met de val van de muur zijn alle verhoudingen verstoord geraakt en is er een ‘nieuwe wereldorde’ ingeluid. Namelijk een wereld waarin het kapitalisme als systeem en het liberalisme als ideologie, onder de naam van globalisering, de gehele wereld opgelegd probeert te worden. Het grootste gevaar wat ons te wachten staat is dan ook die drang van het kapitalisme om zijn invloedssferen uit te breiden wat gepaard gaat met enorme pressie die uitgeoefend wordt op landen, om hun markten te ontsluiten voor grootkapitaal, ook wel imperialisme genoemd. Deze overgang is vaak een onvermijdelijk proces, want het kapitalisme heeft een aandrijving nodig om haar industriële samenlevingen te kunnen voeden. De intentie van dit poject is om deze gebieden te integreren in de wereldeconomie en daarmee nieuwe markten aan te boren. Dit wordt ‘modernisering’ en ‘democratisering’ genoemd, terwijl hiermee niets anders bedoeld wordt dan de verrijking van de internationale bourgeoisie. Het kan grofweg gezegd worden, dat met dit project, de VS haar dictatuur wenst op te leggen aan dit continent. Daarom wordt dit project in het Midden-Oosten ook wel “Het Grote Energie Project” en “Het groot Amerikaanse project” genoemd.
Als gevolg van deze operatie zullen sommige landen aan terrein winnen, terwijl anderen wanhopig moeten toekijken hoe hun land zal worden opgedeeld in federatieve staten. Daarentegen zal dit project iedereen, dus ook de landen die aan territorium zullen winnen, duur te komen staan want het herbepalen van de grenzen zal zonder meer leiden tot conflicten tussen etnische en religieuze groeperingen. Tevens zullen zich militaristische bewegingen de kop opsteken, om voor de eenheid van hun land te strijden, die door de VS wederom als terroristische organisaties bestempeld zullen worden. De niet aflatende stroom van vluchtelingen zal toenemen en onrust in de buurlanden veroorzaken. Nu al vluchten er volgens de Britse krant The Independent dagelijks zo’n 2.000 Irakezen hun land, uit angst om net als alle andere onschuldige burgers hun aanwezigheid in Irak met de dood te moeten bekopen.
Waarom het Midden-Oosten?
De vraag naar aardgas in de wereld neemt vanwege de groeiende consumptie toe, temeer omdat aardgas in toenemende mate wordt gebruikt voor het opwekken van elektriciteit. Zo bestaat 60% van onze elektriciteit uit aardgas. Verwacht wordt dat de wereldse aardgasconsumptie tot 2020 met 167 triljoen kubieke feet zal toenemen, terwijl deze consumptie in 1980 53 TKF, 1990 73 TKF en in 2000 85 triljoen kubieke feet betrof. Eind 2000 werd de wereldse aardgasreserves op 150,2 triljoen kubieke meter geschat. Het Midden-Oosten beschikt voor zover men weet over 35% van deze reserves. Bovendien is het Midden-Oosten ook rijk aan aardolie. Zo bevindt tweederde van de aardoliereserves in het Midden-Oosten. Irak bezit 9,6% van de wereldwijde aardoliereserves en heeft tevens s’ werelds op een na grootste voorraad goedkope olie. Wat olie betreft is het Midden-Oosten rijk aan 65% van de oliereserves op aarde. De kwaliteit van deze olie is hoog en de productiekosten zijn laag. Ýn 2002 heeft het Midden-Oosten 41.4 % van de oliebehoefte op de wereld gedekt. Een groot deel van de Irakese oliereserves bevindt zich in het noorden van Irak, met name in de stad Kirkoek die met een reserve van 10 miljard vaten het hart van de Irakese olie-industrie is. Dit is de reden waarom het Koerdische deel van Irak, middels een referendum de stad wil inlijven. Om deze verkiezingen kunstmatig in het voordeel van de Koerden te krijgen, hebben er na de Amerikaanse invasie massale volksverhuizingen (600.000) van Koerden naar Kirkoek plaatsgevonden, terwijl voorheen de Turkmenen de meerderheid uitmaakten. De Arabieren en Turkmenen worden daarentegen geprest om naar het zuiden te emigreren. Degenen die hier geen gehoor aan willen geven, worden uit de weg geruimd. In de maand juli zijn er 257 Turkmenen omgekomen in de stad Kirkoek als gevolg van deze acties.
De VS verwacht dat haar olieimport uit het Midden-Oosten tot 2025 met 85% zal stijden. Overigens is Europa ook afhankelijk van de landen rond de Middelanse zee voor haar olie en aardgasconsumptie. Zo wordt 50% van de Europese aardgasconsumptie van buiten de EU geimporteerd en de International Energy Agency (IEA) verwacht dat dit percentafe in 2030 tot 80% zal toenemen. De afhankelijkheid van deze bronnen noopt het Westen om op lange termijn de toevoer van deze gewichtige grondstoffen te garanderen. Ook China en Rusland zijn druk in de weer in het Midden-Oosten om vaste voet in dit gebied te kunnen krijgen. Maar deze landen opereren net als de EU op een diplomatieke en humane manier, in tegenstelling tot de VS die dood en verderf zaait.
De Geschiedenis herhaalt zich….
De herinrichting van het Midden-Oosten is aldus een destabiliserende factor in deze regio, dat de controle en bestuur over het gebied van rijke energiebronnen zal vergemakkelijken. Een dergelijke herinrichting heeft al eerder plaatsgevonden, maar toen niet door de VS maar door Frankrijk en Groot-Brittannië. Zo werd een deel van het Midden-Oosten tijdens de eerste wereldoorlog, middels het geheim akkoord Sykes-Picot op 16 mei 1916, tussen Engeland en Frankrijk verdeeld. Met deze overeenkomst werd vastgesteld dat de twee landen de prioriteiten bij ondernemeningen en leningen kregen en het alleenrecht op het verstrekken van adviseurs voor de Arabische Staten. Beide landen kregen een gebied regio waarover ze het direct bestuur hadden (zie kaart hieronder: blauw voor Frankrijk en rood voor Groot-Brittannië) en invloedszone (A: Frankrijk; B: Groot-Brittannië) hadden. Zo kreeg Frankijk Libanon, het zuid-oosten van Turkije en het westen van Syrië. Het westen van Syrië en het noorden van Irak behoorde tot zijn invloedssfeer. Groot-Britannië eigende zich de Palestijnse havensteden Haïfa en Akko evenals het zuid-oosten van Irak toe. Koeweit was al eerder een Brits ‘protectoraat’. Bovendien kwamen Jordanië, de Palestijnse Negen-woestijn en de rest van Irak onder haar invloedssfeer. De rest van Palestina kwam onder internationaal toezicht.
Sykes-Picot-akkoord 1916
Het Sykes-Picot-akkoord is nooit in de hierboven beschreven vorm uitgevoerd. De huidige landsgrenzen in deze regio zijn wel destijds bepaald, met als doel om kleine eenheden te creeren die gemakkelijk te besturen zijn. De eenheden werden bewust klein en incoherent gehouden om te voorkomen dat de inwoners in verzet konden komen tegen de koloniale machten. Daarom werden de bevolkingen gescheiden van de economische voorzieningen. Economisch krachtige gebieden werden opzettelijk klein gehouden, zoals Libanon en Koeweit. Terwijl landen zoals Jordanië en Syrië niet verder opgedeeld hoefden te worden, gezien de economische impotentie. De onuitputtelijke olierijkdommen op het Arabische schiereiland was een reden om in dit gebied een aantal kleinere staten te behouden, waaronder Jemen, Oman, Katar, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten. Het gevolg was een continent met langdurige etnische conflicten. Zoals het er nu naar uit ziet, zal het Midden-Oosten weer een soortgelijk proces ondergaan. Er zal gerommeld worden met scheidingslijnen tussen landen met de intentie om nieuwe soevereine gebieden en federatieve modellen te creëren. Dit zal onherroepelijk leiden tot bloedige burgeroorlogen waarmee het Midden-Oosten zal veranderen in een poel van verderf.
Strategie
De VS baseert haar olie-politiek in het Midden-Oosten op een aantal aspecten. Zo is zij erop uit om de militaire en politieke ontwikkelingen onder Russische en Chinese leiderschap in Centraal-Azië te verijdelen. Hiermee wil ze voorkomen dat deze landen uitgroeien tot serieuze rivalen, die haar hegemoniale ambities in de regio en in de wereld kunnen blokkeren. Dit tracht de VS te realiseren door de overgrote deel van de oliebronnen onder haar controle te brengen. Met het verwerven van de economische middelen, zal ze in staat zijn om deze landen politiek in het gareel te houden, aangezien deze grootmachten 50 tot 70% van hun energietoevoer uit het Midden-Oosten betrekken. Dit is ook de reden waarom de VS de laatste jaren goede relaties met India probeert aan te knopen, die zich ontwikkelt als een economische grootmacht. Bijgevolg wordt India zowel economisch als militair gesteund door de VS om te voorkomen dat China in de toekomst als enige macht het gebied naar zich toe zal trekken.
Voorts probeert de VS te voorkomen dat Iran en Rusland zich de rijke bronnen van de Kaspische Zee toeeigenen. Deze zee is namelijk rijk aan olie en gasvoorraden, die het Internationaal Energie Agentschap in 1998 op 15 tot 40 miljard vaten raamde, met daarboven nog eens extra reserves van 70 tot 150 miljard vaten. Bovendien vormt de Kaspische zee voor het Westen een alternatieve energiemarkt voor Rusland en Iran. Ook de landen die grenzen aan deze zee beschikken over grote olievoorraden. Daarom is het waarschijnlijk dat de VS, na het krijgen van een vaste voet in het Midden-Oosten, verder noordwaarts zal trekken om zowel in de Kaukasus als in Centraal-Azië (Kazakstan, Kirgizië, Oezbekistan Tadzjikistan, Afghanistan en Turkmenistan) de dienst uit te gaan maken. Dit is een van de redenen waarom de VS druk zet achter de Georgische lidmaatschap van de NAVO; dit land vormt immers een brug naar de Kaukasus.
Het hertekenen van de grenzen van het Midden-Oosten is een vereiste wil de VS haar plannen rond de Kaspische Zee en Centraal-Azië kunnen realiseren. Want als ze haar overwicht en de stabiliteit in het Midden-Oosten op lange termijn niet kan garanderen zal ze niet verder kunnen uitbreiden. Geostrategisch gezien maakt een leemte (lees Iran en Turkije) tussen het Midden-Oosten en Centraal-Azië het haast onmogelijk voor de VS om ook de landen rondom de Kaspische Zee onder zijn invloedssferen te betrekken. Zodoende zal er mettertijd een vrij Koerdistan komen te ontstaan, waarvan de kiem in het Noorden van Irak zal liggen. Deze kiem zal zich al snel om zich heen grijpen als de poten van een octopus om tot slot het noordwesten van Iran, de noordoostelijke regio van Syrië, het zuidoosten van Turkije en een deel van Armenië te annexeren. Maar voor het zover komt zal het Turkse leger, mogelijk in samenwerking met Iran, deze dwaze gedachte in de kiem smoren.
Maar wil ze zover kunnen komen dan is ook de controle van de Zwarte Zee van essentieel belang. Daarom zal de NAVO in de toekomst verder Oostwaarts groeien en de landen die in het belang zijn van de VS, zoals Oekraïne, Georgië, Azerbeidjaan en Kazakstan, bemoedigen om toe te treden. Op deze manier zullen de staten rondom de Zwarte Zee, de Kaukasus en Centraal-Azië onder de invloed (economisch en militair) van de VS komen. Een aantal Amerikaanse analisten vinden het nogal gewaagd dat de VS zich via het Midden-Oosten en de Kaukasus probeert te nestelen in Centraal-Azië. Als alternatief raden sommigen aan om via de Indische Oceaan, het toekomstige vrij Baluchistan en Afghanistan een doorgang te vinden naar Azië.
Het is naïef te geloven dat het Midden-Oosten een rooskleurige toekomst te wachten staat, aangezien de VS-propaganda, gebaseerd op desinformatie, vervorming en demagogie, de werkelijkheid verdoezelt. Deze strategie is mede terug te zien in de manier waarop het ‘Groot Midden-Oosten project’ (GMO) wordt voorgeschoteld. Bewoordingen zoals vrijheid, democratie en mensenrechten worden helaas ontdaan van hun werkelijke betekenis. Onder het mom van het democratiseren van het Midden-Oosten, poogt Amerika de internationale energieproductie en verspreiding onder haar toezicht te krijgen, om zo de economie in eigen land voor lange termijn veilig te stellen. Hiertoe worden pro-westerse regimes in het Midden-Oosten aangesteld, zodat de bestuurbaarheid van buitenaf wordt vergemakkelijkt. Tot heden heeft ze dit weten te doen door politieke regimes zwart te maken, om tenslotte een “democratisch” (lees pro-westers) regime te installeren. Dit heeft zij eerst in Afghanistan (regime van Karzai) en vervolgens in Irak (met Al-Maliki als premier) weten te realiseren en in 2002 ook in Turkije met de komst van Erdogan’s AKP (Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling), die zichzelf overigens heeft afgekondigd als partner binnen het project voor het Midden-Oosten. Van deze regimes wordt verwacht dat ze de economische, sociale en juridische systemen in hun land reorganiseren, zodat de directieven van buiten gedwee opgevolgd kunnen worden. Vervolgens wordt er liberale politiek geïntroduceerd en worden de landen gedwongen om een vrije markteconomie in te voeren. De vrije markt biedt het Westen de mogelijkheid om hun multinationals te exporteren en de grote kapitaalhouders krijgen zo alle bewegingsruimte om verder te gedijen. Een dergelijke overgave heeft de kloof tussen rijk en arm alleen maar doen toenemen. Dit verklaart waarom tegenwoordig het staatssocialisme en nationalisme wordt afgekraakt en wordt bestempeld als conservatief en zelfs gevaarlijk.
Zolang de regimes pro-westers zijn worden ze gekoesterd en kunnen ze rekenen op de onvoorwaardelijke steun van het Westen. Een voorbeeld is het koninghuis van Saoedi-Arabië, dat ondanks een verfoeilijke mensenrechtenreputatie, nog altijd kan rekenen op steun van Washington. Bovendien zou het regime van Saddam Hoessein mogelijk niks zijn overkomen als het de oliebelangen van de VS niet had aangetast.
Door tweedracht te zaaien tussen de bevolkingsgroepen probeert de VS haar plannen te realiseren. De etnische groepen worden namelijk tegen elkaar opgezet en het Witte huis hoeft alleen maar bij wijlen olie op het vuur te gieten om het vuurtje brandende te houden. Zo is Irak een brandhaard geworden van de conflicten tussen de Sjiieten en Sunnieten en staat op het punt om opgedeeld te worden in drie halfsoevereine staten: een Sjiietische (zuidoosten), een Sunnitische (westen) en een Koerdische staat (noorden). In Libanon zijn de conflicterende groepen in te delen in pro-westers en antiwesters. In Palestina zijn de gematigden (al Fatah) en de radicalen (Hamas) de spelers. Zelfs in Turkije is de afgelopen jaren geprobeerd de wig te drijven tussen de seculieren en de islamieten, mede door toedoen van de pro-westerse regering van Erdogan.
Door op deze manier tweedracht te zaaien, en één van die groepen de hand boven het hoofd te houden is het Witte Huis degene die de lakens uitdeelt. Polarisering is daarom het middel om invloed uit te kunnen oefenen. Aan de ene de kant van de pool staan de gematigde pro-westerse groepen en aan de andere kant de zogenaamde radicale fanatici. Door de regimes een ‘gematigde islam’ rol aan te meten word getracht om medestanders te werven voor dit project. Landen die een betrokkenheid in dit project en dus de Amerikaanse bemoeienis pertinent afwijzen worden afgeschilderd als schurkenstaten, verstoken van democratische vrijheden en omringd door duivelse krachten. Iran is hier een mooi voorbeeld van. Iran waakt er namelijk voor dat haar oliebronnen niet zomaar in vreemde handen komen. Wat als Mahmoud Ahmadinejad naar het voorbeeld van zijn Turkse collega, alle fundamentele staatsbedrijven zou privatiseren ten voordele van westerse maatschappijen? Iran zou plots tot meest democratische staat van het Midden-Oosten worden geproclameerd. Ahmadinejad zou zelfs kans kunnen maken op een nominatie voor de Nobelprijs voor de vrede.
Bewapening van het Midden-Oosten en Iran
De Amerikaanse regering heeft Israël toegezegd om de komende tien jaar 30.4 miljard dollar aan wapens te leveren. Bovendien is de VS van plan om in dezelfde periode voor 20 miljard dollar wapens te verkopen aan Saoedi-Arabië en enkele andere golfstaten (Bahrein, Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten, Oman en Koeweit). Bovendien krijgt Egypte 13 miljard dollar in ruil voor de belofte zich niet in te laten met de plannen voor het Midden-Oosten. De VS beoogt hiermee de relatie met haar ‘bondgenoten’ te versterken en de andere staten in bedwang te houden/ af te schrikken. Met andere staten wordt op de eerste plaats gezinspeeld op Iran, omdat dit land een beletsel is voor de Amerikaanse regering om haar plannen te verwezenlijken. De bewapening van de omringende landen is dan ook gericht om Teheran onder druk te zetten. Volgens Hillary Mann (voormalige directeur van Iranese Nationale Veiligheidsraad) probeert de VS middels dergelijke provocaties een reactie te ontlokken bij Iran, om zo een excuus te creëren waarmee ze over kunnen gaan tot een aanval. Soortgelijke provocaties zijn de arrestatie van verschillende Iranese diplomaten, de ontvoering van Jalal Sharafi (een Iranese diplomaat van de Iranese ambassade) in Irak en de beschuldiging dat Iran steun zou verlenen aan Hizbullah en achter een deel van de bomaanslagen in Irak zou zitten.
Maar bovenal de dagelijkse aantijgingen van de VS dat de Iran bezig zou zijn met het ontwikkelen van een kernbom, hebben de intentie om de stabiliserende invloed van Iran in die regio tegen te gaan. Door de boel zo te escaleren probeert de VS een aantal voorwaarden te creëren waarbij een oorlog tegen Iran gerechtvaardigd zal worden. Dit terwijl artikel 4 van het non-proliferatieverdrag (NPT) bepaalt dat elke ondertekenende staat – dus ook Iran – recht heeft op een nucleaire technologie, inclusief verrijkingstechnologie. Bovendien heeft Iran keer op keer gezegd dat er volop geïnspecteerd mag worden.
De gedoemde 11 september aanslagen was een buitenkans voor de VS; ze heeft dit dan ook “goed” weten te benutten. Na deze aanslagen heeft ze het begrip “global terror” verkondigd. Vervolgens heeft ze de begrippen “islam” en “terreur” verenigd in één lichaam, alsof ze afzonderlijk geen bestaansgrond zouden hebben. Hiermee heeft de VS haar nieuwe vijand- de islam – gecreëerd en haar doel weten te verwezenlijken: het aankondigen van een botsing der beschavingen. Zodoende heeft de VS met en na 11 september zogenaamde nieuwe bedreigingen en vijanden in de menselijke verbeelding laten ontstaan, om de wereld angst in te boezemen voor de islam en haar offensief te kunnen legitimeren.
De bewoordingen van Shakespare werpen een licht op de manier waarop de VS zijn politieke spel speelt. Zo zei hij dat de duivel die een zonde verricht, deze zal proberen te verhullen onder een harnas der deugdzaamheid. “De mensenrechten” en “Democratie”, die beiden een onderdeel zijn van het harnas der deugdzaamheid, heeft tot heden het schandelijke optreden van de VS op de wereld gerechtvaardigd. Het is betreurenswaardig uit te moeten spreken dat beide hoogstaande begrippen zijn ontaard in een fopspeen om de westerse bevolking te verstrooien.
(Uitpers, nr 90, 9de jg., oktober 2007)
Bibliografische verwijzingen:
Eren, E. (23 juni 2007). “Kerkük’te referendum bilmecesi”. Cumhuriyet gazetesi Strateji eki, p.10-11
Fallon, J. (januari 2007). “Mapping new wars: A rebuttal to ‘Blood borders’ . The Armed Forces Journal.
Hirsh, M., Bahari, M. (19 februari 2007). “Rumors of war”. Newsweek. Geraadpleegd op 4 augustus 2007, http://www.msnbc.msn.com/id/17086418/site/newsweek/page/0/
Peters, R. (juni 2006). “Blood Borders: how a better Middle East would look”. The Armed Forces Journal.
Salihoglu, H. (7 augustus 2006). “Türkiye’ye ‘mýzrak ucu’ rolü”. Cumhuriyet gazetesi Strateji eki, 7, p. 16-17.
Tarakci, N. (24 juli 2006). “ABD’nin korku ve endise stratejisi: yeni ortadogu”. Cumhuriyet gazetesi Strateji eki, p.18-19
Van der Hoeven, R. (4 augustus 2006). “Europa’s laatste plan voor het Midden-Oosten”. In de Groene Amsterdammer.
