De massamedia gaan door met berichtgeving over Obama die niet aan de ‘verwachtingen’ voldoet. Er is meer aan de hand. Fundamenteel begint er iets fout te lopen met het Amerikaanse imperium. De VS is de controle aan het verliezen. Dat klinkt hoopvol. Een stervende beer kan echter nog steeds lelijk uithalen. Dat hebben diezelfde massamedia uiteraard NIET in de gaten.
De algemene berichtgeving blijft doorgaan met dezelfde boodschap. ‘Obama voldoet niet aan de verwachtingen’. Niets is nochtans minder waar. Obama doet immers precies wat hij beloofd heeft – tenminste wat hij écht beloofd heeft: meer van hetzelfde maar wel met betere toespraken. Zeldzaam waren ze, de observatoren die door de gebakken lucht van de Obama-campagne heen keken. En dat blijft zo.
Niet voor niets kreeg die campagne voor ‘brand Obama’ (letterlijk: het merk Obama) de prijs van de reclamesector voor de beste publiciteitscampagne van 2008. Zo gaat dat in een land waar verkiezingscampagnes worden georganiseerd op dezelfde manier als de verkoop van tandpasta of frisdrank. Qua respect voor democratie – tenminste als begrip mét inhoud – kan dat tellen. Reclamecampagnes voor consumptieproducten zijn per definitie vormen van groepsbedrog. Iets verkopen wat er niet is. De indruk geven dat je iets belooft terwijl je net helemaal niets belooft, integendeel. Coca-Cola verkoopt géén peperduur water, aangelengd met enorme hoeveelheden suiker en chemische additieven, het verkoopt ‘levensgeluk’, ‘liefde’, ontspanning’ … vul zelf verder in.
Dat bedrog zit reeds sinds het begin van de 20ste eeuw in het politiek systeem van de VS ingebakken. Met de analyse van de door president Wilson opgerichte Creel-Commission kreeg de politieke elite een instrument in handen om kiezers tegen hun eigen wensen in voor hun kar te spannen. Immers, na de verkiezingen te hebben gewonnen met als voornaamste campagnepunt dat hij de VS niet in de ‘Grote Oorlog’ zou meesleuren, deed president Wilson precies dat. Sindsdien is het er alleen maar erger op geworden. Slechts twee presidenten zijn sindsdien noodgedwongen overgestapt tot een beleid dat min of meer aan de verwachtingen van de bevolking voldeed.
President Franklin Delano Roosevelt duwde zijn New Deal sociaal plan er door tegen zijn eigen ideologische visie in (en vooral tegen de zin van de Amerikaanse zakenwereld). Het was de enige manier om het economisch systeem te vrijwaren van de ondergang tijdens de economische crisis van de jaren ‘30. In de jaren ’60 zag president Johnson zich verplicht tot het goedkeuren van de wetgeving die de zwarten effectief recht op stemmen gaf en die de sociale voorzieningen van de New Deal uitbreidde. Het was volgens zijn militaire adviseurs de enige manier om de protesten van de eigen bevolking tegen de oorlog in Viëtnam onder controle te houden.
In feite deden beide vernoemde presidenten echter slechts wat alle presidenten van de VS deden en doen: de belangen van de economische toplaag verdedigen en af en toe toegevingen doen om de druk van de sociale ketel te halen. Roosevelt stond voor een crisis die het economisch systeem dreigde ten gronde te richten. Johnson vreesde de escalatie van de opstand tegen de oorlog in Viëtnam, waarvan de finainciële kostprijs de economische macht van de VS begon te ondermijnen.
Met Obama wordt dat niet anders. Het is natuurlijk altijd riskant historische parallellen te trekken. Niets is immers helemaal hetzelfde. Bovendien, er gebeurt meer dan alleen maar de combinatie van een economische crisis met peperdure militaire uitgaven.
Nooit eerder sinds President Wilson de VS op de wereldkaart zette met de oprichting van de Volkenbond, is het prestige van de VS en zijn leiders zo slecht geweest in de wereld. Het moet gezegd: Obama is er in geslaagd W. Bush in zowat alle punten te overtreffen: Guantanamo, Afghanistan, Irak, Pakistan, Israël … W. Bush had nog het voordeel dat hij lomp en brutaal zei wat hij deed. Met Obama is het verschil tussen retoriek en praktijk naar nooit voorheen geziene hoogtes geklommen.
Guantanamo is niet dicht, de gevangenen worden niet vrijgelaten. Op dit ogenblik loopt een rechtszaak tegen een van de gevangenen daar: een jongeman die 8 jaar terug op 15-jarige leeftijd werd aangehouden werd en nu van terreurdaden wordt beschuldigd. Hij heeft immers bekentenissen afgelegd. In eerste aanleg heeft de rechter beslist dat zijn bekentenis rechtsgeldig is. Daarvan beweert betrokkene nu dat ze werd afgelegd onder bedreiging met verkrachting. Let wel: de rechter heeft NIET beslist dat zijn huidige verklaring niet aanvaard wordt, er zijn immers bewijzen dat die bedreigingen tijdens de wekenlange verhoorsessies echt waren, neen, de rechter heeft beslist dat die omstandigheden niets veranderen aan de bekentenis zelf. Dat kan deze rechter op basis van wetgeving die door W. Bush werd goedgekeurd en door Obama niet zomaar werd overgenomen. Obama heeft deze wetgeving nog strenger gemaakt. Een niet-uitgevoerde belofte?
Irak? De gevechtstroepen verlaten toch immers Irak? Had Obama dat ook niet beloofd? Niets is minder waar. De VS blijven met 55.000 troepen in 94 basissen in Irak aanwezig. De media-spin bereidt al een nieuwe uitvinding voor: de Iraakse ‘soevereine’ regering gaat immers vragen aan de VS om zijn ‘ondersteuningstroepen’ in het land te houden. Excuse me? Dat dit in de massamedia niet wordt opgemerkt is eigenlijk bewonderenswaardig: het vraagt immers heel wat mentale inspanning om het overduidelijke niet te WILLEN zien: de VS blijft.
Afghanistan dan … de Taliban bezetten het hele grondgebied op de steden en de verbindingswegen na (en sommige daarvan nemen ze ‘s nachts gewoon over). De VS ondergaan het lot van de Russische troepen. Net zoals ‘kritische’ stemmen in de Pravda er zich toen over bekloegen of ‘we’ wel de juiste inspanningen leverden, de juiste strategische keuzes maakten, doen de de Amerikaanse evenknieën New York Times en consoorten hun best om de zaak NIET te zien zoals ze is: een koloniale bezetting.
Na de onthullingen van Wikileaks slaagt Time Magazine er in te reageren met de publicatie van een gemutileerde Afghaanse vrouw op de voorpagina met als titel: ‘Wat er gebeurt als wij Afghanistan verlaten”. Je bent een nestbevuiler als je durft opmerken dat die verminking TIJDENS de huidige bezetting is gebeurd … diezelfde Time slaagde er in diezelfde gruweldaden dood te zwijgen toen ze evengoed werden bedreven door diezelfde Taliban in de jaren ’80 en ’90. Die Taliban werden toen immers door de CIA bewapend en getraind om de Sovjet-Unie te ondermijnen. Bovendien, dit soort zaken gebeurt net zo goed in Saoedi-Arabië, een vreselijke theocratie die het regime in Iran qua wreedheid ruim overtreft. Maar dat is een bondgenoot … en Obama, hij speechte voort. Handig toch, het debat moet gaan over ‘Doen de VS wel genoeg om de mensenrechten te beschermen in Afghanistan?’, zeker niet over de Wikileaks onthullingen van de zelf begane wreedheden. In dit debat haalden een aantal commentatoren de vergelijking boven met de bijdrage van de VS aan de bevrijding in ’44. Dat de VS in Irak de ‘bezetter’ zijn en de analogie dus wel even anders ligt, valt de politiek correcte commentatoren niet op.
Geen zinnig mens vindt het goed dat Iran atoomwapens zou gaan ontwikkelen. Ik zeg wel ‘zou’ want of dat zo is moet nog altijd blijken. Geen zinnig mens vindt atoomwapens echter goed eender waar, dus ook niet in de VS of Israël. Vreemd is dat. Iran is ondertekenaar van het Non-Proliferatieverdrag en MAG dus kernenergie ontwikkelen voor vreedzaam gebruik. Het land laat zelf controles toe van het Internationaal Atoomagentschap. Israël, Pakistan en India weigeren dat verdrag te ondertekenen en hébben atoomwapens. Ondertekenaars verbinden zich er toe géén steun te verlenen aan niet-ondertekenaars. Toch steunen de VS die drie landen.
Contradictorisch? Hypocriet? Dat laatste zeker, maar contradictorisch, nee helemaal niet. Obama is volledig in rechte lijn met het buitenlandse beleid van zijn voorgangers: onze bondgenoten mogen alles, onze vijanden niet. Met de ‘vredesengel’ Obama is het gevaar op een kernoorlog groter dan het ooit was onder Reagan, Bush I, Clinton en Bush II. Chomsky ziet het zo: ‘Internationale politiek is eigenlijk de mafia op grote schaal. De locale mafia-godfather kan ook niet toelaten dat er één winkel is in zijn wijk die openlijk weigert protectiegeld te betalen. Dat is een slecht voorbeeld. Je gaat die winkelier dan bedreigen, folteren, zijn zaak in brand steken. Net zo met Iran. Iran weigert zich naar de dictaten van de VS te plooien. Dat kan niet toegelaten worden’.
OK, maar Obama stuurt toch aan op vredesgesprekken tussen Israël en de Palestijnen? Ach, zie hierover ook vorige Uitpersbijdragen … Israël wordt tegenwoordig in de massamedia zwaar bekritiseerd voor de aanpak van de vredesvloot (waar ook twee Belgen bijwaren). Die kritiek is echter zeer dubbelzinnig: Israël heeft ‘overdreven’, heeft ‘buitensporig gereageerd’. Zeer dappere kritiek, inderdaad. Ze gaat immers volledig aan de kern van de zaak voorbij. Israël heeft geen enkel ‘recht’ op verdediging in Gaza. Net zomin als de Duitse bezetter het ‘recht’ had om zich te verdedigen door ‘terroristen’ te fusilleren (waar ze het verzet mee bedoelden), net zomin heeft Israël ‘rechten’ in de bezette gebieden (idem trouwens voor de VS in Irak en Afghanistan).
OK, maar in Latijns-Amerika is er tenminste toch écht een andere wind met Obama? Oh ja? De VS (met de enthousiaste steun van GB en Frankrijk) gaan verkiezingen toelaten in Haïti waar de grootste partij Lavalas van Aristide niet mag aan meedoen. In Honduras heeft de VS de staatsgreep erkend. Excuseer, dat is verkeerd uitgedrukt. “Er WAS geen staatsgreep”. En bovendien zijn er wettige verkiezingen geweest. Klinkt inderdaad bekend. Venezuela, Bolivië, Ecuador, Argentinië … in elk van die landen steunen de VS openlijk antidemocratische krachten die maar één programmapunt hebben: een terugkeer naar de neoliberale uitbuiting van de meerderheid van de bevolking. Het lijkt echter niet zo goed te lukken. Invasies, staatsgrepen, doodseskaders, propaganda in de privé-media … het werkt niet zo goed meer. Er zijn natuurlijk de uitzonderingen Peru en vooral Colombia. Maar zelfs daar is er dissidentie. Het Colombiaanse Gerechtshof heeft de militaire akkoorden voor de installatie van het Amerikaans leger ongrondwettelijk verklaard. De VS hebben al dreigende taal gericht aan de regering van Colombia. Dat klinkt niet goed. Niet te verbazen echter dat je daar nauwelijks iets over terugvindt in onze massamedia. Je leest ook weinig over UNASUR, dat Latijns-Amerikaans verbond waar de VS van uitgesloten is.
Er is nog een evolutie gaande die aantoont dat de macht van de VS tanned is: de zogenaamde BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India, China). Die volgen meer en meer hun eigen economische agenda. President Lula volgt op economisch vlak een neoliberale koers maar wel eentje die de VS meer en meer uitsluit. Dat is nieuw. Dat linkse regeringen tegen de VS ingaan verwachten we. Dat andere landen de economische retoriek van de VS overnemen om zélf een eigen versie van de ‘vrije markt’ te promoten is historisch nieuw. De VS ondervinden voor het eerst economische concurrentie, ze worden met andere woorden voorbijgestoken in hun eigen spel. Meer nog, zelfs die neoliberale regeringen in Peru en Chili gaan liever met Chavez, Correa, Lugo en Morales aan tafel zitten dan met Obama. Zelfs Colombia is minder volgzaam aan het worden. Latijns-Amerika volgt zijn eigen economische agenda. Dat is een teken aan de wand. Historisch gezien is Latijns-Amerika immers altijd de achtertuin van de VS geweest … Als de mafia-godfather zijn eigen wijk niet meer onder controle heeft, hoe geloofwaardig is hij dan nog in de andere wijken?
De VS zijn nochtans meer dan ooit militair aanwezig in de wereld. Is dit een herhaling van de geschiedenis? Of is er iets anders aan de hand. Ik vrees dat er meer is. De leidende krachten in de VS zijn de controle aan het verliezen. Brazilië en Turkije hebben de VS openlijk genegeerd door een deal af te spreken met Iran, die weliswaar te laat kwam om de stemming in de VN-Veiligheidsraad nog te beïnvloeden. Maar dat dit kon gebeuren is sprekend. In de jaren ’50 was een politicus zoals huidig Braziliaans president Lula gewoon afgemaakt of werd het land gewoon bezet. In de jaren ’60 en ’70 werden verkiezingen zo gemanipuleerd dat de juiste man won of werd de verkeerde winnaar door een militaire staatsgreep afgezet (Pinochet, Suharto). In de jaren ’80 ging dat al moeilijker. Reagan zag zich verplicht een clandestiene oorlog te voeren met ingehuurde doodseskaders in Centraal-Amerika (en ‘vrijheidsstrijders’ in Nicaragua). Erg genoeg voor de slachtoffers maar niet zo erg als tapijtbombardementen. Na de val van de Berlijnse muur bleek dat patroon onverminderd door te gaan. Wie niet met ons is, is tegen ons en krijgt slaag. Het lukt echter altijd maar moeilijker.
Iran is een schoolvoorbeeld van die verzwakkende invloed: in de jaren ’50 konden de VS (en GB) nog een verkozen leider afzetten en door een dictator vervangen; de Iraanse revolutie bracht tot verrassing van de CIA-analysten een regime aan de macht dat wél nee durfde zeggen. Dat er een oorlog tegen Iran dreigt is erg genoeg. Maar dat het tot nog toe nog altijd niet is gebeurd is ook een teken aan de wand. De VS slagen er niet meer in de rest van de wereld van zijn argumenten te overtuigen. Of beter gezegd: ze slagen er niet meer zo vlot in hun wil door te drijven. Ondanks zijn militaire suprematie neemt de echte macht van de VS af.
Alvorens de champagne koel te gaan zetten voor de viering van de ondergang van het Amerikaanse rijk is enige nuchtere analyse nodig. Het is eerst en vooral niet zo dat een verzwakte VS het einde betekenen van de neoliberale economische agenda, wel integendeel. Ook zonder de VS zullen er landen te over zijn waar progressieve regeringen ondermijnd worden en sociale onderdrukking de norm blijft. Bovendien, de VS blijven militair zéér machtig. En een gewonde beer kan lelijk uithalen. Het gevaar voor een kernoorlog die begint met een aanval van Israël tegen Iran is reëel. Officieel zal Obama dan wel zeggen dat dit tegen zijn wil gebeurde maar dat hij nu niet anders kan dan Israël bij te vallen. Het einde van de VS zou dan evengoed het einde van de mensheid kunnen betekenen. Elke dag uitstel blijft de VS echter verzwakken.
Zelfs de CIA voorspelt het einde van de Amerikaanse hegemonie binnen 25 jaar. Ik denk dat het zelfs nog sneller zal gaan. Of dat positief is blijft echter onzeker. Veel zal onder andere afhangen van wat in de VS zelf gebeurt. De reactionaire Tea Party beweging dient ons zorgen te baren. De Amerikaanse massamedia houden de eigen bevolking ondertussen onwetend over wat er in de rest van de wereld gaande is. Maar er is ook hoop. Diezelfde media doen het in feite bar slecht.
Rasmussen Reports is een internetbedrijf dat opiniepeilingen verricht naar de mening van de bevolking over politiek, economie en ‘lifestyle’. In een recent rapport van 3 augustus (zie deze link voor het Rasmussen Report) kan men het volgende lezen:
– 67 % van de politieke elite vindt dat het met de VS in de goede richting uit gaat;
– 84 % van alle ‘mainstream Americans’ denken het omgekeerde;
– 68 % van die gewone Amerikanen vinden bovendien dat de politieke elite zich niets aantrekt van wat zij denken; slechts 23 % is van het tegendeel overtuigt; enzovoort …
Door het selecteren van een African-American is de economische elite er in geslaagd opnieuw een president te kiezen die de kunst verstaat het onverkoopbare te verkopen aan de eigen bevolking en de rest van de wereld en voor de rest zijn plaats in het systeem kent. Maar dat systeem vertoont zware scheuren. De economische crisis is nog lang niet voorbij terwijl Europa, de BRIC-landen en nog vele andere hun eigen versie van de neoliberale agenda beginnen te volgen waarbij ze de VS – excusez le mot – ‘links’ laten liggen.
De komende verkiezingen in Venezuela en Brazilië worden een belangrijke test voor de VS. Slagen zij er in Chavez te verslaan of niet? De voorbeeldfunctie van die man is in LAtijns-Amerika immers enorm. In Brazilië is de strijd al half verloren. De enige twee kanshebbers volgen een zelfde neoliberale agenda maar dan wel één die géén rekening houdt met de eisen van de VS.
Of de tanende macht van de VS een goede zaak is zal moeten blijken. Een ding staat vast, met de val van het Amerikaanse rijk is de strijd voor sociale rechtvaardigheid nog lang niet voorbij. Een vijand van zwaar kaliber mag dan wel uitgeteld in de ring liggen. Er blijven nog kapers genoeg op de kust die het zaakje willen overnemen.
(Uitpers nr. 123, 12de jg., september 2010)
Lode Vanoost
26 augustus 2010
Eerste prognoses over de komende presidentsverkiezingen, Uitpers November 2007Met Obama wordt het anders … niet beter, Uitpers Juli-Augustus 2008Obama’s keuze voor kandidaat vicepresident bevestigt: business as usual, Uitpers September 2008Howard Zinn: VS verliezen invloed en macht, Uitpers September 2008Presidentsverkiezingen: geheugenverlies van de pers, Uitpers Oktober 2008Obama wordt Clinton III als de Amerikanen naar huis gaan en Johnson II als de Amerikanen doorgaan met hun strijd voor vrede en rechtvaardigheid, Uitpers December 2008Obama voert zijn beloftes correct uit!, Uitpers April 2009Waarom de media Obama blijven prijzen als de redder van de wereldvrede, ondanks de overduidelijke bewijzen van het tegendeel, Uitpers Juli-Augustus 2009Obama voert zijn échte beloftes uit, Uitpers September 2009Obama’s voorstel gezondheidszorg: een maat voor niets, Uitpers December 2009Obama doet Republikeinen uit hun as herrijzen, Uitpers April 2010
