In één woord: Graaiflatie
Het is tot bij sommige sociaaldemocraten in om te keer te gaan tegen het profitariaat. Langdurig zieken, ouders die kindergeld ‘krijgen’, werklozen die niet willen werken.
Intussen worden aandeelhouders rijk van de inflatie: veel prijzen, vooral van voedsel, worden onverantwoord de hoogte ingejaagd om nog grotere winsten te maken. Want op de wereldmarkten zijn de voedselprijzen fors gedaald (-20,5%), in de winkelkar fors gestegen (+20,6%). Dat gaat hier om reëel omvangrijk profitariaat. Maar dat wordt niet lastig gevallen.
Wie tevreden is
Voedingsprijzen, dat is de dagelijkse kost die de meeste mensen aan den lijve ondervinden. Maar er is natuurlijk veel meer aan de hand. Het gaat ook om huishoudapparaten, shampoo, auto’s, microchips, toiletpapier, geneesmiddelen…
En de hoofdschuldigen zitten niet in de distributiesector, maar bij de producenten van al die goederen. Wagenfabrikanten die profiteren van de inflatiesfeer om geen reducties meer te geven en die zich tegelijk toespitsen op de duurdere variëteiten. Met als resultaat dat de omzet zelfs bij lagere productie toch toeneemt, en vooral dat de winst stijgt en de aandeelhouders erg tevreden zijn.
Vorige maand hebben de aandeelhouders van Stellantis (Peugeot, Chrysler…) het loon van pdg Carlos Tavares, 23,5 miljoen euro, met plezier goedgekeurd. Winst vorig jaar gestegen met 26% tegenover 2021, ook al een recordjaar. Iedereen tevreden
In de voedingsindustrie duiken eigenaardige cijfers op. De voedselprijsindex van de FAO Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN), die de maandelijkse wijzigingen in de internationale prijzen van de courant verhandelde voedingsmiddelen volgt, lag in maart 2023 op gemiddeld 126,9 punten, een daling met 2,1 procent ten opzichte van de vorige maand en 20,5 procent onder het piekniveau van maart 2022. In diezelfde periode waren de prijzen voor de consument bij ons met 20,6% gestegen.
Er wordt opgeworpen dat onze lokale voedingsproducten die wereldtrend niet hebben gevolgd. De lokale producenten hebben inderdaad te maken gehad met sterk gestegen productiekosten, maar vanwaar dergelijke hoge prijzen voor ingevoerde producten waarvan de marktprijzen sterk dalen.
“Klimaat”
Maar toch geven ook de verweerders toe dat tijdelijke schaarste aan bijv. olie uit Oekraïne, een klimaat schiep waarvan de agro-business gretig gebruik maakte om allerlei prijzen blijvend op te drijven. Bekende groten in die sector als Nestlé, Danone en co verhoogden hun prijzen veel meer dan de productiekosten; ze verloren wel wat klanten ten voordele van de eigen merken van grootwarenhuisketens, maar dat woog zeker niet op tegen de superwinst van de prijsverhogingen.
Ja, in dat plotse klimaat van inflatie, vonden ze dat ze de grenzen konden verleggen. De oorlog tegen Oekraïne – met de daarop volgende idiote sancties tegen Rusland – leek alles toe te laten. Wie zou daar tegen optreden, tenzij de consumenten.
Deze greed-inflation (profitflation ofte graai-inflatie) bestaat volgens een bank als Goldman-Sachs niet echt. De inkomensverhouding tussen arbeid en kapitaal is niet gewijzigd, aldus deze bankier. Die niet ziet dat de lonen in de meeste landen veel veel minder snel stijgen dan de prijzen, zeker die van voedingsmiddelen.
Alarmbellen
Daar tegenover staan dan experts van de Europese Centrale bank en andere bankexperts die de jongste weken alarm hebben geslagen. Voorop de Ier Philip Lane, chef economie van de ECB en zijn ploeg. Lane benadrukte twee maanden geleden al dat de actuele prijsstijgingen niet het gevolg zijn van loonstijgingen, maar van fors gestegen winstmarges.
(https://www.ecb.europa.eu/press/key/date/2023/html/ecb.sp230306~57f17143da.en.html)
Drie onderzoekers van de ECB meldden eind maart op hun blog dat gestegen winstmarges instaan voor twee derde van recente prijsstijgingen.
(https://www.ecb.europa.eu/press/blog/date/2023/html/ecb.blog.230330~00e522ecb5.en.html)
Het Franse onderzoekscentrum Rexecode beaamt dat. Het berekende dat de prijsstijgingen van de jongste tijd voor 62 % een gevolg zijn van gezwollen winstmarges. Ook Paul Donovan, de baas van het Zwitserse UBS Wealth Management, zegt dat de recente inflatie “is aangewakkerd door een ongebruikelijke groei van winstmarges.”
Politieke leiders, sommige althans, zijn bezorgd over de gevolgen van die explosie. De prijzen moeten binnenkort naar omlaag, dringt de Franse premier Elisabeth Borne bij de ondernemers aan. Diezelfde ondernemers in Frankrijk, bij ons en elders, die dankzij gul gemeenschapsgeld zelfs in tijden van pandemie grote winsten konden blijven maken.
Verarming
De gevolgen laten zich voelen. Een economische stagnatie als mogelijke voorbode van een recessie, een ‘veralgemeende verarming’. Die wel niet zo algemeen is, want de rijken treft ze in generlei mate. Die worden er immers nog rijker van – zie de hoge uitgekeerde aandelen.
“Deze profitflation is een slechte zaak voor de economie… Door zo de inkomensverdeling te vervormen ten nadele van de lonen, zal dat op de consumptie wegen”, aldus de bekende analyst Patrick Artus van de bank Nataxis. En dat zal dus de economie in een recessie duwen. Door de ongebreidelde winsthonger van een kleine minderheid.
(https://www.alternatives-economiques.fr/patrick-artus/linflation-vient-de-hausse-profits/00106239)
Rekenen op een beetje goodwill van de ondernemers, zoals Borne doet, is een pure illusie. Aandeelhouders en hun bedrijfsleiders rekenen op korte termijn, zoveel mogelijk profiteren van deze buitenkans. Het zou de taak moeten zijn van politici in het algemeen, en zeker van linkse, hier in te grijpen. Maar sommigen hebben het eerder gemunt op een ander “profitariaat”, zoals langdurig zieken en werklozen. Vergis u aub niet van profitariaat!
